INGEZONDEN.
Onder de noemer kennisoverdracht is ook dit voorjaar de Cursus Cultuurlandschappen van Noord-Nederland aan de Rijksuniversiteit Groningen te volgen. Vanaf 13 maart 2015, zes collegemiddagen en drie dagexcursies. Over en door het Groninger wierdenlandschap, de open veenweidegebieden in het lage midden van Friesland, de gave beek- en esdorpen-landschappen van Drenthe en de fraaie duinlandschappen van de Waddeneilanden. Door landschapsspecialisten als Theo Spek, Meindert Schroor, Egge Knol en vele anderen.

Meer informatie kunt u hier en hier vinden of via Anne Wolff krijgen.

Detail van Gezicht op Winschoten, Herman Braak Hzn. (1854); zie hier onder

ZOMAAR (tegengekomen).
Een gezicht op Winschoten, vanuit het noordoosten, een aquarel door Herman Braak Hzn. uit 1854 (groot). Behalve dat de charme van de afbeelding je pakt, zijn het de theekoepels die het oog trekken. Het boven de bomen uitstekende grote witte huis was van de familie Freseman Viëtor. Op kadastraal minuutplan van Winschoten (ca. 1823) staat de grootste, meest vooraanstaande koepel al, in de OAT aangeduid als zomerhuis, met Berend Haitzema [Viëtor] als eigenaar.

De theekoepel bij Huize ‘De Burcht’ (Winschoten)

En als je de woorden Winschoten en theekoepel noemt, dat denk je gelijk aan de theekoepel bij Huize ‘De Burcht’ op het voormalige landgoed ‘De Oude Werf’. Deze is gebouwd in opdracht van Berend Haitzema Viëtor, waarschijnlijk kort nadat hij het landgoed in 1831 kocht. De koepel staat aan de Bovenburen, ter hoogte van de T-splitsing met de Oudewerfslaan. Het landgoed lag (ligt) op afstand ten noordwesten van de dorpskern, deze koepel staat dan ook niet afgebeeld op het bovenstaande gezicht op Winschoten.
Jan Holwerda

Een ansichtkaart uit de jaren 30 met dezelfde theekoepel.

INGEZONDEN.

Portret van een Tuin
alles heeft een tijd

Een film die in première gaat op het International Film Festival Rotterdam, op 23, 24 en 28 januari (zie hier).

In een eeuwenoude moestuin op een Nederlands landgoed werken een 85-jarige snoeimeester [Jan Freriks] en de tuinman aan de leibomen. Tijdens het snoeien hebben de mannen gesprekken over voedsel, het weer, de wereld en delen ze kennis op het gebied van groente en fruitteelt.

Te midden van vers omgeploegde aarde, fruitbomen in de boomgaard en weelderige druivenranken worden we deelgenoot van de passie, gedrevenheid en kennis die de essentiële ingrediënten vormen voor het succesvol onderhouden van een grote moestuin.
En van de noodzaak van geduld en relativering. Maar liefst vijftien jaar werkten ze samen aan de perenberceau. Zal hij dit jaar dan eindelijk gaan sluiten?

De snoeimeester is ondanks zijn hoge leeftijd onvermoeibaar en enorm bevlogen. Terwijl hij zich zorgen maakt over het verloren gaan van eeuwenoude kennis, stelt de jongere tuinman zich ten doel deze kennis en kunde over te nemen en door te geven.
Ondertussen verstrijken de seizoenen.
De tuinvrouw werkt aan de groentebedden, de citrusbomen verlaten hun winterverblijf en er is een ontmoeting met appelbloesemsnuitkever. Augustus vormt de apotheose met een schijnbaar oneindige oogst en een weelde aan kleuren, geuren en smaken. Terwijl de rust daarna langzaam terugkeert in de natuur, gaat het werk van de tuinman te midden van de vallende bladeren en de rijp op de takken gewoon door.

Alles heeft een tijd.
Zie ook www.portraitofagarden.com.

OPGEPIKT.
De Hortus Botanicus Leiden heeft weer een aantal zondagmiddaglezingen, dit jaar in het teken van het 425-jarig bestaan van de Hortus. Van 14.30 – 16.00 uur, in de Tuinkamer van de Hortus. Deelname € 1,50 exclusief entree. Voor iedere lezing dient u zich aan te melden.

