Buxushagen Het Loo zijn doodziek.

Geplaatst op door
6


Aantasting door Cylindrocladium buxicola.  Bron: poster van NBvB

Aldus de kop van een halve pagina groot artikel in mijn krant, De Gelderlander.
Met de opening van de boventuin (zie weblog 30 mei 2008) werd al gemeld dat ook de benedentuin aangepakt dient te worden. Een van de redenen is dat na 25 jaar toch wel sprake is van slijtage. Maar de krant lezend is er een reden bijgekomen.

De Buxushagen hebben de gevreesde schimmelziekte Cylindrocladium buxicola onder de leden. De schimmelziekte is meegekomen met de nieuwe aanplant in de boventuin. ‘Op 3 juli vorig jaar hebben we hier een enorme wolkbreuk gehad, waardoor de hele tuin onder water kwam. Daardoor hebben de sporen van de schimmel zich ook naar de benedentuin kunnen verspreiden. Die sporen zitten nu overal in de grond’ aldus Willem Zieleman.
Nu probeert men door regelmatig chemische bestrijding toe te passen de ziekte te vertragen. En men is op zoek naar een variëteit die goed tegen de schimmel bestand is. Verschillende variëteiten zijn nu al geplant in de nabijheid van de ziektehaard en de verder ontwikkeling van deze variëteiten zal moeten uitwijzen voor welke variëteit gekozen kan worden.
Voor meer over de ziekte verwijs ik graag naar de poster van NBvB, klik hier.

Gisteravond was het ook een item in het NOS journaal. Klik hier om te zien en horen. Toch even vermelden, want hoorde ik het goed… Het stukje sluit af, door de commentaarstem en niet door Willem Zieleman, met ‘…als er geen schimmelbestendige soort wordt gevonden kan de Buxus uiteindelijk worden vervangen door een andere plant die in vorm gesnoeid kan worden, bv Hulst’!  JH

Zocher in literatuur ; lees zonder voorvoegsel ‘vak’

Geplaatst op door
4

Zoals menigeen weet is Carla druk bezig met de ‘Zochers’. Alles wordt vastgelegd in een online document dat voor een ieder toegankelijk is ; delen (door Carla) in de hoop te komen tot mededelen (door de lezers). Klik hier voor de meeste recente versie.

Tot nu toe gaf ik mijn reacties rechtstreeks, maar via deze weg even een tweetal die ik ‘zo leuk anders vind’. De Zochers worden vanzelfsprekend volop in vakliteratuur genoemd, maar onderstaand een tweetal uit literatuur. Mogelijk zijn er wel meer hoor… Reageren zou ik zeggen.

In Vruchten ingezameld door de aloude rederijkkamer De wijngaardranken, onder de zinspreuk: Liefde boven al, te Haarlem (1833) staat onder de kop Nicolaas Berchem (Noord-Nederlandse etser en schilder van pastorale landschappen in italianiserende stijl, 1620-1683):

Klik hier voor het werk

Het tweede werk is de vijfdelige roman De lotgevallen van Klaasje Zevenster verschenen in de jaren 1865-1866 en geschreven door Jacob van Lennep. Het boek wekte grote opschudding omdat de heldin, een keurig, lieftallig meisje, een huis van ontucht betreedt (neen, niet met Zocher).

De wandeling wordt gemaakt op het fictieve Hardestein. Van Lennep zegt hierover ‘… het huis en ’t park van Hardestein, ’t welk ik heb samengesteld uit één landhuis en buiten plaats te ‘sGraveland en uit twee kasteelen met hun omgeving in Gelderlandxe2x80x99 (in de Navorscher van 1867).

Klik hier voor het boek en hier voor meer over het boek.  JH

De eerste Plantsoenwerker of Groenvoorziener?

Geplaatst op door
2

EUWOUT CORNELISZ woonde rond 1600 op de Nieuwe Langedijk in Delft met als beroep Stadsdoorenbreyer.

Rond 1600 is door de Delftse bestuurders een haardstedenregister van de stad samengesteld, om belasting te kunnen heffen op haarden en vuurplaatsen. Toen zijn ook van veel bewoners de beroepen genoteerd, net als tal van bijzonderheden over uithangborden, huisnamen, gevelstenen en spotnamen e.d. De eerste stadsarchivaris van Delft J. Soutendam heeft in 1882 deze aantekeningen geformeerd tot een stadswandeling en daar een boekje over geschreven.
Gegevens van 1600, van commentaar voorzien in 1882 en lezen in de 21ste eeuw is een leuke ervaring

Over Euwout Cornelisz die het vak uitoefende van Stadsdoorenbreyer schrijft J. Soutendam het volgende:
Op het eerste gezicht schijnt dat ambacht moeilijk te verklaren, maar zodra men zich te binnen brengt, wat xe2x80x98Stadsdoornxe2x80x99 is en bedenkt, dat breijen ook vlechten heet, wordt het raadselachtig baantje duidelijk en begrijpt iedereen, dat de titularis tot de stadsarbeiders behoorde en belast was met de taak, de hagedoorn, die onder aan de Stadswal stond, om stokken of palen te buigen, en dicht ineen te vlechten tot een bijkans ondoordringbare hegge of omtuining ter verdediging van Delft tegen een coup de main.

