(OVERGENOMEN)

Over de Tulpenkoorts van 1636/1637 gaan de wildste verhalen, maar de waarheid is minder opzienbarend. Voor de prijs van een tulpenbol kon je zeker geen Amsterdams grachtenhuis kopen, er waren geen grootschalige faillissementen en niemand is van wanhoop in de gracht gesprongen. Dit boek vertelt wat er wel gebeurde in de eerste helft van de zeventiende eeuw, hoe de tulp van een gewild verzamelobject een handelsobject werd en daarna een speculatieobject. Hoe er eerst werd gehandeld in de bloeiende tulp, daarna in de bollen en tot slot in bollen die nog in de grond zaten en die door speculanten soms wel een aantal keren werden doorverkocht in de hoop op steeds grotere winsten. En wat er gebeurde, en niet gebeurde, toen de markt in februari 1637 instortte, tot vreugde van spotprentmakers en dichters van honende verzen. En hoe de tulp ook na 1637 een geliefd verzamelobject bleef waarvoor flinke prijzen werden betaald.

Tulpenkoorts is verschenen ter gelegenheid van de tentoonstelling Tulpenkoorts – 1636-1637 – het Ware Verhaal in Museum de Zwarte Tulp in Lisse van 18 maart – 27 augustus 2023.

Henk Looijesteijn, Tulpenkoorts. 1636-1637 – Mythe en werkelijkheid, Hilversum, 2023, ISBN 9789464550269, € 18,50, p. 88.

Tentoonstelling Tulpenkoorts. 1636-1637 – Mythe en werkelijkheid
18 maart – 27 augustus 2023
Museum de Zwarte Tulp, Heereweg 219, Lisse.

De Bank (1882), Vincent van Gogh

Door een mail over Zocherbanken eens wat gegoogeld.
Zo spreekt Tuinboek van H. Davidis, bewerkt door H. Witte, over

Kostbaarder zijn ijzeren tuinbanken, stoelen en tafels, die echter, vooral als zij een rustieken vorm hebben, zoodat de stijlen en leuningen naar ongeschilde takken gelijken, werkelijk zeer fraai, en, als zij goed onderhouden worden, door hun langeren duur voordeeliger zijn.

Tweede helft / eind 19e eeuw konden ijzergieterijen als de firma’s L.J. Enthoven & co en De Prins van Oranje die tuinbanken met gietijzeren dragende delen leveren. Ook rondgekeken naar afbeeldingen en dan is de bovenstaande wel heel mooi, een Zocherbank van de hand van Van Gogh uit 1882.
Jan Holwerda

Tuinbanken met gietijzeren dragende delen uit een catalogus van de firma L.J. Enthoven & co

Hertenkamp Driebergen  Bron: donderberg.nl

Meer dan een week geleden ontving de webmaster al een mail van Eric B, over het toen net zwaar bediscussieerde en emotionele item Hertenkampen. Zijn zoeken op de weblog resulteerde in het bericht uit 2016 over de toen verschenen RCE brochure, zie hier. De daar aangegeven link naar die brochure werkte niet meer. Daar gecorrigeerd en hier nog even aangegeven:

RCE, Historische hertenkampen, zie hier (2016) en online geactualiseerd, zie hier (t/m 2022).

Ook al is het in de media volop ter discussie geweest, toch nog even dit uit genoemde mail:

Welke waardestellingen van hertenkampen kennen we en welke betekenis heeft een levend hert dan voor die plek? Wat tast je aan als je de herten weghaalt? (Julianapark Utrecht, hertenhuisje Zeeduin, ….)

Moet er een uitzondering in de dierenwet voor herten in monumentale context? Zo is het bouwbesluit ook niet van toepassing op monumenten: Alle gebouwen en andere bouwwerken in Nederland moeten voldoen aan de voorschriften in het Bouwbesluit 2012. Als hierdoor de monumentale waarde van een bouwwerk dreigt te worden aangetast, hoeft aan bepaalde voorschriften niet te worden voldaan. Zie ook hier.

Op de afgelopen Ronde Tafel Conferentie van 9 april 2022 pitchte Niek Oosterbaan zijn onderzoek naar Petrus Hermannus (Pieter) Wattez. Zijn masterscriptie is klaar en te downloaden, klik hier.

Van ontwerpvraag naar tuinaanleg. Twentse tuinen en parken ontworpen door landschapsarchitect Petrus Hermannus (Pieter) Wattez tussen 1890 en 1940.

Uit het voorwoord het volgende: ‘Deze masterscriptie wordt vervolgd. Vanaf 2023 wordt in samenwerking met Martijn Horst gewerkt aan een boek over de familie Wattez. Ik wil eigenaren en/of beheerders van buitenplaatsen met tuinen van Dirk Wattez of Pieter Wattez vriendelijk verzoeken om nog eens te speuren naar tekeningen, foto’s of ander materiaal wat betreft de aanleg van de tuin. Veel materiaal is nog altijd niet boven water. Toezenden kan via: niek.oosterbaan@landschapoverijssel.nl‘.

Tuingezicht, Daniel Marot (Bron: Christie’s), groot.

Leuk toeval. Op twitter of was het linkedin werd melding gedaan van het volgende artikel: ‘De oorspronkelijke tuinaanleg van het Huis Van Wassenaer Obdam in Den Haag en de rol van Daniel Marot’, door Richard Harmanni, in Jaarboek Die Haghe 2022. Joost G. wist me foto’s van het artikel te bezorgen. In dat artikel stond bovenstaand tuingezicht van Marot. Vorig jaar zomer door Christie’s geveild.

