Betonnen paddestoelen op Bingerden (Angerlo), rechts duo, links enkele.
Foto: Jan Holwerda

Vorige week zondag tussen de stinzenplanten op Bingeren gezien: een betonnen paddestoel en twee betonnen paddestoelen. Jan Boer wees ons er op: ‘dienden oorspronkelijk als opstap voor het bestijgen van paarden’.
Ik zie nu in het monumentenregister dat beiden rijksmonument zijn: Twee betonnen paddestoelen / Betonnen paddestoel op een rechthoekige sokkel met afgeschuinde hoeken uit het eind van de 19e eeuw. De paddestoelen zijn in circa 1900 vanuit Engeland naar Bingerden getransporteerd en dienden oorspronkelijk als opstap voor het bestijgen van paarden. Een ludieke beschildering van de paddestoelen uit de tijd van de eeuwwisseling in rood met witte stippen is geheel afgesleten.

En ik keek en bericht omdat ik ze nu net (ook) in een Belgische catalogus uit 1889 zie staan, in Ciments & bétons van de firma S.A. Ancienne firme Blaton-Aubert uit Bruxelles [1889] : Champignons tabourets jumeux en Champignon tabouret simple.
Jan Holwerda

Champignons tabourets jumeux en Champignon tabouret simple, uit Ciments & bétons, S.A. Ancienne firme Blaton-Aubert uit Bruxelles [1889]

De Koninklijke Bibliotheek levert veel (big) data, m.n. op de krantenbank via Delpher. Ze bieden daarvoor de KB-Research lab-omgeving aan, waarin software kan worden uitgeprobeerd op KB-datasets. Dit lab is toegankelijk via KBresearch.

Daar staat nu bijvoorbeeld de ngram-viewer (zoiets zit ook op Google Books) op historische kranten die gebouwd is in het Project Political Mashup.
Je kan er 1 tot 5 woorden intypen en krijgt dan een grafiek die weergeeft hoe vaak de term(en) voorkom(t)(en) in de jaren tussen 1840 en 1990.
Wel goed de beperkingen lezen die in de toelichting staan! Ook de keuze van termen moet goed overdacht worden; ‘begraafplaats’ geeft bijvoorbeeld vooral resultaten uit overlijdensadvertenties; en ‘groen’ is natuurlijk multi-interpretabel.
Vervolgens kan er door op een bolletje in de grafiek te klikken in dat jaar op de term gezocht worden in de krantencollectie op Delpher.

Voorbeeld
ngramviewer.kbresearch.nl/#q/tuinkunst
ngramviewer.kbresearch.nl/#q/parken%7Ctuinen%7Clandschap%7Cbuitenplaats%7Copenbaar%20groen

Liesbeth Missel

Stubengarten, Blumentisch, Jardin Portatif in Weimarer Schlossmuseum  Bron: blog.klassik-stiftung.de

Joan P. wees op een bericht over de vulling van de Stubengarten of Blumentisch in Weimarer Schlossmuseum. Bij Cascadeberichtgeving zoek je altijd naar een ‘Nederlands lijntje’. Uit het Duitse bericht komt naar voren dat dit fenomeen als Jardin portatif vanuit Engeland naar Duitsland kwam, Journal des Luxus und der Moden uit 1792 bericht hierover. Dat geeft direct een Nederlands lijntje, wij hadden Kabinet van mode en smaak. In het nummer uit 1793 staat hetzelfde artikel onder de kop ‘Een Jardin Portatif of Bloemtafel’ (p. 95, p. 96, p. 97).

Een ‘draagbare tuin’ gevormd door een houten tafel waarin een loden bak geplaatst kan worden met plek voor zeven planten/bloempotten. Opzij zit een kraantje om het teveel aan water weg te laten lopen. Wie weet een exemplaar te staan?
Jan Holwerda

Een Jardin Portatif of Bloemtafel, uit Kabinet van mode en smaak 1793

In 1765 overleed Maria Louise van Hessen-Kassel in het Princessehof in Leeuwarden; de jonge weduwe die uitgroeide tot de lieveling van het Friese volk en de stammoeder van ons koningshuis. Friesland eert het werk en leven van deze vrouw met een themajaar. Op de website marialouise2015.nl vind je meer informatie over het leven en werk van Maria Louise en de activiteiten van het themajaar.

Een activiteit pikken we er uit: de tentoonstelling J.H. Knoop. Tuinman van Marie Louise en verlicht allesweter.
Het Historisch Centrum Leeuwarden presenteert een tentoonstelling over Johann Hermann Knoop, 10 april tot en met 3 januari 2016.