Wie het hele verhaal wil lezen van de wandeling: zie Historische stadswandeling.
Op de wandeling langs het Rietveld komen we de ‘Gardenier’ (hovenier of tuinman) tegen van de ‘princesse van Chemeye (Chimay)’ (of te wel Marie de Brimeu), met twee haardsteden.

Piet van der Eijk

De Platform Groen Erfgoed middag van 3 maart startte met een inleiding over historische stadsparken door Annemarie van Leeuwen. Zij benoemde het groen, o.a. de doornen, onderlangs en op de stadswallen als het eerste stadspark. Dit vormde aanleiding voor Piet om het bovenstaande naar voren te brengen.

Nieuw Gelders Arcadië

Geplaatst op door
Beantwoorden

De meest recente nieuwsbrief van Nieuw Gelders Arcadië meldt een aanzienlijk uitgebreiding van haar website www.nieuwgeldersarcadie.nl.
Via een interactieve kaart zijn de meer dan 100 landgoederen en buitenplaatsen te ‘bezoeken’. Een uitgebreide database is aan de kaart gekoppeld, met informatie over opdrachtgevers, (tuin)architecten, ontstaansgeschiedenis, openstelling en plannen voor de toekomst.

Misschien even kijken voor u deel neemt aan de Ronde Tafel Conferentie van 27 maart? Een van de onderwerpen van de RTC betreft Nieuw Gelders Arcadië, door de projectleider Elyze Storms.  JH

Toen Zocher nog een Zochertje was…

Geplaatst op door
5


Park opzetfiguren.  Bron: SGKJ/AGJMBorms  / picasaweb

Zo’n toevalstreffer als je al zoekend en klikkend over internet struint: Park opzetfiguren. Het idee herken je direct. Velen van ons zijn van een generatie die ze nog uit zijn of haar jeugd kent en misschien prikken kinderen in groep x ze nu nog steeds uit papier.

Behalve de voorstellingen, achtergronden en omschrijving maakt m.n. het jaartal het wel heel interessant. ‘Park’ met vier verwisselbare achtergronden van een villa, een landhuis, een kasteel en een fantasiegezicht op het Kremlin van Moskou, vermoedelijk van een Franse uitgever uit ca. 1780 (aldus de bijgaande beschrijving op picasaweb).

Ja u leest het goed, ca. 1780. Dat zou ruim voor Van Laar zijn en bv midden in de periode van de werken van George Louis Le Rouge, Jardins anglo-chinois ou description des nouveaux jardins à la mode (1776-88) vallen. Zou het jaartal kunnen kloppen? Hebben de Zochers en generatiegenoten al spelend leren vormgeven? Jong geleerd oud gedaan?

Kijk vooral ook even naar de overige platen en opstellingen: toren met torenkamer, poorten, obelisk, bomen en struiken, tempel van Venus, spelende kinderen op schommel, draaimolen of op de wip, koets met paarden, bloempotten, prieeltjes, fonteinen, standbeelden en figuurgroepen enz. Zie picasaweb.  JH


Park opzetfiguren.  Bron: SGKJ/AGJMBorms  / picasaweb

Renovatie Vondelpark na tien jaar voltooid

Geplaatst op door
3

Afgelopen zondag was de feestelijke heropening van het gerenoveerde Vondelpark.
Een stadspark waar problemen als inklinking van de veenbodem, wateroverlast, problemen met de grondwaterhuishouding, zeer intensieve gebruik, slijtage, wegzakkende, vroeg stervende bomen enz. speelden. Het werkwoord in de verleden tijd is ongetwijfeld te stellig, maar de renovatie moet duurzaam beheer mogelijk maken. Kosten: 29 miljoen euro, dat is 60 euro per m2.
Ik kan me voorstellen dat een uitgebreide verslaglegging van de problemen en van potentiële en gekozen oplossingen met gerelateerde technische uitwerking, een bron van kennis voor vele parken in m.n. het westen van het land kan vormen.

