Vijverpartij op Mariëndaal (Arnhem/Oosterbeek) Bron: www.heemkunderenkum.nl
Grote weergave
Hierboven een foto die ik tegenkwam op de website van Stichting voor Heemkunde in de gemeente Renkum. Van een vijverpartij op Mariëndaal, op de grens van Arnhem en Oosterbeek. Een vijver met een eendenhuisje rechtsvoor en een bruggetjes en mensen in de achtergrond. Maar wat staan daar nou voor ‘sierzuiltjes’ voor het bruggetjes, aan de oever?
Jan Holwerda
Dat is een goede vraag, Jan. Zou het met de ‘inwijding’ of ingebruikname van de vijver als eendenvijver te maken kunnen hebben?
Alles lijkt wel gloednieuw op deze foto, de versieringen, het eendenhuisje, het lijkt er zelfs op alsof de foto is gemaakt op het moment waarop de eenden -allen wit, of in ieder geval net zo licht gekleurd als het huisje en de versieringen- voor het eerst worden uitgezet. (Hoewel het ook mogelijk is dat ze net gevoerd zijn en weer terugkeren in het water.)
Valt deze foto bij benadering te dateren?
Ik zie de foto nu ook in beeldbank van Gelders Archief. Gemaakt door Brainich & Leusink, 1870-1880 geeft GldA aan. Brainich & Leusink staat bij RKD als werkzaam in Arnhem 1881-1904.
Ik zie in diezelfde beeldbank verschillende foto’s van een iets ander eendenverblijf in vermoedelijk dezelfde vijver, met een windvaan in de vorm van een eend erop. Het archief geeft aan een foto waar deze op staat eveneens de datering 1870-1880.
Deze windvaan-versie staat ook op prentbriefkaarten, wat mij doet vermoeden dat dit de minst oude versie is, en die van de foto met de zuiltjes een oudere versie.
De ‘zuiltjes’ lijken tijdelijke sierelementen te zijn, vandaar mijn gevoel dat ze er voor een speciale gelegenheid zijn geplaatst. Ze tonen kwetsbaar, als stukjes wafel in een ijscoup. Hoe ze zijn bevestigd is me eveneens een raadsel.
Dat is fraai gezegd Henk, de wafeltjes bij een ijscoupe… Het lijken ook min of meer de ornamenten die je zo tussen 1800 en 1870 bij hekken en brugjes zag, maar dan als zijstukken van een toegangshek bijvoorbeeld – verwant materiaal bij Van Laar en Roodbaard en consorten.
Ik heb ook al op deze dingen zitten puzzelen. Volgens mij zijn het wit geschilderde houten waaiers. Mocht iemand soortgelijke voorbeelden in andere parken kennen dan hou ik me aanbevolen. We gaan in de komende jaren aan de slag met deze eendenvijver (in eerste instantie vooral erosiebestrijding en baggeren, later is de bedoeling ook de vormgeving van het geheel aan te pakken) en dan is alle kennis welkom.