Archeologisch onderzoek naar kasteeltuinen Montfort (Limburg).

Geplaatst op door
2


Visualisatie van de kasteeltuin van Montfort in 1743 (tekening: Marco Jeurissen)  Bron: www.kasteelmontfort.eu.

Op de website van Limburgs Landschap en die van Kasteel Montfort is een en ander te lezen over archeologisch onderzoek naar kasteeltuinen Montfort (Limburg) ; in de eerste weken van september.

Aan de zuidzijde van kasteel Montfort heeft een tuinencomplex van ongeveer 4,6 hectare gelegen, waarvan de eerste tekeningen uit 1623 dateren. Kaarten uit de 17e en 18e eeuw tonen een geometrische tuin, met enkele vijverpartijen, waterlopen en bruggetjes, fraaie beplanting en enkele prieeltjes. Na de sloop van het kasteel (circa 1785) is deze tuin als landbouwgrond in gebruik genomen en in de loop van de 19e eeuw is de tuinstructuur langzaam maar zeker verdwenen. Momenteel liggen op de plek van de voormalige kasteeltuinen enkele weilanden en een melkstal en herinneren slechts enkele oude kaarten aan dit verdwenen landschapselement.

Stichting Kasteel Montfort en Stichting het Limburgs Landschap werken sinds 2002 in het Montfortse nauw samen rondom het thema ‘een kasteel en zijn landschap’, met als doel om de eeuwenoude relaties tussen kasteel Montfort en zijn omliggende landschap (waaronder de landgoederen Rozendaal, Schrevenhof en Reigersbroek) te onderzoeken en te presenteren. Dit heeft inmiddels geleid tot een gezamenlijk informatiecentrum in het gerestaureerde Jachtslot op de kasteelruïne en het lijvige boek Montfort / een kasteel en zijn landschap.

Als vervolg hierop willen beide stichtingen meer te weten komen over de verdwenen kasteeltuinen. Archeologisch onderzoek moet uitsluitsel geven over wat hiervan nog in de ondergrond bewaard gebleven is. Hierbij gaat het niet alleen om bijvoorbeeld (stenen) restanten van vijverpartijen, padenstructuren of bruggetjes, maar ook om in de ondergrond aanwezige pollen en zaden, die inzicht kunnen geven in de vroegere beplanting van de tuinen. Dankzij de welwillende medewerking van grondeigenaar Gehlen is het mogelijk om dit archeologisch onderzoek te laten plaatsvinden.

Op 5 geselecteerde plekken op de voormalige tuinkavel zullen proefsleuven gegraven worden, met een totale oppervlakte van zo’n 3000 m2. Mochten de resultaten daartoe aanleiding geven, dan kan dit gebied uitgebreid worden tot maar liefst 4600 m2. De proefsleuven zullen met een graafmachine laagje voor laagje worden ontgraven, waarna archeologen van de Grontmij en de Heemkundevereniging Roerstreek deze onderzoeken op mogelijke restanten van de geometrische tuin.  JH


Luchtfoto Kasteel Montfort en omliggende gronden.  Bron: Google Earth

Twee Eeuwen Koninklijke Paleizen

Geplaatst op door
Beantwoorden


Achterzijde Soestdijk    Foto Carla Oldenburger-Ebbers

Dit jaar, 2007, wordt herdacht dat sinds twee eeuwen door de vorstenhuizen van Bonaparte en Oranje het predicaat xe2x80x98koninklijkxe2x80x99 wordt verleend aan diverse instanties in ons land. Dat geldt ook voor de sinds 1949 Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond (KNOB).

Voor de studiedag van de KNOB is in het kader van dit herdenkingsjaar gekozen voor Twee Eeuwen Koninklijke Paleizen.
De KNOB hoopt u, in samenwerking met de Rijksgebouwendienst (beheerder Koninklijke Paleizen) op 5 oktober een interessante studiedag aan te bieden met diverse sprekers uit het wetenschappelijke veld. Er zal onder meer aandacht worden besteed aan Huis Ten Bosch, Paleis Het Loo, Paleis Kneuterdijk, Paleis Soestdijk en Koninklijke Tuinen (laatste onderdeel door Carla Oldenburger-Ebbers).

De lezingen worden gehouden in de door koning Willem II zelf ontworpen Gotische Zaal van het vroegere Paleis Kneuterdijk in Den Haag xe2x80x93 nu de huisvesting van de Raad van State. Aansluitend volgt een korte excursie langs enkele ‘Koninklijke’ gebouwen in de Haagse binnenstad. De dag wordt afgesloten in de Grafelijke Zalen van het Binnenhofcomplex, rond 1900 gerestaureerd en verbouwd als xe2x80x98troonzalenxe2x80x99 van de jonge koningin Wilhelmina.