Die in plattegrond zeg U-vormige berceau met prieeltjes deed me gelijk denken aan verschillende tuinontwerpen van de hand van Marot. Twee voor Huis ten Bosch (ca.1730-1732), een voor Meer en Berg te Heemstede (1725-1735). En later realiseerde ik me iets gelijkends voor Nijeveld bij Vleuten (1713). En tot slot is er ook na een (ontwerp)vogelvlucht met de achterzijde van Huis ten Bosch met die berceau. Kijk zelf maar even hieronder.
Jan Holwerda

uitsnede Nijeveld (1713, Vleuten), Daniel Marot (Bron: Het Utrechts Archief)

uitsnede Huis ten Bosch (ca. 1730, Den Haag), Daniel Marot (Bron: Haags Gemeentearchief)

uitsnede Huis ten Bosch (ca. 1732, Den Haag), Daniel Marot (Bron: Museum Meermanno)

uitsnede Meer en Berg (ca. 1730, Heemstede), Daniel Marot (Bron: Noord-Hollands Archief)

Huis ten Bosch (ca. 1730, Den Haag), Daniel Marot (Bron: Haags Gemeentearchief)

‘Monument voor een Woningwetwoning’ (1977), Anne Mieke Backer

(OVERGENOMEN Omroep Flevoland)

Het werd in 1977 aangelegd als landschapskunstwerk op een eiland in de Leeghwaterplas in Almere. Het ‘Monument voor een Woningwetwoning’ van kunstenares Anne Mieke Backer.
Het bestaat uit drie, in struiken uitgevoerde, plattegronden van woningen die toentertijd werden gebouwd in Almere. Nu, ruim veertig jaar later, is het kunstwerk bijna niet meer te zien en wordt het ook niet meer onderhouden of aangeduid als kunstwerk. Erfgoedvereniging Heemschut wil daar verandering in brengen.
“In de jaren tachtig was er schrijnende woningnood in Nederland en kwam er dankzij de aanleg van Lelystad en Almere een groot aanbod van nieuwe woningen”, legt Ben te Raa van Erfgoedvereniging Heemschut uit.

“Er waren lange wachtlijsten van mensen die een goed huis zochten. De Woningwetwoning werd bedacht voor mensen met een kleine beurs. Dit monument is daarom cultureel erfgoed omdat het de ziel van Almere is.”
Erfgoedvereniging Heemschut wil daarom dat het vergeten monument weer de aandacht krijgt die het verdient. Er is daarom contact gelegd met de gemeente Almere.
“We hopen dat de omgeving van dit levende kunstwerk wordt vrijgemaakt zodat je het ziet. En we willen dat de gemeente het opneemt in de openbare kunstcollectie, met alle informatie die erbij hoort zodat men zich erin kan verdiepen.”

Meer in deze korte reportage van Omroep Flevoland en de website Flevoland Erfgoed.

De Breul (1900-1905, Zeist) (Bron: Het Utrechts Archief)

Naar aanleiding van het eerdere bloemmandje te water (zie hier) stuurde Karen Veenland-Heineman scans van drie ansichtkaarten. Een bloemmandje te water op De Breul te Zeist. Daarnaast kent ze ook nog een zwart-wit ansichtkaart verzonden in 1915. Is men zo lang doorgegaan met de ‘floating garden’ (niets nieuws onder de zon) of heeft iemand een oude kaart verzonden?

De Breul (1905, Zeist) (Bron: Zeister Historisch Genootschap)

De Breul (1905-1906, Zeist) (Bron: Het Utrechts Archief)

De tuin van de Sint Mariaschool te Rotterdam (1930) (Bron: Stadsarchief Rotterdam)

Stalen grasband

Ik weet niet meer wat me als eerste opviel. De hoge schutting? Het prieel? De tuinbank? De vazen? Het gaat uiteindelijk om de kantopsluiting, de grasband. Eerder al gezien in catalogi uit begin vorige eeuw, maar niet zo duidelijk op foto. De stalen grasband, hier in de tuin van de Sint Mariaschool te Rotterdam (1930).
Jan Holwerda

Uit catalogus van Blass & Groenewegen 1908

Uit catalogus van Heenk & Wefers Bettink 1917

Parterre voor Hardenbroek (1735, Driebergen-Rijsenburg) (Bron: Het Utrechts Archief) groot

De archiefbeschrijving luidt: Ontwerptekening bij de aanbesteding van de aanleg van een parterre met vlak bloemperk in de tuin van huis Hardenbroek door Ludowig Iven, uit 1735, met aan de keerzijde opgave van de begrote aanlegkosten. Op de achterzijde staat ‘comt mij t aenbesteden van de partere te staen op ƒ 50’. Of de parterre gerealiseerd is en waar ten opzichte van het huis is onbekend.

De rode en grijze inkleuring zal op de kleur steenslag duiden. De plattegrond met de tuinen van Het Loo van Christiaan Pieter van Staden (ca. 1720) laat dat duidelijker zien. De onderstaande uitsnede betreft de Koninginnetuin. Met daarna een foto uit 2013 en één van voor 2013. Zie wat die verandering betreft het eerdere bericht uit 2013.

Het Loo van Aftere (ca. 1720), Christiaan Pieter van Staden (Bron: Nationaal Archief) gehele kaart

De Koninginnetuin in 2013

De Koninginnetuin voor 2013

Park Rozenburg (ca. 1885 Rotterdam) (Bron: Stadsarchief Rotterdam)

Eerder was er al een bericht over bloemmandjes, zie hier. Vorige week zag ik een bloemmandje te water. Te leuk om niet even te laten zien.
Jan Holwerda