Van Nico Kloppenborg…
In een boerderijtuin in de buurt van Sint Annaparochie staan in het bosje op de hoek van het erf twee witgeverfde gietijzeren manshoge beelden/reliëfs. Het gaat om de zomer/flora en de winter. De beelden leunen los tegen de bomen aan en staan op een tegel. Leesbaar op het voetstuk staat de naam van de ijzergieterij Evrard te Liege (Luik). (en niet Kupard als eerder gedacht/gelezen, met dank aan Glenn Geeraerts)
Zijn er meer van dit soort beelden/reliëfs bekend? Is er meer over Evrard te Liege (Luik) bekend?
Heel erg interessant – zeer bijzondere beelden. Op Annevoie, provincie Namen, het eigendom rond 1758 (althans parkaanleg) van ijzergieter Charles-Alexis de Montpellier, staan onder meer vier gietijzeren bustes van de seizoenen, evenals het voorbeeld hierboven ‘plat’ gemodelleerd. Zijn zoon Nicolas heeft het park met een kleine Engelse aanleg uitgebreid, dus het kan onder diens bewind zijn geplaatst. Helaas geen foto’s, maar wel nog in herinnering aanwezig en in m’n folly-boekie beschreven. De omgevingen Namen en Luik natuurlijk bekend om hun ijzerindustrie.
Op landgoed Oud Amelisweerd hebben tussen 1959 en 1975 ook beelden gestaan met de naam De Vier Jaargetijden. (Flora, Ceres, Bacchus, Hiems). Deze gietstenen beelden stonden eerst op landgoed Beverweerd en waren in 1700 gemaakt door Angelo Marinallio in Italië. Vanwege vandalisme echter, werden zij opgeslagen in het Centraal Museum te Utrecht, vanwaar zij zijn getransporteerd naar Engeland, waar ze zijn verkocht. Niemand weet waar ze nu zijn. Op mijn website kun je ze alleen maar gephotoshopt bekijken. Wel zijn er vage plannen voor een herplaatsing van deze beelden in de toekomst, maar dan van vandaalbestendig materiaal. Weten jullie misschien iets meer over deze Vier Jaargetijden?
http://beagroenamelisweerd.jouwweb.nl/upload/k/l/r/beagroenamelisweerd/4ABeeldenlaan-1.jpg
Nico, begrijp ik het nu goed en mag ik constateren dat deze beelden een soort speculaaspoppen zijn, van achteren plat en van voren in reliëf?
De beelden in de beeldenlaan op Oud-Amelisweerd zijn inderdaad afkomstig van Beverweerd en vier van de zes verbeelden inderdaad vier seizoenen (Italiaanse beelden), maar hebben niets met deze beelden te maken. Ze zijn na restauratie en expositie op Het Loo inderdaad van de aardbodem verdwenen. Ik heb ze ook nooit bewust gezien, maar herinner me wel als kind dat er beelden langs deze laan stonden.
Dit gietijzeren reliëf van de Winter is dezelfde als heden op de uitbouw van de kapel in de Prinshof in Hex (afb; pag. 97, Hex, een prinselijk landgoed ontsluierd, door Chris De Maegd, Mercatorfonds 2007) en “is afkomstig uit de tuinen van Velbruck (Prins-bisschop Franz Karl Graaf von Velbrück, die Hex stichtte). Het is immers bekend dat hij bij Guillaume Evrard (noot 74) alleen de personificatie van de winter als oude man bestelde en niet de drie andere beelden uit de reeks der vier seizoenen, waarvan verscheidene exemplaren werden gegoten. In het kasteel van Annevoie bevinden zich nog de oorspronkelijke gietmallen en in het kasteel van Theux is de hele reeks bewaard (noot 75).” aldus CDM.