KNOB-leden xe2x82xac 30,- , niet-leden xe2x82xac 75,- ; aanmelden via info@knob.nl en betaling op 140380 tnv KNOB Axe2x80x99dam onder vermelding van studiedag 5 okt.

Voor alle details zie webpag KNOB activiteiten (halverwege de webpage)

Aldenghoor: Een kasteel vertelt zijn verhaal

Geplaatst op door
3


Aldenghoor (Haelen), 1908

Over het kasteel Aldenghoor is in 2006 een forse publicatie verschenen. Het kasteel is omgeven door een park in voornamelijk landschappelijke stijl uit het midden van de 19de eeuw. Het complex ligt in het plaatsje Haelen in Limburg en is sedert 1983 het eigendom van Prinses Viola von Hohenzollern. Tot op de dag van vandaag bewoont de familie Aldenghoor.

De Raad voor Cultuur typeerde in de afgelopen jaren 90 de buitenplaats als volgt:  Huis en bijgebouwen gerestaureerd en fraai onderhouden (xe2x80xa6) Aan weerszijden van de beek een loofbos/park met wandelpaden (xe2x80xa6). Direct bij het kasteel een oude trompetboom. Aan zuidwestzijde een grote tuin, deels in gebruik als oefenrenbaan voor paarden (xe2x80xa6). In de tuin verder een kruisbeeld op een verhoging en een kerkhofje uit de tijd dat in het huis een Ursulinenklooster was gevestigd en enkele oude bomen, o.a. een hoge oude moerascipres. Van uitzonderlijke waarde is een oude lange berceau van haagbeuk. Ten noordoosten van het kasteel een eiland met brede omgrachting (…). Komt voor bescherming in aanmerking, in ieder geval voor wat betreft de structuur.

In het boek is aan de geschiedenis van het kasteel, de bewoners en de omgeving per pagina in drie talen aandacht besteed, in het Nederlands, Duits en Engels. Door de omvang, 128 paginaxe2x80x99s, en het flinke formaat van het boek krijgen de verschillende onderwerpen in tekst en beeld rijkelijk de ruimte. De samenstelster heeft royaal kunnen putten uit archieven en literatuur en een gelukkige hand gehad in de keuze van de illustraties. Een beeldregister aan het eind van het boek geeft nauwgezette informatie over de herkomst van de afbeeldingen.

Een afwisselende schakering aan onderwerpen passeert de revue, onderbroken door beschrijvingen, die xe2x80x98caleidoscoopxe2x80x99 genoemd worden, waarin legendes, stukjes geschiedenis, portretten, de landschapstuin en andere lezenswaardige zaken worden behandelt die in relatie staan tot Aldenghoor. Door deze opzet is een lezenswaardig geheel gevormd, die door de fraaie afbeeldingen een extra dimensie hebben gekregen.

Door de drietaligheid van het boek is het voor een zeer breed publiek toegankelijk. Aangezien het boek uitgaat van de opvolgende eigenaren en hun reilen en zeilen is het niet uitsluitend een bouwhistorisch of tuinhistorische publicatie geworden. Juist door die invalshoek is een beeld geschapen van een historische locatie waar de meest uiteenlopende lijnen samen komen.

Sabine van Dedem en Viola von Hohenzollern: Aldenghoor: Een kasteel vertelt zijn verhaal / Ein Schloss erzählt Seine Geschichte / A castle tells its history, Frankfurt am Main, 2006 ISBN 3-933800-21-8 / ISBN 978-3-933800-21-3

Catharina van Groningen


Aldenghoor (Haelen), R. Le Loup (1738)
Bron: KIKIRPA

Koningin Beatrix potentieel Cascade lid?

Geplaatst op door
Beantwoorden


Bron: Opening of the Forum Library (WUR)

De vandaag ontvangen nieuwsbrief van Bibliotheek Wageningen UR verhaalt over de opening (4 sept.) van Wageningen Campus en het Forumgebouw door de Koningin.

Liesbeth Missel toonde aan Hare Majesteit het Tulpenboek van P. Cos uit 1637. De Koningin bleek buitengewoon geïnteresseerd te zijn in het getoonde en in de achtergronden van de tulpomanie. De bibliothecaris sloot de presentatie af met het aanbieden van het boek Tulpomanie. Die Tulpe in der Kunst des 16. und 17. Jahrhunderts en een memory stick met een aantal platen uit het Tulpenboek.

