Tribune aan vijver achter Soestdijk.  Foto: www.soestercourant.nl (1 juni 2011)

Het is bijna zomer en de tijd van beeldentuinen en openluchtvoorstellingen op buitenplaatsen is weer aangebroken. Op Soestdijk waren de afgelopen zomers beeldententoonstellingen (zie weblog 15 mei 2008)  en nu staat ons de Opera Orfeo en Euridice te wachten. Het paleis en omgevend park van Zocher sr. fungeren als coulissen en achtergrond voor de opera en de vijver vormt de toegang tot de onderwereld.
Zal deze opera het begin worden van vele operaxe2x80x99s en theaterstukken die gaan volgen op de Nederlandse buitenplaats de komende jaren (en vooral in Het Jaar van de Buitenplaats 2012)?
Zo ging het ook met de beeldententoonstellingen, die langzaam maar zeker vele buitenplaatsen de afgelopen jaren veroverden.

Theater Huis Ter Meer Maarssen  Bron: Beeldbank Het Utrects Archief

In vroeger tijden (vooral in de 18de eeuw) werd er natuurlijk ook gemusiceerd en gezongen en toneel gespeeld op buitenplaatsen. Denk maar eens aan de plaatjes van het groene xe2x80x98theaterxe2x80x99 op Elsenoort te Vrouwenpolder, Zijdebalen Utrecht, Westerwijk Beverwijk of Huis ter Meer Maarssen. Maar dat speelde zich af op hele kleine toneeltjes.
Vandaag de dag hebben het Circustheater in de moestuin van landgoed Verwolde, het theaterfestival op Sonsbeek en de paleisconcerten op Het Loo bekendheid gekregen. In dit rijtje passen bijvoorbeeld ook de beeldentuinen en -tentoonstellingen op Sonsbeek, op Beerschoten in De Bilt en op Wester-Amstel in Amstelveen. Dat valt toch helemaal niet te rijmen met de functie van een xe2x80x98tweede huisxe2x80x99 van een patriciër?
De aantallen bezoekers en de omvang van het toneel zijn natuurlijk gigantisch toegenomen, als we alleen al kijken naar die knusse theatertjes uit de 18de eeuw. Maar is de beleving hetzelfde gebleven? Als we die vraag positief kunnen beantwoorden, is er niets aan de hand. Ik denk dan meteen: een beeldenprogramma ligt niet of nauwelijks meer ten grondslag aan de tegenwoordige beeldenexposities en dat feit verarmt toch ten zeerste de beleving van de gehele buitenplaats. Maar hoe zit het met de beleving van theaterspektakel (zoals je Orfeo wel mag noemen) en muziek op een buitenplaats? Wie heeft daar gedachten over?  CO

Landgoed Baest  Foto: www.sldesign.nl

Omdat landgoed Baest een complex historische buitenplaats is, particulier bezit en normaal gesproken nooit opengesteld en door een serie mooie foto's, namens Harmonie en Drumband de Vriendschap, uit Oost- West- en Middelbeers, het volgende:

Onze vereniging 'De vriendschap' mag gelukkig al jaren rekenen op steun van onze beschermheer Dhr van de Mortel, eigenaar van langoed Baest. Het landgoed Baest is een ontzettend mooi en groot gebied met een rijke historie en mooie natuur. Naast de voor iedereen toegankelijke bossen van Baest is er aan de Baesterdijk ook een groot privé-landgoed gelegen met ontzettend mooie tuinen en gebouwen. Dit is doorgaans niet voor iedereen toegankelijk. Dhr. van de Mortel heeft echter het idee opgepakt om eenmalig het landgoed open te stellen voor publiek en wel op 12 juni 2011. Dit onder de naam: "Wandeling in de tuinen van Het Huis te Baest, rijksmonument".
Harmonie en Drumband 'De Vriendschap' is gevraagd deze dag te steunen en vorm te geven. Wij zijn dan ook druk bezig deze dag in te delen met bijvoorbeeld wandelingen door de tuinen en rondleidingen in de gebouwen. Hierbij worden veelal plaatselijke ondernemers en verenigingen betrokken om op die manier "ons Beerse" landgoed Baest te laten zien aan de gemeenschap en andere geïnterresseerden. Zo zullen bijvoorbeeld mensen van de heemkundekring rondleidingen gaan geven, maar ook hoveniers en natuurkenners. De Vriendschap zorgt uiteraard ook voor kleine, lichte muzikale opvulling.

