Trompenburgh (‘s-Graveland)

Geplaatst op door
Beantwoorden


De Trompenburgh, Hermanus Numan (1797). Bron: De Trompenburgh

De Trompenburgh, na de vorig jaar afgesloten restauratie in bruikleen bij Rijksmuseum, is dit jaar op zes 1ste zondagen van de maand opgesteld. Een rondleider vertelt over en toont de geschiedenis van het gebouw en bewoners (o.a. Cornelis Tromp). Bezocht worden o.a. de rijk beschilderde Trompzaal en als de weersomstandigheden het toelaten, het dak, vormgegeven als een schip.

Voor meer details t.a.v. de rondleiding en aanmelding zie Rijksmuseum.
Voor meer Trompenburgh materiaal zie hier en hier. En voor een groot aantal foto’s zie hier.

Clusiuslezingen ‘Japanse Tuinen, traditie en moderniteit’

Geplaatst op door
Beantwoorden


Bron: Clusiusstichting

Ook dit jaar weer Clusiuslezingen. Deze keer het thema ‘Japanse Tuinen, traditie en moderniteit’. Woensdagmiddag 11 april, vanaf 13:30 in Poortgebouw, Rijnsburgerweg 10 te Leiden. Toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld. Opgave via uffelen@hortus.leidenuniv.nl, en bij uitzondering via 023-5256013. De voertaal is Engels.

Programma:
Prof. Dr. Erik de Jong: inleiding
Prof. Dr. Willem van Gulik: Japanese Garden Tradition
Prof. Dr. Wybe Kuitert: Gardening with Cherries in Ancient Japan
Dr. Christian Tschumi: The Modern Japanese Gardens of Shigemori Mirei
o.l.v. Prof. Dr. Willem van Gulik: discussie

Mocht u meer details willen hebben, kijk dan op agenda of de website van Clusiusstichting.

Water in xe2x80x98t Hof (Vlaardingen)

Geplaatst op door
1


’t Hof, bron Gemeentearchief Vlaardingen

Het openbaar park xe2x80x99t Hof, oorspronkelijk een 17de eeuwse buitenplaats langs de Hoflaan en Hofsingel in Vlaardingen, werd in 1830 door de gemeente aangekocht en in 1941 met het nieuwe Oranjepark, gelegen ten Noorden van het Hof langs de Julianasingel en Schiedamsedijk, uitgebreid. De Hogelaan, van oorsprong een hoge kade waarachter bij vloed spuiwater werd opgeslagen, dat bij eb de haven schoonspoelde, vormt de scheiding tussen beide parken. Het huis lag op een unieke plek langs de Oude Haven, die xe2x80x93nog steeds- in verbinding staat met de Nieuwe Maas.

Op een plattegrond van de stad van ca. 1750 is te zien dat het huis en het tuinmanshuis ten zuiden van de Hogelaan in de bocht van de haven lagen en niet precies tegenover het omgrachte tuin-eiland of in de as van de Hogelaan, zoals men zou verwachten. Oude parken langs een haven zijn tamelijk uniek. We kennen bijvoorbeeld Het Park langs de Nieuwe Maas in Rotterdam en het park Buiten de Waterpoort langs de Boven-Merwede in Gorinchem. Vanuit het huis keek men waarschijnlijk aan de achterzijde over de haven en aan de voorzijde over de lager gelegen tuinen

Een park zo dichtbij de Nieuwe Maas en zo vlak langs het water impliceert natuurlijk ook een lage ligging. Welke bomen kunnen daartegen en hoe voorkom je wateroverlast, hoe kun je dat tegengaan? Ophogen is geen optie, de bomen zullen het niet overleven. Wie heeft een idee, naar aanleiding van onderstaande waterfoto die ik onlangs maakte? Kom met oplossingen, als reactie op deze weblog, heel graag! De plantsoenmedewerkers in Vlaardingen zullen u dankbaar zijn. CO


’t Hof, foto Carla Oldenburger

Vogels op de Hooge Vuursche (Baarn)

Geplaatst op door
2


Kom en grand canal De Hooge Vuursche, Foto E.W. Leeuwin

De volière van de achttiende eeuwse buitenplaats De Hooge Vuursche

Het landgoed de Hooge Vuursche dat wij tegenwoordig kennen heeft twee voorgangers gehad. In ons artikel, dat in maart a.s. verschijnt in het tijdschrift voor regionale geschiedenis "Tussen Vecht en Eem" wordtaannemelijk gemaakt waar precies het landhuis moet hebben gelegen.

Drie aquarellen van J. Van der Wall uit 1787 geven een indruk van het vroegste landgoed, de achttiende eeuwse buitenplaats De Hooge Vuursche I. De vijver en het grand canal  vormden het centrale thema in het park, met op de achtergrond de volière en het uitzicht op een classicistisch tempeltje.

