De Tuin van de Gedempte Burgwal 34 in Den Haag (1828), B.J. van Hove
Bron: Haags Historisch Museum klik hier voor grotere weergave
Een schildering op de tuinschutting of tuinmuur is een manier om de tuin te ‘verrijken’, zie Van beschilderd schot naar beschilderde schutting. Een ‘venster’ in de tuinmuur met zicht op het achterliggende ‘landschap’ als een ‘schildering’, is een andere wijze. Een schilderij van Bartholomeus Johannes (Bart) van Hove (1790-1880), uit 1828, brengt zo’n idee in beeld.
Door een gat in een muur van de tuin van de Gedempte Burgwal 34 in Den Haag kijken we direct uit op een gracht. Het is misschien de vraag of Van Hove de situatie in de tuin heeft weergegeven naar de werkelijkheid. Maar uit het kadastraal minuutplan uit die tijd blijkt dat het i.i.g. wel mogelijk was om vanuit de tuin uit te kijken op de Paviljoensgracht en de brug ter hoogte van de Nieuwe Molstraat. Evenwijdig aan en direct achter de tuinmuur liep een gracht, haaks op de Paviljoensgracht. Hierdoor konden ongewenste bezoekers niet door de eventuele opening in de tuinmuur.
Jan Holwerda
Detail met het ‘venster’ in de tuinmuur.
Voor mij als Hagenees interessant Jan. Zou het gezien de korte afstand niet de brug bij de Wagenstraat kunnen zijn? Die ligt/lag een stuk dichterbij. Dit type brug herken ik van andere oude plaatjes elders in den Haag. Joost
Zoals ik het begrijp uit beschrijving en kadastraal minuutplan: Wagenstraat is de voormalige gracht achter de tuin, d.i. het deel van de Wagenstraat parallel aan de Gedempte Burgwal. Daar keek je over heen en dan volg je blik het water van de Paviljoensgracht en kijk je op de voormalige brug in de Nieuwe Molstraat, die over de voormalige Paviljoensgracht lag.
Valt me nu pas op. In Het Verheerlykt Watergraefs – of Diemer-meer (1725). Op de buitenplaats van G. en C. Lups, aan de Kruislaan bij de Maliebaan, bestond een gezicht over een langgerekte vijver met aan het einde een ‘venster’ in de haag met een ‘kijk naar buiten’.