In de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de heer Van de Mortel een aanvang gemaakt met de renovatie van het huis en de tuinen. In 1997 werd de Brabantse Monumentenprijs toegekend: de mooiste buitenplaats van Brabant. Zie ook Slager Groenadvies BV, met foto's en tekeningen.  JH

Landgoed Baest, Dr. Jan van de Mortellaan 13, Oost-, West- en Middelbeers, 12 juni, 10:00-18:00.

Landgoed Baest  Foto: www.sldesign.nl

Landgoed Baest  Foto: www.sldesign.nl

Beeckestijn  Foto: Stichting Projectrealisatie Beeckestijn

Donderdag 26 mei werd Beeckestijn, podium voor Tuin- en LandschapsCultuur, geopend. Twee dagen eerder mocht de Cascade redactie de persbijeenkomst meemaken (weblog als onderdeel van de nieuwe media zullen we maar zeggen).

Neen, Beeckestijn is geen museum, geen tuinmuseum. Het is een podium. Podium voor Tuin- en LandschapsCultuur. Met drie hoofdletters geschreven. En LandschapsCultuur en niet cultuurlandschap. Het gaat over Man-made landscape; niet alleen professionele vormgeving, maar ook de individuele invulling en ook een kunstzinnige en ethische kant. Of te wel niet alleen de invloed van de mens op het landschap, maar ook over de invloed van het landschap op de mens.
Het podium mikt op bewustwording, beleving en ontwikkeling van tuin en landschap in onze cultuur, meer in het bijzonder het ontwerpen, maken, beheren en gebruiken ervan. Een slagzin: Wie hier binnen komt, kijkt anders naar buiten. Zien is weten valt te lezen. Ik zeg dan weten is zien, of kennen is herkennen.

Geen museum, maar de begane grond van het hoofdgebouw heeft wel een tentoonstellingsfunctie. De andere etages zijn beschikbaar voor zakelijke bijeenkomsten en verhuur van kantoorruimte. De vaste tentoonstelling geeft een beeld van de relatie die we in Nederland hebben met onze in cultuur gebrachte omgeving. Dit wordt door middel van opstellingen in verschillende kamers naar voren gebracht. Een eerste kamer met 'de makers van het landschap': de ontginner, buitenplaatseigenaar, vestingbouwer, natuurontwikkelaar en tuin-/landschapsarchitect. 'Bedacht en aangelegd' moet blijven hangen. Een tweede kamer toont een grote fraaie maquette van Kennemerland waarbij lichtbeelden en gesproken woord de ontwikkeling in tijd, de landschapsontwikkeling voorschotelen (horizontale schermen met afbeeldingen en door belichting lijnen en vlekken op de verticale maquette; de geschiedenis wordt 'geschetst'). Het thema 'Lagen in het landschap' komt heel goed naar voren. Een derde kamer gaat door middel van foto's in op de individuele invulling en beleving, burgerlijke buitenactiviteiten. Het 'nu' en mogelijke toekomstige ontwikkelingen in foto's.
Ook is er een kamer met een niet te lange erg leuke film over de geschiedenis van Beeckestijn zelf. De Vogeltjeskamer is een bezinningsplek, met muziek en boeken. En in de oude keuken is een landschapslaboratorium, 'keuken van het landschap' zogezegd. Hier kan men (zeker ook kinderen) door middel van opzetfiguren een eigen landschap bouwen, dit in de 'oven' zetten en dan vanaf een beeldscherm met het eindresultaat een ecard naar wie dan ook sturen. Iets wat overigens direct aan de eerdere weblog over opzetfiguren deed denken: Toen Zocher nog een Zochertje was…
Naast deze vaste onderdelen is er ook nog de ruimte voor wisseltentoonstellingen. En tot slot is er natuurlijk de letterlijke podium-invulling. Beeckestijn als podium, als platform, voor kennisoverdracht e.d. Denk aan overdracht van kennis, studieresultaten en ervaringen opgedaan in bv wetenschappelijke kringen naar de groene vakwereld of een breder publiek.  JH

