De achtertuin van Kelders 6 te Leeuwarden. Foto: Nico Kloppenborg
Een leuke vondst in Leeuwarden is de achtertuin van het pand op de Kelders nr 6. Deze achtertuin is in 1885 aangelegd door Gerrit Vlaskamp. De bestellijst vermeld als opdrachtgever de winkelier F.H. van der Meulen. De architect van het huis in eclectische stijl is H.H. Kramer, een naam die we vaker tegenkomen in verband met Gerrit. De achtertuin wordt gedomineerd door een enorme zinken fontein. In het dak van de uitbouw van de achtergevel zat een waterreservoir verstopt dat moest zorgen voor de nodige waterdruk om de fontein te laten spuiten. Op een stuk muur aan de rechterkant piept nog net een stuk kunstrots tevoorschijn. De wand is opgebouwd uit lavaslakken en grote schelpen. De achtertuin was vroeger groter, ook een belendend stuk tuin achter het buurhuis hoorde erbij. Het ontwerp van de achtertuin is niet bewaard gebleven.
Wie zou de maker/fabrikant van de fontein zijn.
Nico Kloppenborg
De achtertuin van Kelders 6 te Leeuwarden. Foto: Nico Kloppenborg
De achtertuin van Kelders 6 te Leeuwarden. Foto: Nico Kloppenborg
fraaie vondst Nico!
Kan er in 1883 al wat gedaan zijn? Ik denk dan m.n. aan de kunstrotswand met lavaslakken en grote schelpen.
Inderdaad; heel mooi!
Volgens een artikel in de Leeuwarder courant van 1 augustus 1992 (zie: http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010622691%3Ampeg21%3Ap015%3Aa0316 ) (met afbeelding) zou de fontein afkomstig zijn uit Potsdam (D), en zou speciaal vervaardigd zijn voor de graankoopman Van der Meulen (de eerste ?, bouwheer ? bewoner van het huis) voor DM 1700. Het huis zou rond 1880 gebouwd zijn, waar bij al rekening gehouden werd met de fontein. Van der Meulen stalde zijn reissouvenirs in zijn tuin uit, mogelijk kocht hij de fontein al eerder?
Dus Jan, om antwoord op jouw vraag te geven, dat zou dan inderdaad voor 1883 geweest kunnen zijn. Volgens genoemd artikel is de rotswand deels afkomstig uit Jeruzalem en Rome, ook souvenirs, die Van der Meulen al eerder had vergaard?
Wat een prachtige fontein! Deze staat afgebeeld in het boek, Fonteinen in Nederland geschreven door Meindert Stokroos. Er staat dat hij in 1988 gerestaureerd is, 1885 besteld in Potsdam en 1500 Mark kostte, eind 1886 werd begonnen met de fundering, 5 april kon hij worden geplaatst. Werkt helaas niet meer. Het ijzeren frame is vervangen door RVS.
Ter aanvulling en meteen antwoord op Nico’s vraag: Stokroos noemt de firma F. Kahle en Zn, Potsdam (D), als maker. Aldaar in november 1885 besteld door Van der Meulen.
effe naar die Kahle gegoogled. Nico, de fontein zou maar zo in de volgende publicatie kunnen staan: Friedrich Kahle: Architektonische und plastische Verzierungen, Ornamente, Kirchengeraete, Statuen und Skulpturen nach Zeichnungen von Stueler, Persius, Hesse, Strack, v. Arnim, Haeberlin, Gottgetreu u. a. bestehend aus Akroterien, Palmetten, Rosetten, Vasen, Kapitaelen, Saeulen, Modellons, Konsolen, Gittern, Reliefs und Monumenten in Zinkguss ausgefuehrt von F. Kahle in Potsdam, 3 Hefte, 1856.
Zou leuk zijn, nou nog een exemplaar vinden.
Ik vroeg natuurlijk niet voor niets naar het jaartal 1883. De fontein is prachtig, maar die kunstrotswand met lavaslakken en grote schelpen spreekt niet minder aan. Ik herinnerde me een advertentie van Moerkoert uit 1883. F.J.Moerkoets de kunstmatige rots- en waterwerken uit Utrecht adverteerde in de Leeuwarder Courant met onderstaande advertentie. Zou hij…?
Nu nog even een andere vraag. Hoort die waterbak wel bij die fontein? Is die misschien ouder? CO.
Aan deze fontein heb ik al in 1988 aandacht besteed in het boekje “Open Monumentendag in Leeuwarden 1988”, bij de beschrijving van het pand dat koopman Franciscus Hajonides van der Meulen in 1884 liet bouwen. Toen heb ik gemeld dat de fontein in 1885 door de fa. F. Kahle en Zoon te Potsdam werd besteld. Het pand en de tuin waren in 1988 open ter gelegenheid van Open Monumentendag. Vele bezoekers waren verrast door het prachtige beeld en de grot in de tuin omdat dit niet bekend was.
Ik meen dat het Peter Karstkarel was, de lokale architectuurhistoricus, die voor het eerst op fontein en rotswand wees. Al heel lang geleden, in mijn beleving. Maar een naam voor de rotsbekleding zal er niet zijn geweest. Holwerda’s vondst van die advertentie geeft aan, en ik ga nu heel onwetenschappelijk te werk, dat inderdaad Moerkoert wel de auteur van de kunstmatige rots zal zijn geweest. M. was tot ver buiten het Utrechtse werkzaam. Hoera! Weer een Moerkoetje, wordt tijd voor een studiemiddag over die man.
Ook in Akkrum, dichtbij Leeuwarden, is een rotswerkje, namelijk een rotswerk met fontein. Het tuinsieraad vormt de centrale kom in de tuin van het voormalige bejaardentehuis Coopersburg . De tuin is in 1900 aangelegd door Gabe Westra, een neef van Gerrit Vlaskamp en als opvolger van Vlaskamp te beschouwen. Het waterreservoir voor de fontein zat verstopt in het torentje van het middendeel van het hoofdgebouw. Helaas werkt de installatie niet meer. CO.
Wat een prachtig voorbeeld van gietzink. Ik ben erg benieuwd of de naam van de restaurateur/ firma bekend is. Wij zijn een zinken vrouwenfiguur kwijt en willen graag een reproductie laten maken.
Alle info is meer dan welkom, alvast dank.