– 18 januari 2015 Bloementaal sinds Clusius: Renske Ek, conservator tuinen Het Loo, vertelt over de rol van boeketten in paleis Het Loo en over de taal van bloemen sinds Clusius.
– 22 februari 2015 De correspondentie van Clusius: cultuurhistorica Esther van Gelder vertelt over de briefcontacten die Clusius onderhield met een groot aantal geleerden uit heel Europa.
– 22 maart 2015 Ontwerpen voor de Hortus: Marc van der Zwet, ontwerper bij Copijn tuin- en landschapsarchitecten, vertelt over 425 jaar Hortus in beweging; er kwamen stukken grond bij en een enkele keer ging er grond af en tuindelen werden opnieuw aangelegd.

Klik hier voor meer details en voor het aanmelden.

Het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam (onder, uit 1859-1864) van de architect Cornelis Outshoorn, geïnspireerd op Crystal Palace te Londen van Joseph Paxton (boven, uit 1851).

INGEZONDEN.
Jan Woudstra, University of Sheffield Department of landscape, stuurde deze Call for papers. Het is een Call in het kader van PAXTON150: A History of Public Parks, A conference at the Department of Landscape, the University of Sheffield, 11-12 September 2015. De papers zijn bedoeld voor een beoogd boek en deels voor de conferentie. Bijdragen met een link met Joseph Paxton of volgers krijgen de voorkeur voor de conferentie.

De conferentie en zeker het boek kent twee thema’s: 1. Joseph Paxton en 2. de revitalisering van publieke parken in de GB van de laatste 20 jaar. Die revitalisering vraagt om een vastlegging op papier en in beeld. Een vastlegging als verantwoording, als historisch document, als leerschool e.d.

Wij nodigen u als Cascade donateur van harte uit om deel te nemen aan de Cascade-excursie te Nijmegen, met een bezoek aan het Kronenburgerpark en het Valkhofpark. Deze middag zal plaatsvinden op 7 februari, vanaf 13.00.

Omdat de periode tussen de excursie op Het Loo van september jongstleden en de RTC van 11 april aanstaande door ons als erg lang werd gezien kwam de invulling ‘winterexcursie’ op. Dat vraagt om een passende omgeving, winters modderen over buitenplaatsen is namelijk niet direct uitnodigend. Het ontbreken van groen is mogelijk ook een minpuntje, maar dit geeft wel doorzicht, uitzicht, overzicht en mogelijk zelfs inzicht. En wat zicht betreft hebben de Nijmeegse parken van deze excursie wel een en ander te bieden.
Een bezoek aan het Valkhofpark is nu wel zo actueel; opnieuw (zo eens in de 10 jaar) staat het park midden in de discussie ‘wel of niet de donjon (of meer dan dat) herbouwen’. Dan moet je toch even zelf de locatie bekijken. Een plek met een heel lange bebouwingsgeschiedenis, maar een van afbraak. En, een van tuinhistorie; plannen van Zocher sr., Van Lunteren, Rosseels en anderen zijn er in de loop van de tijd uitgevoerd.
We starten met het Kronenburgerpark en gaan vervolgens lopend door de Benedenstad naar het Valkhofpark. Voor meer zie de uitnodiging die u gemaild is (niet ontvangen? dan even een mail naar administratie@cascade1987.nl).

Klik hier voor aanmeldformulier met enige details en voor het aanmelden.

Wij hopen op een prachtige middag met veel Cascade-vrienden!
het Cascade-bestuur

De tijdelijke canvassen donjon uit 2007 geeft een indruk van het volume.

Koning Willem III met o.a. de componist en pianist Franz Liszt, bij de Rozenberg op Het Loo (1875), Charles Rochussen (1814-1894)  Bron: www.koninklijkhuis.nl

Op de website van Het Koninklijk Huis is een tentoonstelling geplaatst met foto’s van voorwerpen uit het Koninklijk Huisarchief. Zeer de moeite waard om eens te bekijken, maar behalve bovenstaande tekening, geen tuinen of parken.
Een tekening die we nog niet vaak zijn tegengekomen, is die van Charles Rochussen (1814-1894), aquarel 20,5 x 31,6 cm. gedateerd omstreeks 1875. We zien hier afgebeeld Koning Willem III die regelmatig kunstenaars en musici op Paleis Het Loo in Apeldoorn ontving. Hier is de Koning (rechts in het wit) in gesprek met de componist en pianist Franz Liszt (met lange jas). Liszt maakte deel uit van de jury die tussen 1873 en 1876 audities op Het Loo beoordeelde.
Navraag leidde er toe dat nu bekend is dat deze Rozenberg gelegen was op het terrein vóór het zaadhuis, ten oosten van de huidige formele tuin.

