Moscovische matten (2)

Henk en ik hadden over en weer al contact. Zijn vraag wilden we ook na gevonden info via een weblog naar buiten brengen. Om reacties te krijgen, en misschien een afbeelding, en om (mijn intentie) ook gebruik van Google, maar met name Google Zoeken naar boeken te schetsen. Ja, inderdaad gedigitaliseerde boeken via internet doorzoeken. Daar kan bladeren niet tegen op! Helaas een beperking, veel materiaal is nog niet digitaal beschikbaar.  Onderstaande laat een overlap met reacties op de voorgaande weblog zien.

Moscovische matten zei mij ook niets. Dus maar eens met Google aan de gang. Vond een aantal vermeldingen:
– ‘riet en Moscovische matten’. Deze matten werden gemaakt van lindebast en gebruikt in de tuinbouw, bijvoorbeeld bij het opbinden van bloemen
– Lindebast werd vroeger veel gebruikt voor bind- en vlechtwerk in de tuinbouw en in Rusland maakten ze er de moscovische matten van.
De  Naamlijst van tuin- en veldgereedschappen uit De beknopte huishoudelyke hovenier, J.H. Knoop (1752) staat op internet met o.a.  ’60. Moscovische Mat, tot opbinding van Bloemen en andere dingen’

Behalve het ‘gewone’ Google is er ook Google Zoeken naar boeken en door vond ik met ‘moscovische matten’ nog wat meer.
– In De houtteelt: handboek voor boschbazen, Alphons van Ryckevorsel (1895), paragraaf 43. Lindeachtigen, TiUaceae staat ‘De lindebast is zeer gezocht voor vlecht-, mat- en bindwerk, onder anderen voor de moscovische matten’
– In Flora voor Dames: Handleiding tot het bloemenmaken, De erven F. Bohn (1882) vermeldt ‘De Linde is in Rusland zeer algemeen, vooral in de vruchtbaarste streken, waar van den bast de bekende moscovische matten (die in den tuinbouw van zoo groot nut zijn) gevlochten worden’
– In Tijdschrift ter bevordering van nijverheid (1856) staat ‘…moscovische matten uit den bast van lindeboomen…in den Handel zeer goedkoop bij wijze van emballage…’
Algemeene konst- en letter-bode (1862) laat een snipper zien met ‘Omtrent die, van welke plant of boom worden de zoogenaamde moscovische matten vervaardigd? – dat dit geschiedt van den tweeden bast van de lindeboomen, die door weeking en splitsing daartoe wordt voorbereid…’  JH

Moscovische matten

Ik dacht de zomertijd eens te vullen met een vraag over een voor mij onbekende term. Een vraag waarover door mij lang is geaarzeld, omdat ik vermoed dat iedere rechtgeaarde tuinhistorisch geïnteresseerde weet wat er met de voor mij raadselachtige term bedoeld wordt. En dat het antwoord dan ook nog te vinden is in een volkomen voor de hand liggende bron.

Omdat ik na al die tijd nog steeds geen idee heb, volgt bij deze dan toch het verzoek om de bij Cascade verzamelde kennis in te schakelen.Het betreft een gebruiksvoorwerp voor de tuin, waarvan ik de benamingin een aantal brieven en kasboeken uit 1751 en 1800 ben tegengekomen:weet iemand wat ‘moscovische matten’ zijn?

Het is klaarblijkelijk een voorwerp dat snel slijt of vergaat en waarbij niet wordt gekeken op 1 meer of minder: in één van de brieven wordt gezegd dat de tuinman toestemming heeft er vijftig stuks van in te kopen. Kan het met het afdekken van broeiramen te maken hebben? Of iets dergelijks?

Veel dank alvast!
HvdE

Magazijn van Tuin-Sieraaden op CD (2)


Tuinprieel, Oranjestein (Oranjewoud)  Foto Jan Holwerda


Magazijn van Tuin-Sieraaden Plaat CLXXVIII, Gijsbert van Laar (1802)
Bron: BoekopCD

Dat een tuinprieel van Oranjestein (weblog 7-aug) zo uit Magazijn van Tuin-Sieraaden van Gijsbert van Laar komt wist ik. Zie de foto en afbeelding hierboven.

Bij het Chineesche bruggetje van Heremastate (weblog 8 juni) dacht ik ook gelijk aan van Laar. Maar geen Magazijn in bezit… Maar nu met de CD heb ik de mogelijkheid om zo’n gedachte te controleren. En jawel, gelijk raak, Plaat III. Zie onderstaande foto en afbeelding.  JH

Chineesche bruggetje van Heremastate (Joure)  Foto’s: Fries Fotoarchief


Magazijn van Tuin-Sieraaden Plaat III, Gijsbert van Laar (1802)
Bron: BoekopCD

Magazijn van Tuin-Sieraaden op CD

Een idee dat reeds vaker is geopperd en iets dat al lang is gewenst. Magazijn van Tuin-Sieraaden van Gijsbert van Laar op CD. Nu is het verkrijgbaar, via BoekopCD.