Die buitengewone interesse dat klinkt toch als een potentieel lid? En verder dromend, een volgende Cascade excursie door Koninklijke tuinen of de volgende Midsummernight van Cascade op Huis ten Bosch, en met een koninklijk lid worden we dan de Koninklijke Cascade?  JH


Bron: Opening of the Forum Library (WUR)

Vernieuwde website Nederlandse Tuinenstichting

Geplaatst op door
Beantwoorden

Nederlandse Tuinenstichting heeft haar website vernieuwd. De officiële lancering moet nog volgen, eerst komt er nog een verrijking met foto’s. Toch nu alvast een weblogje, want onder nieuws staat een middag onder de titel ‘Groene historie, groene toekomst: Hoe gaan wij om met onderhoud‘ vermeldt. Donderdagmiddag 18 oktober te Wageningen, een 3-tal lezingen
– Hein Krantz, directeur Stichting Partculiere Historische Buitenplaatsen, over de onderhoudsfilosofie betreffende historische tuinen en parken
– Erik Geytenbeek, eigenaar Hindersteyn te Langbroek, over 35 jaar ervaring herstel en onderhoud Ridderhofstad Hindersteyn
– Robert Kees Henry, directeur van de Groengroep te Boskoop, met ‘Anecdotes uit de praktijk’

Zie de betreffende webpage voor overige details en eventuele opgave.  JH

Kaarten Landgoed Vollenhoven (De Bilt) (2)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Dit voorjaar had de AVRO de serie Groene Monumenten. De eerste aflevering betrof Landgoed Vollenhoven, in deze aflevering waren de kaart en Catharina van Groningen (en meer bekenden) te zien.

Uit die aflevering heb ik de shots als in deze weblog te zien, gemaakt. OK, ’t is behelpen, maar geeft alvast een indruk (in de hoop dat beter materiaal beschikbaar komt).

De aflevering is via de website van de AVRO alsnog te bekijken, klik hier en op de webpage klik ‘Bekijk deze aflevering ‘.  JH

 

Kaarten Landgoed Vollenhoven (De Bilt)

Geplaatst op door
3


Vollenhove  Bron: www.landgoedvollenhoven.nl

De website van Landgoed Vollenhoven vermeldde in 2005, onder Vondst op zolder, de spectaculaire vondst op zolder van een tweetal kaarten. De ene met de hand getekend en ingekleurd van het huis met het omringende park, de ander, een kadasterkaart uit 1848, ingekleurd, bijgetekend en de namen van gebouwen, stukken land en pachters erbij geschreven. De melding sluit af met Binnenkort zal een verslag van de vondsten worden gepubliceerd.

Dit jaar is een 2-tal artikelen van de hand van Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop verschenen:
Vollenhoven en Hendrik van Lunteren, in Historische Woonsteden & tuinen I – 2007  en
Vollenhoven. Het ontstaan van een lusthof op de Utrechtse Heuvelrug in de eerste helft van de negentiende eeuw, KNOB Bulletin 2007 nr 2.

Het eerste artikel begint met ‘Het klinkt als een begin van een verouderde detective: in een ongebruikt kamertje op de verlaten schemerige zolder van een oud landhuis stuit iemand op een stapeltje papieren en hij blijkt een paar oude, onbekende kaarten van het huis met het park in handen te houden’.  JH

Moscovische matten (4)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Leo van der Meer mailde dat hij al jaren bezig is oude kranten door te nemen om bloembollen advertenties op te zoeken, hij neemt dan en passant de hele tuinbouw mee (de Haarlemsche Courant tot 1815, de Amsterdamsche Courant tot 1790, de ‘s-Gravenhaagsche Courant tot 1805. De Leidsche Courant vanaf 1760 nog niet doorgespit, omdat die momenteel digitaal wordt opgeslagen)

Een 25-tal advertenties over moscovische matten worden in een document opgesomd. Ik heb er een aantal uitgepikt. De complete lijst is bij de webmaster op te vragen.

2 september 1762 Amsterdamse Courant
By Barend Tornaar, ‘Amsterd. op de Voorburgwal of Bloemmarkt, op de hoek van ’t Keizerrijk, is te bekomen, circa 1000 pond Straatsburger Uijen-Zaad, van ’t Gewas van 1761, diverse nieuwe Tuin- en Bloemen-Zaaden, Bloemen-Bollen, Chalotten, Knoffellook, Biese Matten en Muscovische Matten, Tuinstokken &c. Alles tot een civiele prys.

15 maart 1773 ’s Gravenhaegse Courant
JOHANNES TORNAAR, Zaedkoper en Bloemist, in de van ouds vermaerde Zaedwinkel, op den hoek van de Groote Weessluys en St. Luciasteeg te Amsterdam, zal op Vrydag den 19 Maert 1773, ’s morgens ten 11 uuren precies, ten zynen Huyzen, Verkopen: Een extra fraeye parthy INLANDSCHE CANARYVOGELS, met en zonder Kuyven, in diverse Couleuren, door een voornaem Liefhebber hier Geteeld; verders eenige Broey Koojen, Vlugten, Hokken en Kouwen, en wat meer op en daegs te vooren, voor de Verkoopdag, zal te zien zyn. NB. Heeden zyn by bovengemelde weder te bekomen, alle zoorten van Engelsche, Fransche en Hollandsche Thuyn en Bloem Zaeden, gedroogde Groentens, Moscovische Dek- en Rietmatten, Thuynstokken, Bintiene, Erweten, Rys, Boonestaeken, Knuflook, Challotten, en meer andere Goederen; waer van de Catalogus, benevens hunnen Pryzen te bekomen zyn. Iemand geneegen het een of andere uyt de hand te willen koopen, kunnen zig by hem addresseeren.