Creëren van een landschap met opzetfiguren  Foto: Arinda van der Does

'Het landschap' in de oven  Foto: Arinda van der Does

Berbice  Foto: Niek Ravensbergen

Persoonlijk waren mijn verwachtingen niet zo hooggespannen. Reden? Onbekend maakt onbemind. Berbice, natuurlijk met een geschiedenis. Pieter de la Court van der Voort, de oranjerie, de boekweitdoppen, maar verder…?Maar wat zat ik ernaast, gelukkig. Twee mooie plekken! Berbice met zijn opgedeelde park, die mooie oranjerie en een huis waar verval op de loer ligt, maar er gelijktijdig sprake is van een verstilde pracht. En het park van Huys te Warmond, indrukwekkend. Aldaar lopend is het alsof je even weg bent, weg uit het drukke, haastige westen van ons land. En die mooie open grasvlakte. Zo mooi kan gras zijn! Met een heester- / bosrand, met hier en daar een toefje kleur. En als de begeleiding puik is, de organisatie als een trein loopt en de zon ook nog eens een groot deel van de dag schijnt, ja dan is het af.  Jan Holwerda Ook deze keer heeft Niek Ravensbergen een hele serie foto’s genomen. Hier te zien.

Op Huys te Warmond  Foto: Niek Ravensbergen

Al wel bekend, maar ook hier nog even de vermelding. Omdat er aangegeven werd dat het lastig is/was info te vinden.

Kees BvB en Jan-Willem E. hebben het de afgelopen tijd al her en der aangegeven. De HBO-cursus Groen Ruimtelijk Erfgoed (voorheen Tuinkunst en Parken) die in Utrecht te volgen was, kent een opvolger. Bij voldoende aanmelding start op 6 oktober 2011 de Leergang Groen Ruimtelijk Erfgoed in Den Bosch. Aan de HAS KennisTransfer.
Als in eerdere jaargangen een drietal modules:
– module historische tuinkunst en landschapsarchitectuur, interpretatie ontwerp en vormgeving;
– module historische horticultuur en hovenierskunst, technische uitvoering en vormgeving;
– module rentmeesterschap, besturen en beheren.
De opleiding omvat colleges (40 uur), lezingen en excursies, veld- of studiedagen (50 uur) en projectbegeleiding (12 uur). Daarnaast dient u rekening te houden met een redelijke zelfstudie buiten de colleges om. Na met goed gevolg afgeronden van een tentamen en een projectopdracht, ontvangt u het diploma Groen Ruimtelijk Erfgoed, erkend door De Vereniging i.o. van Groen Erfgoed Vakspecialisten.

Zie de website van HAS KennisTransfer Aldaar valt ook een studiegids te downloaden, na registratie.

Sportbeoefening in groepsverband verboden.  Foto: Ron Hoek

Kort geleden nam ik deel aan een excursie in het Zuid-Hollandse. Daar liepen we een bord tegen het lijf met een regel die ik nooit eerder had gezien: Sportbeoefening in groepsverband verboden! Dacht, leg ik vast, kan ik vast nog eens als geintje gebruiken. En jawel nog geen twee weken later lees ik onderstaande tekst en dacht ik een leuke match te hebben. Blijkt de geheugenkaart kapot te zijn. Gelukkig was Ron Hoek, webmaster van www.noordwijk.com, bereid een nieuwe foto te schieten.

In het Het boek der opschriften van Jacob Lennep, Johannes Gouw uit 1869 wordt onder anderen gesproken over een bord in een tuin:

Een opschrift van anderen aard kan men lezen in een tuin, die zich even buiten Amsterdam bevindt en aan een societeit behoort.
Aan het einde van dien tuin, die dagelijks door een aantal personen van allen leeftijd, maar vooral door tal van kinderen en kindermeiden xe2x80x94 pardon! wij meenen kinderjuffrouwen; de hedendaagsche dames vertrouwen hare kinderen aan geen meiden meer toe! xe2x80x94 bezocht wordt, bevindt zich een klein, modderig eilandje en naast het bruggetje, dat er heen geleidt, staat een paal met deze waarschuwing:

't Spreekt van zelf, dat het Bestuur, 't welk dien paal liet zetten, van de onderstelling uitging, dat ten gevolge van het "verbeterd onderwijs" alle kinderen, zoodra zij loopen, ook lezen kunnen. Toch zijn er nog uitzonderingen: en wat gebeurt er?
"Kinderen zonder geleide", die niet lezen kunnen, loopen het bruggetje over in hun onnoozelheid.
"Kinderen zonder geleide", die wel lezen kunnen, loopen het evenzeer over, xe2x80x94 juist omdat het hun verboden wordt.