Het gescande exemplaar is van Wageningen UR Special Collections, is de uitgave uit 1802 en ingekleurd. Liesbeth Missel heeft dit verteld toen Carla en ik de nieuwe huisvesting in Bibliotheek Forum bezochten (weblog 20 juli). We hebben toen ook wat in die uitgave gekeken.

Nu de CD. Het Magazijn van Tuin-Sieraaden is nu in pdf format. Dat betekent een betrouwbare weergave, de mogelijkheid van lezen, doorbladeren, doorzoeken, vergroten, verkleinen en afdrukken. Een document van 323 pagina’s. Prachtig dus! Eindelijk zelf hebben, bladeren, inzoomen, genieten!
Een minpuntje, de scans zijn iets grauw uitgevallen. De afbeeldingen in het boek zijn helder, licht, zacht.
Toch nog iets te wensen.  JH

CD met Magazijn van Tuin-Sieraaden, Gijsbert van Laar (1802)
Te bestellen bij BoekopCD, voor xe2x82xac25,00.

Meer afbeeldingen en literatuur had ik al eens op deze webpage gezet.

Oranjestein (Oranjewoud)


Tuinprieel, Oranjestein (Oranjewoud)  Foto Jan Holwerda

De komende 3 zondagmiddagen, vanaf 1 tot 5 uur, is de buitenplaats Oranjestein te Oranjewoud (bij Heerenveen) nog opengesteld. Een, en misschien wel de Roodbaard tuin. Ik kende het enkel uit de boeken en het stond al een tijd op m’n lijstje.

Het huis staat in de steigers en een bord meldt zondag 1-5 open. Het huis zelf is niet open en de toegang tot het park is in de noord-oost hoek, bij de oranjerie. Een A4-tje met de plattegrond van het park en met vermelding van toponiemen en de prieeltjes krijgt u mee (een stuk geschiedenis op de achterzijde). Volg de route met de witte pijlen,  wijk af en toe even af en loop weer terug om de route weer op te pikken.

Vanuit het jongste deel langzaam naar het oudste deel van het park. Naar en door het golvende Roodbaard, golvend, verticaal en horizontaal, stijgend en dalend, slingerend door open en dicht, over bemosde, doorwortelde paadjes, langs vijvers, van prieel naar prieel, over de stenen brug, langs de menagerie, en in een stralende zon met een heerlijk windje. En dan heb ik nog niet eens alles genoemd.  JH

Dit jaar nog zondagmiddag 12, 19 en 26 augustus.


De Stenen Brug, Oranjestein (Oranjewoud)  Foto Jan Holwerda

Bomen in Amsterdam

Het Amsterdamse bomenboek, geschreven door Eddie Blankers en Louis Stiller, is een bomen-verhalenboek. Het boek vertelt over de bomen van Amsterdam per regio van Amsterdam: Centrum; Noord; Oost; Zuidoost; Zuid; West. Daarnaast zijn vele kaderteksten door het boek verspreid, zoals bijvoorbeeld Bomen op de grachten; Anna Paulownaboom (en 30 andere boomsoorten); Monumentale bomen; Leonard Springer, Bomen in de oorlog; Engelse landschapsstijl.
En passant komen ook alle Amsterdamse parken met hun bijzondere bomen aan bod.
De taakverdeling tussen de 2 schrijvers was eenvoudig: Blankers (voormalig hoofd van de afdeling Boomwerk van de gemeente Amsterdam) sprak, Stiller schreef.


Plataan Leidse Bosje, omstreeks 1865 geplant, 650 m. omtrek.   Foto Leo Goudzwaard

Hoewel het boek is opgebouwd in delen van Amsterdam, kan men over de bomen per soort ook veel te weten komen via een bomenlijst achterin (Nederlandse namen, gevolgd door Latijnse namen). Deze verwijst naar plaatsen in het boek waar de soort het meest uitgebreid wordt behandeld.
Het boek geeft veel interessante informatie en heel veel fotoxe2x80x99s, maar jammer genoeg is deze niet altijd makkelijk te vinden. Van sommige bomen, zoals die van het nationale symbool van Japan, de Yoshinokers (Prunus yedoensis) zijn de Nederlandse namen nu eenmaal niet algemeen bekend en dan is het moeilijk zoeken, zowel voor de dendroloog als voor de geinteresseerde leek.  CO.