Noot 74 : J. Puraye, p. 96
Noot 75 : N. de Harlez de Deulin, p 171 en 244
LPP 2/12/2014
Aanvulling op de noten :
Jean Puraye : Histoire du château de Seraing de 1082 à 1817 (Documents et memoires, deel 7) Luik, 1962 (pag 96 dus)
Nathalie de Harlez de Deulin (red.) : Parc et Jardins historiques de Wallonië. Deel 4: Province de Liège, Arrondissements de Liège et Verviers, Namen, 2001 (pag 171 en 244)
LPP 2/12/2014
Ja inderdaad Carla, maar dan wel heel erg taaie speculaaspoppen.
Ga binnenkort bij de boerderij navragen hoe de beelden in deze tuin verzeild zijn geraakt.
Tot 1866 heeft aan de oostkant van Sint Annaparochie de buitenplaats Oostenburg gestaan.
Het fraaie witte landhuis, ontwerp T. Romein, gebouwd in 1842 en in 1866 weer afgebroken is geheel verdwenen.
Een schilderij van het huis met daarop de tuinaanleg is bewaard gebleven
Het park rondom dit grote landhuis zou heel goed een ontwerp van L.P. Roodbaard kunnen zijn.( wie maakte anders tuinen in Friesland)
Net als bij de Borniastate in Weidum staan er een paar walviskaken in de voortuin.
Misschien zijn de beelden afkomstig uit het park van deze verdwenen buitenplaats.
Meer lezen over Oostenburg en het schilderij op http://www.stinzeninfriesland.nl
Is hier nog iets uitgekomen?
Het is inderdaad Evrard en niet Kupard. Ik ken in Luik alleen een kunstenaar Guillaume Evrard (18e eeuw), dus de ‘A.’ zal hier niet als initiaal maar als voorzetsel (à Liege, ‘in Luik’) dienen. Evrard was zowat de ‘hofkunstenaar’ van opeenvolgende prins-bisschoppen. De link met Hex (zie een van de vorige posts) is dan gauw gelegd; Hex was immers een optrekje van prins-bisschop Velbrück.
Het gaat hier om beelden van de goden Minerva (wijsheid, verstand) en Ceres (landbouw). Het zijn dus geen seizoensbeelden. De beelden zijn inmiddels spoorloos verdwenen ten tijde van overdracht nieuwe eigenaar van de boerderij. Wie meer weet, duiken ze ergens op meld het s.v.p. hier. mvg Jan Keizer
Bij nader inzien kan het hier niet gaan om Minerva omdat het beeld wat dat zou moeten zijn een baard heeft en geen dame kan zijn. De betekenis wijst meer in de richting van Demeter en haar zoon Demetrius. Beide goden van de akkerbouw, wat volledig aansluit bij het karakter van deze Bildt regio waarin de beelden zich bevinden. Vermoedelijk vinden deze beelden hun oorsprong in de barokke en later Engelse tuin van het van Harenslot te Sint Annaparochie. De eigenaar van Veldzicht in de 19e eeuw, waar deze beelden tot 2020 stonden, was een assessor van de gemeente het Bildt. Volgens de legende zal de plaats afbranden als de beelden worden verwijderd, wat rond de eeuwwisseling van 1900 is gebeurd. De beelden zouden afkomstig zijn, volgens overlevering, vanuit een protestactie van pachters en bij Huize Oostenburg zijn weggehaald en op Veldzicht geplaatst. Op Oostenburg woonde de grietman (met onder zich de op Veldzorg wonende assessor en pacht-ontvanger G.A. Wassenaar) van de grietenij het Bildt. Als de beelden verwijderd worden zou de plaats wederom in de brand vliegen. De boerderij is in 2019 gekocht door een boer in de omgeving en hij heeft de boerderij zonder het omliggende land weer doorverkocht. In deze periode zijn deze beelden verdwenen en is een huis van een familielid van deze boer in de brand gevlogen. Wie meer informatie heeft over beelden van deze beeldhouwer die goden uitbeeldde heeft, dan hoor ik het graag.