Weinig is bekend over de bouwgeschiedenis van het huis en we weten ook niet wie de tuinaanleg rondom het huis heeft ontworpen. Van de tuinaanleg zijn nog sporen gevonden in de buurt van de boswachterwoning  in de bossen van de Hooge Vuursche (zie afbeelding). Het is niet bekend wie verantwoordelijk was voor de daar gevonden aanleg van het grand canal en de serpentine vijvers. Zeker is wel dat zowel de architect van het huis als de tuin- en landschapsarchitecten gekeken moeten hebben naar voorbeelden uit het verleden.

De inrichting van het ensemble van huis en omgeving van deze buitenplaats stond in een traditie die gelukkig bij overlevering bewaard is gebleven. Ook het houden van bijzondere vogels bij  buitenverblijven kent een lange geschiedenis, die teruggaat tot in de klassieke oudheid. In Nederland raakte het vanaf het midden van de zeventiende eeuw in zwang. Volières  vond men vanaf die tijd zowel op de landgoederen buiten de stad als bij de herenhuizen in de grote steden.
In dit artikel wordt ook ingegaan op de geschiedenis van het houden van dieren in menagerieën en van vogels in volières in het bijzonder.

Annejuul Moll-Breebaarten Edward W. Leeuwin

Samen met de natuur: duurzaam ontwerp en onderhoud van een historische buitenplaats

Geplaatst op door
Beantwoorden

Buitenplaatsen hebben een complexe geschiedenis. De groene omgeving is een evolutie van stijlen, modes en persoonlijke voorkeuren en grillen van voormalige en huidige landschappers en eigenaars. Hoe opereert een landschapsarchitect succesvol binnen die context? Wat kan er verknoeid worden en wat verbeterd, toegevoegd?

Op de komende Ronde Tafel Conferentie wil ik aan de hand van een voorbeeld laten zien hoe mijn architectuur-ingrepen in de historie van de buitenplaats een voortzetting van die historie zijn. Mijn manier van werken is niet anders dan de oorspronkelijke manier: in nauwe samenwerking met eigenaren en hoveniers de meest economische en duurzame oplossing zoeken voor de esthetisch opnieuw gestelde doelen. Het is een heel directe manier van werken, die direct aangrijpt op de gegevens uit de geschiedenis. Er is veel inzet van vakmanschap vereist, maar er is ook een enorme besparing op papierwerk en daardoor geld.

Wybe Kuitert

Ronde Tafel Conferentie

Geplaatst op door
1

De Cascade leden hebben reeds een uitnodiging voor de Ronde Tafel Conferentie (RTC) ontvangen. Hier wat punten uit die uitnodiging zodat ook weblog lezers (die geen lid zijn) op te hoogte zijn, want introducees zijn ook welkom. Zaterdag 31 maart 2007 vanaf 10:00, in Cafe-Restaurant Cunera, Rhenen ; leden xe2x82xac 17,50 / xe2x82xac 5,00 (zonder lunch), introducees xe2x82xac 22,50 / xe2x82xac 8,00.

De tot heden aangemelde onderwerpen zijn
– restauratie c.q. renovatie van de buitenplaats De Slotplaats (2) te Bakkeveen, Sandra van Lochem (Natuurmonumenten)
– enkele aspecten van landschapsstijl en vrijmetselarij (2), Heimerick Tromp (Stichting PHB)
– doel en werk van de Stichting Kloostertuinen, Tini Brugge (Stichting Kloostertuinen)
– ‘Samen met de natuur: duurzaam ontwerp en onderhoud van een buitenplaats", Wybe Kuitert

Verdere inbreng vooraf of gedurende de dag is meer dan welkom. Voor aanmelding, vragen, meer details, inbreng of wat al niet meer, secretariaat@cascade1987.nl

Ebbenhorst en Soestdijk (2)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Vader en zoon Ebbenhorst waren van huis uit eigenlijk huis-, rijtuig- en decoratieschilders. In de tweede helft van de 19de eeuw was het merendeel van de bewoners van de talrijke Soester villa’s en buitenplaatsen (waarvan helaas vrijwel alles is verdwenen) vaste klant.

Met de afdeling Speciale Collecties van de UB in Wageningen heb ik inmiddels contact gehad. Dat ook daar foto’s waren was nieuw voor mij en ook voor het Koninklijk Huisarchief. Het blijken (zo goed als zeker) dezelfde foto’s te zijn als ook aanwezig bij het Koninklijk Huisarchief en in het "bedrijfsarchief" van de firma J. Ebbenhorst & Zoon. Prins Hendrik (de Zeevaarder) heeft destijds van de meeste foto-opdrachten aan Ebbenhorst werk nabesteld. Waarschijnlijk is een setje van deze nabestellingen langs omwegen bij de Afdeling Speciale Collecties van de UB van Wageningen terechtgekomen. Men kijkt nog of de herkomst te achterhalen is.