Het Amsterdamse bomenboek / Eddie Blankers en Louis Stiller. Amsterdam / Antwerpen, 2007. 416 pp. ISBN 978 90 450 1517 0. xe2x82xac49,90.
Zie ook www.amsterdamsebomen.nl

Tweetal websites

Deze keer een 2-tal recent geopende of vernieuwde websites.

Allereerst de website van Stichting PHP. Deze biedt nu veel meer dan de voorgaande versie, een visiteplaatje.

Tweede is de website Cultuurhistorisch beheer. In september 2006 presenteerde Landschapsbeheer Nederland het Handboek cultuurhistorisch landschapsbeheer. Nu is er een afgeleid product zijnde de website. Onder Elementen is het element Buitenplaats opgenomen.

Allerlei interessants te vinden. Leuk vond ik bv de literatuur per element. Een indicatie hoeveel aandacht het kent/kende en hoe recent die aandacht is? (mijn afgeleide product)  JH

Kasteel Keukenhof nu


Kasteel Keukenhof 2007  Foto Jetty Tempelman

De Cascade voorjaarsexcursie van dit jaar ging naar o.a. Kasteel Keukenhof te Lisse. Aldaar waren we denk ik onder de indruk en misschien wel overdonderd door het plaatje dat kasteel en omliggend park tezamen vormden. Het noordelijk parkdeel dient nu nog als parkeerterrein voor de bussen met bezoek voor de Keukenhof (het bloembollententoonstellingsterrein).
Tijdens de excursie was dat terrein kaal. Enkel verharding, half-verharding en kale grond, bijna een stoffige vlakte. Er werd al verteld over plannen om het parkeerterrein voor de bussen naar elders te verplaatsen en het huidige parkeerterrein permanent bij het park van Kasteel Keukenhof te betrekken.

Nu was ik vorige week in Lisse en ben ik nog even bij het kasteel geweest. En wat een verrassing, een groot groen voorterrein. De parkeerplaats was ingezaaid en vormt nu wel een onderdeel van het grotere geheel. De weg met autoparkeerplaatsen kronkelt er doorheen en valt bijna weg. Carla vertelde me later dat het nog 2 jaar als busparkeerterrein moet dienen, dus het nu is als het ware een overbrugging tot het volgend voorjaar. Maar nu al kun je een beeld krijgen hoe het er straks permanent uit kan zien.  JH


Het groene parkeerterrein  Foto Jan Holwerda

Uitgeverij De Hef publishers

Sinds kort (volgens mij) heeft Uitgeverij De Hef publishers een website. De Hef kennen wij van een reeks van uitgaven. Het recente Gids Doolhoven en labyrinten in Nederland, de monografie L.A. Springer, de 4-delige serie Gids voor de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur, het prachtige Hovenierskunst in Palmet en Pauwstaart en nog enkele andere werken. Al deze werken zijn te vinden in fondslijst.

De website kent ook een keuze ‘lopende projecten’. Daar staat een 3-tal projecten waar wij ook al wat aan hebben mogen ruiken, via bv Cascade Bulletin of een Ronde Tafel Conferentie bijdrage. Te vinden zijn "Er stond een vrouw in de tuin" van Anne Mieke Backer, Mien Ruys van Leo den Dulk en "Met levend materiaal" (Copijn) van Mariëtte Kamphuis. Lees de info en zie afbeeldingen die per projekt geboden worden.
Doolhoven en labyrinten verscheen dit jaar, de andere 3 volgen in 2008 en 2009.  JH

Echo in groot landschap

In mei van dit jaar vroeg Tineke Scholtens of ik een vermelding van het verschijnen van Echo in groot landschap wilde maken. Met de wetenschap van een komend Cascade Bulletin met een verslag van het Rob Leopold Symposium in het achterhoofd, wilde ik even wachten tot het verschijnen van dit nummer zodat een combinatie gevormd zou worden. Dat even wachten duurde wat langer dan verwacht, maar het Cascade Bulletin 2007-1 is nu in de bus gevallen.

Echo in groot landschap is het verhaal van een plek. Een plek te midden van de akkers in het Groningse Slochteren, waar twee mannen, Jan Nauta en Sible de Blaauw, 35 jaar geleden als studenten een tuin begonnen. Rob Leopold brengt de tuin in beeld via een gesprek.

Over het boek zegt Ineke Verbeek-Kramer in het bovengenoemde Bulletin: ‘In de traditie van de hofdichten, zoals in Constantijn Huygens Hofwijck, loopt de lezer samen met Jan Nauta en Rob Leopold door de tuin en luistert mee naar hun samenspraak’. Maar lees vooral de rest van haar artikel om een verdere indruk te krijgen.
En ik, ik haal zo het beeld voor ogen van Jan en Sible in tweespraak, met prachtige plaatjes, in die zaal van het symposium.  JH