Mijn vraag naar aanleiding van deze tekening is nu, wie kent het verschijnsel ‘Rozenberg’ van andere locaties (dan Het Loo) in Nedérland of daarbuiten? Misschien wel in Duitsland? Welke rozen zullen hier zijn toegepast, welke soort(en), welke kleur (rood zo te zien). Het zullen soorten zijn geweest die omstreeks 1875 in de mode waren. Waarschijnlijk stamrozen, zo te zien aan al die stokken. Het verschijnsel ‘Rozenberg’ is ons in Nedérland in ieder geval tamelijk onbekend en het zou misschien een goed idee zijn, wanneer we meer van de toepassing en het gebruik te weten komen, om zo’n berg weer eens op een geschikte plaats te laten herleven. Naast deze Rozenberg ken ik alleen een seringenberg, op de Raaphorst in Wassenaar.
Carla Oldenburger

De seringenberg op Raaphorst (Wassenaar)  Bron: wikipedia.org

Langzaam richting de klok van 12. Links is de klok het middaguur net gepasseerd. Maar het gaat niet zo zeer om de tijd of het staand horloge, nee het gaat ook hier weer om de tuin of de buitenplaats: een musicerend gezelschap in een open koepel of tent aan de rand van een geometrische tuin

Een tweede staand horloge biedt een mogelijk nog mooier beeld: een dame op een schommel met twee heren die de schommel in beweging houden.

Een tweede foto, in meer detail, zwart-wit en onder een andere hoek, geeft iets meer diepte.

En dan is de stap naar The swing of L’Escarpolette van Jean-Honoré Fragonard uit ca. 1767 of The Belton Conversation Piece van Philippe Mercier uit ca. 1725 een kleine.
Swingend het jaar uit of zo u wilt in.
Jan Holwerda

(bron van de ‘swing’ uurwerkmuseum.wordpress.com;
staande horloges staan in Museum van het Nederlandse Uurwerk te Zaandam)

The swing of L’Escarpolette (ca. 1767), Jean-Honoré Fragonard

The Belton Conversation Piece  (ca. 1725), Philippe Mercier

INGEZONDEN.
De tentoonstelling Roodbaards Rijkdom is van 7 januari tot 20 februari 2015 te bezichtigen bij de Groninger Archieven. Bij die tentoonstelling is ook de recente ontdekking van de originele tekening van de nutstuin van Riedel te Kollum als reproductie te zien. (zie Cascade bericht 5 dec 2014) Tevens worden er een aantal originele tekeningen uit het archief tentoongesteld. Op woensdag 4 februari om 20 uur geeft Els van der Laan de lezing Roodbaards Rijkdom, verhalen over de landschapsparken in Groningen.

INGEZONDEN.
Noordelijke  / nördliche Lustwarande ligt in het noorden van Nederland en Duitsland, tussen Oranjewoud en Oldenburg. Over de hele linie ligt hier een parelsnoer van historische tuinen en parken van ‘lust en nut’.  De kansen voor economische versterking en grensoverschrijdende samenwerking zullen op 8 januari 2015, van 13.00 tot 17.30 uur in de fraaie ambiance van het 17e  eeuwse ‘waterslot’ Evenburg te Leer (DE) worden verkend. Het programma vind u hier. (iets over Evenburg)

Het programma is samengesteld met vele belanghebbende partijen uit de wereld van groen erfgoed en recreatie & toerisme. Thema’s zijn de herwaardering en (her)gebruik van ons groene erfgoed als samenhangende reeks. Nieuwe stappen in de Nederlands-Duitse samenwerking kunnen leiden tot een grote mate van toegankelijkheid  van de groene parels en tot nieuwe economische opbrengsten. De ambitie om dit unieke parelsnoer te creëren kan alleen door wederzijdse samenwerking, kennisuitwisseling  en met behulp van Europese middelen.
Zie website www.lustwarande.eu.