Clingendael op een detail van Uitbreidingsplan Wassenaar (1923), Johannes Mutters jr.
Johannes Mutters jr. (1858-1930) heeft in 1923 een uitbreidingsplan voor Wassenaar gemaakt dat niet doorging. Op dat plan staat ook Clingendael afgebeeld. Op de tekening staat precies in de as een lange rij bomen tot over het eiland en tot het huis. Reeds lang bestond door de terreinverkenning en onderzoek het vermoeden dat er zoiets moest zijn geweest. Op deze tekening staat dat voor het eerst voluit getekend. Het is vrijwel zeker dat die rij er reeds stond voordat Zocher wijzigingen aanbracht, en dat hij heel pragmatisch die rij uit de voormalige aanleg heeft gespaard.
Joost Gieskes
De bomen achter Clingendael komen helaas slechts deels naar voren op deze luchtfoto uit 1933
http://www.haagsebeeldbank.nl/afbeelding/4aeb9a96-7909-4790-a330-8461822c915a
maar er moeten meer luchtfoto’s zijn…
De getoonde foto is van de Hollandse tuin. Dit is de juiste foto (ca 1945), van de bomenrij achter ’t Huys Clingendael. De enorme beuken pal achter het huis zijn bij de overname door de gemeente Den Haag omstreeks 1955 gerooid wegens de hoge ouderdom en daarmee samenhangend de slechte staat. Een groot voordeel daarvan was dat het uitzicht vanuit het huis totaal geblokkeerd was. (Oral history). Clingendael is nu heel ruimtelijk en mede daardoor aantrekkelijk.
Joost
Klopt, op ‘mijn’ vogelvluchtfoto uit 1933 staat de Hollandse tuin, maar even goed kijken, rechts staat ook het huis en er achter de bomen (ik had zo snel niets anders).
‘Jouw’ vogelvlucht laat het natuurlijk veel beter zien, maar bij deze foto is het woord vermoeden uit je eerdere tekst niet echt passend, toch? Overduidelijk grootse bomen in zekere zin in lijn achter het huis.
Mutters heeft er denk ik wel wat te gemakkelijk twee rijen van gemaakt. Misschien zijn er over de gehele lengte wel twee rijen, maar die staan dan niet per rij in lijn; ik denk stukken ‘breder’ en ‘nauwer’ te zien staan.
Of die eerste foto uit 1933 stamt betwijfel ik. Er staat bij vervaardigd door DSO Den Haag, maar in 1933 was het nog privé bezit.Ik denk ook 1945. Mijn ‘vermoeden’ gebaseerd op terreinverkenning krijgt met prent Mutters op zijn minst ondersteuning. Je laatste opmerking nauwer/breder ontgaat me Jan: je ziet nog steeds die dubbele rij in het veld, zij het met vervangen bomen. Het meest interessant is misschien dat het een voorbeeld is van de pragmatische aanpak bij de transformatie naar de landschapsstijl door Zocher.