Inmiddels heeft men bij het Koninklijk Huisarchief getracht de bouwtekeningen van de kassen te traceren. Er is wel het e.e.a. boven water gekomen, maar geen stukken van doorslaggevende betekenis. De gevonden tekeningen waren veelal te jong, terwijl het daarnaast niet steeds duidelijk was of het wel ontwerptekeningen waren. Wellicht is daar in bewaard gebleven administratie m.b.t. Soestdijk nog wat te vinden, maar dat is waarschijnlijk tijdrovend onderzoek. In feite ben ik dus nog niets opgeschoten en blijven verdere suggesties welkom!

Gérard Derks

Ebbenhorst en Soestdijk

Geplaatst op door
1


Foto Loofgang en kassen Soestdijk, J. Ebbenhorst & Zoon

Momenteel ben ik t.b.v. een binnenkort te openen tentoonstelling in het Museum Oud Soest bezig aan een onderdeel daarvan betreffende de Soestdijk-foto’s gemaakt door J. Ebbenhorst & Zoon tussen 1865 en 1879, voornamelijk bewaard bij het Koninklijk Huisarchief en in beperkte mate ook in het Ebbenhorst-bedrijfsarchief. De Soester fotografen J. Ebenhorst & Zoon, werkzaam tussen ca 1860 en 1919, waren hoffotografen van Prins Hendrik (de Zeevaarder).

Ik probeer m.b.v. de bedrijfsadministratie (samen met het KHA) de diverse bewaard gebleven foto’s te koppelen aan de oorspronkelijke leveringen (waarvan afschriften van nota’s bewaard zijn gebleven) en zodoende beter
te dateren. Een nota voor Prins Hendrik uit 1877 i.v.m. een vijftal foto’s van "de nieuwe aanleg" gemaakt in 1876 of 1877 roept vragen op.

De foto hierboven geeft enkele, in ieder geval ogenschijnlijk, nieuwe kassen en een loofgang die later onder Koning Willem III moeten zijn afgebroken weer. Als bekend is wanneer deze kassen en loofgang zijn gebouwd, hebben we weer een nieuw aanknopingspunt. Zelf vermoed ik dat dit een van de foto’s zou kunnen zijn van de bedoelde nieuwe aanleg.

Een berichtje in het weekblad voor Amersfoort en Omstreken van 21 september 1878 bevestigt de bouw van een tweetal (reusachtige) kassen nabij de schietbaan, waarbij tevens wordt vermeld dat Prins Hendrik ondermeer voornemens was om daartussen nog een derde kas te bouwen en een nieuwe indeling in vijf vakken te maken om planten en gewassen uit de vijf werelddelen in afzonderlijke groepen bij elkaar te kunnen rangschikken. Dit is dan echter ongeveer een jaar later dan de nota. Gelet op het overlijden van Prins Hendrik op 13 januari 1879 zal van de verdere uitvoering van de bovengenoemde voornemens vermoedelijk niet zoveel meer terecht zijn gekomen.

Het is onduidelijk wat hier met deze nieuwe aanleg wordt bedoeld. Ik heb al wat gezocht in literatuur en op internet maar nog zonder resultaat. Betrof deze nieuwe aanleg een verandering op Soestdijk of wellicht in het Baarnsche Bosch? Wie weet meer?

Gérard Derks
Historische vereniging Soest

(voor evt. rechtstreeks contact kunt u email-adres bij webmaster opvragen)

Een Nederlands charter?

Geplaatst op door
Beantwoorden


Bisdom van Vliet (Haastrecht), foto J.S.H. Gieskes

Bij het ‘bewaken’ van onze monumenten worden steeds meer bevoegdheden aan de gemeenten gedelegeerd. Heeft de RACM nu nog een bij wet geregelde adviesbevoegdheid, in de loop van het jaar komt er een interimperiode waarbij de adviesplicht van RACM wordt veranderd in een adviesbevoegdheid, dat wil zeggen dat de gemeente niet altijd meer verplicht is om de RACM om advies te vragen. Een zorgelijke ontwikkeling, want het is maar de vraag of elke gemeente voldoende kennis en ervaring in huis heeft over behoud, beheer en herstel van historische monumenten i.h.b. landgoederen, buitenplaatsen, tuinen. Een door de bevoegde instanties te hanteren code kennen we niet. Over dit onderwerp zijn lezenswaardig het ICOMOS Florence Charter van 1982, en het Australische Burra Charter 1999.

Zou er niet ook een Nederlands ‘ICOMOS Charter’ of vergelijkbaar document nuttig zijn? Zouden de daarin vastgelegde codes voor historisch onderzoek, behoud, beheer, herstel, centraal uitgegeven door de overheid, niet in een leemte
voorzien? Ligt hier een taak voor alle stichtingen, organisaties, scholen, universiteiten die deskundig zijn op het gebied van restauratie om zulk een document te bevorderen?

Joost S.H. Gieskes