Een boek om zo af en toe met een grote grijns een aantal bladzijden in te lezen.  JH

Komende week is er weer een veiling bij Bubb Kuyper. Magazijn van tuin-sieraaden van Gijsbert van Laar staat er tussen. De uitgave door Noman (1819). Heel leuk, maar Van Laar wordt vaker aangeboden. Veel specialer lijkt een manuscript van ene G. Bloemhoff: Bijzondere anmerkinge om de gronden wel te bereiden; de gebreikige te verbeeteren, en met keurige vrugt boomen en laaningen te beplanten. Waar bij gevoegt is Ene verhandelinge Aangaande het snoeijen, en voort-teelen van vrugt, en wilde boomen. In zonderheit eene nette beschrijvinge om Jaarlijks overvloedig Druijven in openlugt te hebben (…). Alles in de tijt van vijftig Jaaren ondervonden, aan geteekent en omstandig Beschreven (1771).

Kuyper zegt:
Interesting manuscript, containing extensive and detailed practical information on gardening, but also including portions on gardening in relation to the stars, planetary influence on gardening, weather forecasting on the basis of the clouds, the winds, the air, types of snow etc. The structure of the manuscript is as follows: I. (3) preliminary pages consisting of manuscript copies of 3 pages of the second part of the manuscript (p.143, 144 and 179); (5) blank pages; II. (44) unnumb. preliminary pages; III. 275 pages (numb. 1-199 and 100-174); 1 unnumb. page; IV. (38) letterpress pages (incl. several (full-p.) woodcut/ engr. ills.). The second part consists of various rhyming verses on the seasons, the months and also contains weather lore on rhyme (“Komt kers-tijt met een nieuwe maan, Een vrugtbaar Jaar volgt daar aan, Maar neemt de Maan af of is vol, Men zeit een quaad Jaar volgen sal”) and weather prognostications. The third part deals extensively with botanical matters, types of soil, various kinds of fruit trees and flowers, vinyards etc. Then follows a section in which the presumed author’s name, G. Bloemhoff, appears (on p.127[=227], under the title of the chapter called: “De profijtelyke Hovenier Aanwijsende de tijt en manier om een Hof te bezaaijen en te beplant.”) (the author’s name is also given in pencil on the title-p. of the manuscript); this chapter is followed by a section headed: “Tot een toegift, volgen. De Twalf Maanden van ’t Jaar als meede een Hoveniers-Almanach”. The final (printed) 38p. consist of various sections of Den Verstandigen Hovenier by P. Nyland (Amst., M. de Groot, ±1670). Nothing could be traced on the author G. Bloemhoff. A small old owner’s ticket is bound before the first page: “Ce livre appartient à J.C. Stevens Native d’Holland”.
Lees ook hier.  JH

Nog acht dagen voor de opening geeft de teller van de website van Beeckestijn podium voor Tuin- en LandschapsCultuur vandaag weer. Maar er is nu ook inhoud. Achter de eerste page hangt nu een complete website. En daarmee is gelijk meer duidelijkheid over de vaste expositie, de (eerste) wisselexpositie, geplande activiteiten en mogelijkheden welke Beeckestijn zoal te bieden heeft.  JH

Vorig jaar zomer bracht ik een bezoek aan Huis Doorn. Een rondleiding door het huis, verrassend klein voor een gewezen keizer. En het park om het huis door. Een klein detail sprak me erg aan. In de kelder werd een filmpje afgespeeld, 30 sec maar, met fragmenten van de hakkende en zagende Duitse ex-keizer Wilhelm II. Dit deed hij op een dusdanige schaal dat na verscheidene jaren het oorspronkelijk bosrijke landgoed van Huis Doorn grotendeels ontbost was en er van buitenaf te veel inkijk ontstond.

De website van Huis Doorn biedt een flinke digitale fotocollectie. Met onder meer foto's van de holzplatz. Ook zijn er video's te vinden, maar dat ene filmpje vond ik nou net niet. Wendy Landewé van Huis Doorn wees mij toen op een filmpje op YouTube. In dat filmpje, na 30 sec, begint ex-keizer Wilhelm te hakken, later te zagen en houtblokken te werpen. Naar men zegt liet Wilhelm steeds met trots aan bezoekers zien hoeveel bomen hij per dag kon 'verwerken'. Alles doet ex-keizer Wilhelm met rechts; hij was gehandicapt aan zijn linkerarm. Maar kijk vooral zelf naar het filmpje, hieronder of op YouTube.

Op oude filmpjes is meer te zien, zo ook hier: een tuinbank, de holzplatz, beelden in het bos en in de tuin, de plaatsing van de tuinvaas, een nieuw tuinhek enz.  JH

Gemaakt door Ralph Lauren