Een aspect uit de berichtgeving dat me intrigeerde was ‘Bomen op palen’. Ik kon me daar niet zo veel bij voorstellen en had eerdere berichtgeving hier over gemist. Kort uitgewerkt valt het na te lezen in een artikel op boomzorg.nl, ‘Amsterdamse Vondelparkboom, is gebouwd op palen…’:

De paalconstructie bestaat uit negen houten palen van 10 meter lang. Die steken door de veenlaag en vinden steun in de zandlaag onder het veen. Bovenop de palen komen vlonders te liggen, waarop weer grof bomenzand aangebracht kan worden voor de aanplant van de boom.
De afsluiting van het artikel: xe2x80x9cStraks staan die bomen 2 meter hoger dan de rest van het park, dat verder inzakt. Dan zeggen latere generaties: xe2x80x9cWie heeft die onzin in hemelsnaam verzonnen?xe2x80x9d We denken het nu goed te doen, omdat je toch handelt op basis van wat we nu aan kennis in huis hebben.xe2x80x9d

Zie verder ook de website van Stadsdeel Oud-Zuid, met meer over Vondelpark.  JH

‘Een oude tuin’, maar welke?

Geplaatst op door
1


Onbekende tuin  Bron: Floralia 1938

Kees Beelaerts van Blokland stuurde een scan van een pagina uit Floralia 1938, ‘Een oude tuin’ door Leonard A. Springer. En Kees vraagt zich af of iemand weet waar dit is, of dat het fantasie is.

Springer schrijft over een 2-tal schetsen, ‘denkelijk voor geschilderde behangsels’. Omdat de onderstaande afbeelding overeenstemt met een schilderij van een familielid (van Springer) die in Osdorp een optrekje had, plaats Springer beide werken rond Amsterdam. Springer licht een aantal elementen uit de afbeeldingen toe, met als laatste element ‘een bouwsel dat men noodig heeft, doch liefst niet ziet’. En als ik hem goed begrijp ziet hij dit als ‘het bewijs, dat de afgebeelde tuin niet enkel fantasie is, maar een afbeelding van een tuin, die werkelijk bestaan en als model voor een behang gediend heeft’.

Voor het complete artikeltje (pagina) en grotere weergave van de afbeeldingen, klik hier.

Namens Kees BvB


Onbekende tuin  Bron: Floralia 1938

Paleis en tuin Het Loo vóór de uitbreiding van 1692

Geplaatst op door
Beantwoorden

Een jachtscène met prins Willem III, Dirk Maas (1659-1717)
Een jachtscène met prins Willem III, Dirk Maas (1659-1717)  Bron: historiek.net

In 2009 is de collectie van Paleis Het Loo, dankzij legaten, aankopen en schenkingen, weer uitgebreid. Een van de nieuwe schilderijen, een jachtscène met prins Willem III, geschilderd door Dirk Maas (1659-1717), bevatte een grote verrassing. Op de achtergrond van dit doek is een gebouw te zien wat na bestudering Paleis Het Loo bleek te zijn, vóór de uitbreiding van 1692. Van deze eerste fase van Het Loo, met de colonnades tussen hoofdgebouw en zijvleugels en zonder de boventuin, waren tot nu toe geen afbeeldingen bekend. "Het is verbazingwekkend hoe op het kleine oppervlak duidelijk de tuin met terrassen, de collonades en zelfs de Venusfontein te zien zijn", aldus de website van Paleis Het Loo Nationaal Museum.

Het bericht ging gepaard met bovenstaande foto. Na een verzoek stuurde de afdeling PR & Marketing van Paleis Het Loo Nationaal Museum gelukkig een detailfoto (klik op de onderstaande foto voor een grotere weergave).  JH

Detail met benedentuin
Detail met benedentuin.  Bron: Paleis Het Loo Nationaal Museum

Zocher on line

Geplaatst op door
1


Aralia elata, door A. van der Hoop bij Zocher besteld voor Spaarnberg in 1841

Ons Zocher-onderzoek begint een gezicht te krijgen. De gegevens over de verschillende Zochers die we -met hulp van anderen- de laatste jaren hebben verzameld staan nu bij elkaar in een voorlopige digitale publicatie, die op gezette tijden van een up-date wordt voorzien. Het is nog lang niet wat het wezen moet, vele xe2x80x98korte waardestellingenxe2x80x99 zullen nog geschreven of aangevuld dienen te worden -er mankeert nog veel aan- maar alles wat we nu weten, willen we toch ook graag ten dienste stellen van derden. Anderen kunnen er verder mee, mits referenties worden gegeven natuurlijk.