17 juli 1784 Amsterdamsche Courant KB
Verkoping te Huize van JACOBUS VAN DER VELDEN, buiten de Weterings Poort, vooraan op de Wetering, tusschen de Overhaal en de Stadlanders-Brug, over de Lymziedery, van circa 1300 Warmoesiers Glazen BROEIRAAMEN, als mede 70 à 80 Bossen MOSCOVISCHE MATTEN.

23 oktober 1784 Haerlemse Courant
MOSCOVISCHE, nieuwe Vier Els Matten zyn te bekomen by GROENEWOUD en Comp. Te Haarlem, het 100 tot 28 en by het Bos voor 3.

Tuinhistorie digitaal

Geplaatst op door
1

Allerlei tuinhistorische artikelen en boeken refereren aan oude publicaties als bv Den Nederlandtsen Hovenier van Jan van de Groen of bv Zegenpralend Kennemerland van Andries en Hendrik de Leth of bv La théorie et la pratique du jardinage van Antoine Joseph Dézellier D’Argenville of bv Andeutungen über Landschaftsgärtnerei van Hermann von Pückler-Muskau. En dan wil je er zelf ook wel eens in bladeren of misschien wel meer dan bladeren alleen…

Nu noemde ik in één van de weblogs over Moscovische matten al Google Zoeken naar boeken.
Dit is een internetbron met gedigitaliseerde o.a. tuinhistorische publicaties. Maar er zijn er meer. Via internet is Nederlandstalig en zeer veel niet Nederlandstalig materiaal te vinden.

Eerder had ik al de webpage Beeldbanken samengesteld, nu een webpage met allerlei links naar websites met gedigitaliseerde tuinhistorische publicaties en voorbeelden van titels als via die websites te vinden. De werken zijn online door te bladeren en/of te downloaden.

En vandaag lijkt de herfst wel begonnen, de avonden lengen en de winter komt er aan. Ik zou zeggen ‘veel blader- en leesplezier’.  JH

Moscovische matten (3)

Geplaatst op door
2

Met Google Zoeken naar boeken nog eens verder gezocht en wel met de woorden  lindebast mat tuinbouw
Vond Sempervirens, H. Witte (1874)
De Moskovische matten. ‘Zooals bekend is zijn de Moskovische matten in Rusland een zeer belangrijk handelsartikel, inzonderheid in de Provincien Wiotka, Kostroma, Kasan en Nischi-Nowgorod. Naar de Gard. Chron. vermeldt is een groot gedeelte daarvan voor Engeland en Duitschland bestemd, terwijl mede een zeer aanzienlijk gedeelte in Rusland zelf voor zakken, zeilen, dekkleeden voor voerwagens en kisten enz. wordt gebezigd. In Mei en Juni, als het jonge sap het afstroopen van den bast mogelijk maakt, gaan de boeren, met hun vrouwen en kinderen, naar het bosch. Het onderste gedeelte van den bast wordt meestal voor dakbedekking gebezigd ; dit gedeelte wordt verwarmd en daarna tot platen gevormd. De bast van het hoogere gedeelte van den stam, zoomede die der takken, wordt tot bundels gebonden en in het water gelegd, waarin die bundels dan tot September blijven liggen. Dan wordt de bast door bitte gedroogd, in smalle stroken gesplitst en tot matten van verschillende sterkte gevlochten, die een gewicht van l tot 3 Kilo hebben. De sterkste worden in Nischi-Nowgorod tegen den prijs van 120 francs de 1000 verkocht (dus niet veel meer dan een stuiver het stuk). Er worden jaarlijks omstreeks 14,000.000 matten vervaardigd, die een waarde van 8,000.000 francs vertegenwoordigen. Voegt men hierbij nu nog de waarde der andere van lindebast vervaardigde artikelen, dan komt men tot een cijfer van 12,000.000 francs, waartoe jaarlijks niet minder dan een millioen Lindeboomen noodig zijn. Wel een bewijs van de uitgestrektheid der bosschen en den overvloed dezer boomen aldaar.’

Uit bovenstaande blijkt een net iets andere schrijfwijze, Moskovische matten (een k ipv een c).
Je vindt dan via Google en Google Zoeken naar boeken nog weer meer. En dan blijkt bv dat de Moskovische mat ook in Ferdinand Huyck van van Lennep genoemd wordt, als stuk vloerbedekking…
Jan Holwerda