Prinses Maria Louise liet Knoop in 1732 vanuit het Duitse Kassel naar Leeuwarden komen. Knoop had in Kassel de kneepjes van het vak geleerd van zijn vader die als hovenier werkzaam was aan het hof van Maria Louise’s vader Karel, de landgraaf van Hessen-Kassel. In Leeuwarden was Knoop verantwoordelijk voor de inrichting en het onderhoud van de tuinen van Mariënburg, het buitenverblijf van Maria Louise vlak buiten Leeuwarden. Ook werkte Knoop aan de Prinsentuin. Volgens de overlevering werd Knoop in 1749 door Maria Louise ontslagen wegens drankzucht. Hij verdiende daarna de kost als onderwijzer in wiskundige vakken en als schrijver van een groot aantal boeken op het gebied van hovenierskunst, landmeetkunde, wiskunde en astronomie (maar zie vooral ook ons Cascade boek met de bijdrage Een Duitse hovenier aan het Friese hof van Rita Mulder-Radetzky).

Knoops publicaties over tal van onderwerpen zijn in de tentoonstelling te bewonderen en gevens ons een inkijk in het leven in Leeuwarden en Friesland in de achttiende eeuw. Zie historischcentrumleeuwarden.nl.

INGEZONDEN

Tegen het decor van Europese oorlogen, geleid door haar man Napoleon, startte Joséphine de Beauharnais haar eigen botanische keizerrijk. Zij verzamelde ongekende en zeldzame planten van uit de hele wereld. Haar groene collectie in de tuinen van Malmaison verwierf grote faam. Joséphine laat delen van haar bloemen- en plantencollecties vereeuwigen in rijk geïllustreerde, exclusieve boekwerken (florilegia). De hofschilder Pierre Joseph Redouté wordt hiervoor aangesteld. Hij publiceert Jardin de la Malmaison (1802), Les Liliacées (1802-1816) en Les Roses (1817).

Van 28 maart tot en met 18 oktober toont de Hortus Botanicus Amsterdam ziet u een aantal van de prachtige soorten; van de kleurrijke dahlia’s tot de uitgebreide collectie Zuid-Afrikaanse lelieachtigen, maar ook de hortensia en uiteraard enkele prachtige rozen. De Hortus is iedere dag geopend van 10 tot 17 uur.
Lees hier meer over lezingen, workshop, achtergronden en bezoek.

Joséphine ook in de Hermitage
Tegelijkertijd verhaalt in de Hermitage Amsterdam de tentoonstelling Alexander, Napoleon & Joséphine. Een verhaal van vriendschap, oorlog en kunst uit de Hermitage, hoe de Europese geschiedenis Napoleon en tsaar Alexander I verbond. Zie hier.

Josephine de Beauharnais  Bron: www.hermitage.nl

Kasteelkatern, het blad van de Nederlandse Kastelenstichting, is eind vorig jaar in een nieuw jasje gestoken en heeft de nieuwe naam Kasteel & Buitenplaats gekregen. Het tweede nummer is net verschenen, en direct al te downloaden. Dit is nr 48 uit de reeks; vanaf nr 17 zijn ze op hun hun website te downloaden.

Hiernaast even wijzen op de aanstaande Dag van het Kasteel, op 25 mei 2015. Met de deelnemende kastelen, in een lijst en in kaart.

Links de nieuwe invulling, rechts de nu ook verdwenen oude invulling.
Foto door Sander Lagendijk, klik hier om groot te zien.

INGEZONDEN

Het symposium De barokke tuinen van Paleis Het Loo gerenoveerd wordt georganiseerd in verband met het gereed komen van de renovatie van de barokke tuinen van Paleis Het Loo, in de periode 2007-2015. Naast verantwoording afleggen voor de keuzes die gemaakt zijn tijdens deze renovatie, wil Paleis Het Loo de huidige renovatie in een breder kader plaatsen en deze toetsen aan de hedendaagse praktijk van het behoud en beheer van groen cultureel erfgoed.
In 1984 verscheen een speciaal nummer van het magazine Groen, geheel gewijd aan Het Loo. Ook nu zal zo’n nummer verschijnen, het zal aan alle deelnemers van het symposium worden uitgereikt.
Het programma met sprekers en titel van hun bijdrage is hier te downloaden.

Aanmelden via secretariaat@paleishetloo.nl. Gevraagde bijdrage € 35,- pp. Inschrijven geschiedt op volgorde van binnenkomst, er is ruimte voor maximaal 100 deelnemers.