Het werken aan deze publicatie gebeurt hap snap en zeker niet systematisch. Nu hebben de door de Zochers gebruikte bomen en heesters even onze aandacht. Zie hoofdstuk III.5. We hebben nu de gegevens die we hebben gevonden over toepassing van soorten en het gebruik van bomen en heesters bij elkaar geschreven (informatie uit de kwekerij-catalogi Rozenhagen; beplantingslijsten van Kasteel Linschoten; Kasteel Keppel; Huis Spaarnberg; Begraafplaats Soestbergen; Noorderplantsoen Wageningen; Singels Utrecht; Vondelpark; De Breeriet / Twickel). De gegevens bestaan uit hele bomenlijsten of uit enkele plantgegevens.

De vraag is nu in dit stadium; Wie kan ons aan meer gegevens over planten (vnl. gebruik van bomen en heesters en stinsenplanten) helpen, die door een van de Zochers werden toegepast en / of aanbevolen en / of door de kwekerij werden geleverd (met bronvermelding) ?

Carla Oldenburger, zie hier voor Zocher on line.

Platform Groen Erfgoed – ‘Historische stadsparken in de 21ste eeuw’

Geplaatst op door
1

Datum: 3 maart 2010
Tijd: 13.30 tot 17.00 uur
Locatie: Kinderdijkzaal van Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Smallepad 5, 3811MG Amersfoort (routebeschrijving)

Het Platform Groen Erfgoed wordt georganiseerd door en voor de mensen die professioneel werkzaam en betrokken zijn bij beheer, restauratie en instandhouding van het groene erfgoed in Nederland. Doel van de bijeenkomsten is om theoretische en praktische kennis te delen over onderzoek, herstel en beheer van historisch groen erfgoed, waartoe naast buitenplaatsen en landgoederen ook begraafplaatsen, tuinen, kleine landschapselementen, kloostertuinen, stadsparken,  etc. behoren.

De komende bijeenkomst van het Platform is gewijd aan historische (met name 19de of begin 20ste eeuwse) stadsparken en hun specifieke vraagstukken rondom behoud en beheer. Stadsparken hebben hun eigen dynamiek. Als publiek bezit is er weliswaar continuïteit in de eigendomssituatie, maar het gebruik daarentegen is sterk aan wisselingen onderhevig. Het ‘wandelen en eendjes voeren’ wordt in de huidige tijd afgewisseld met grootschalige popconcerten en tijdelijke ijsbanen. Beheer, veelal als onderdeel van een gemeentelijke groendienst, is afhankelijk van overheidsfinanciën en politieke voorkeuren. De maatschappelijke betrokkenheid bij deze parken is groot; wijzigingen, maar ook reguliere onderhoudsmaatregelen vergen een goede voorbereiding.

In vier voordrachten wordt deze middag ingegaan op de historische achtergronden van stadsparken, de actuele vraagstukken rondom beheer, de betrokkenheid van bewoners en gebruikers, en de vraag hoeveel ruimte er is voor nieuwe ideeën, ingegeven door de huidige tijd.

Het programma
Vanaf 13.00 uur: Inloop met koffie en thee.
13.30 uur: Welkom en inleiding
13.45 uur: ‘Groene longen, betekenis en toekomst van het historische Nederlandse stadspark’, door Dr. Erik A. de Jong, Artishoogleraar Cultuur, Landschap en Natuur, Universiteit van Amsterdam.
14.25 uur: ‘Haarlemmerhout, levende historie’, door Fred van Klaveren, senior beheerder Haarlemmerhout en Bolwerken.
14.55 uur: Speakerscorner; aankondigingen en mededelingen.
15.00 uur: Pauze met koffie en thee
15.30 uur: ‘Burgerinitiatief voor behoud cultureel erfgoed’, door mw. Gita Straver, voorzitter van de ‘Werkgroep Springerpark’ uit Schoonhoven, welke in 2009 is opgegaan in de werkgroep “Historisch Groen”.
16.00 uur: ‘It’s not easy being green’, door Sylvia Karres, landschapsarchitect en directeur van Karres en Brands landschapsarchitecten, opsteller van de structuurvisie voor het Stadspark te Groningen.
16.30 uur: Discussie
16.45 uur: Afsluiting
Aansluitend: gelegenheid voor ontmoeting en discussie met een drankje.

U bent van harte uitgenodigd deel te nemen aan dit Platform Groen Erfgoed. Via groenplatform@cultureelerfgoed.nl kunt u zich aanmelden voor deelname.  Door ondersteuning van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zijn hieraan voor u geen kosten verbonden.

Tijdens het platform is er gelegenheid een relevante korte mededeling of oproep te doen. Wilt u van deze mogelijkheid gebruik maken, meldt u dit dan vooraf.

Namens de programmacommissie: Natascha Lensvelt, Annemarie van Leeuwen, Marloes Tigchelaar en Eric Blok.