Boome Schenders Straf


Boome Schenders Straf (Bron: Het Noordbrabants Museum)

Je blijft die gevallen van boomvandalisme, van geknakte jonge bomen en zelfs omgezaagde of geringde oudere bomen tegenkomen. Eerder haalde ik een citaat aan uit de Publicatie van het Staats-Bewind, betreffende het bederven, beschadigen en vernielen der houtgewassen en boomen, enz. van 26 april 1803, zie hier.
Nu zag ik dit bord in een artikel, een bord uit de collectie van Het Noordbrabants Museum:
Een schildering voorstellende een aan een paal gebonden persoon die gegeseld wordt, met een onderschrift. Dit bord, dat gediend zou hebben om de boeren aanschouwelijk voor te stellen welke straf er stond op het vernielen van beplanting langs de openbare weg, zou vastgespijkerd zijn tegen een muur in de voormalige herberg ’t Bijltje te Vught, op een tweesprong naar Boxtel en Helvoirt. Deze straf was door het Reglement van den Raad van State afgekondigd op 5 januari 1746. Dit soort voorstellingen werden dikwijls op de wegwijzers bevestigd.

Aankondiging 2e studiedag over Eduard Petzold in Nederland


Gezicht op een deel van het Petzoldpark en de IJssel vanaf het dak van Rhederoord (2010) (Foto: Jan Holwerda)

Op 11 mei 2023 organiseert de Vakgroep Groen Erfgoed (VGE) de 2e studiedag over het werk van landschapsarchitect Eduard Petzold (1815-1891) in Nederland. De studiedag is bedoeld voor VGE-leden, onderzoekers, adviseurs, beheerders en eigenaren van Petzold-parken. Het aantal deelnemers is beperkt. Er zijn op dit moment nog 20 plaatsen beschikbaar.

Na een eerste verkenning van Petzolds vroegste werken in Nederland voert de tweede studiedag naar exemplarische Petzoldparken uit de jaren 1860 en 1870 in de omgeving van Arnhem. Doel van deze studiedag is het verder aanzet geven tot het bundelen en verdiepen van de bestaande Petzold-kennis. Uiteindelijk wil de VGE komen tot een – indien mogelijk – Petzold-specifieke instandhoudingsfilosofie voor beheer en herstel van zijn werken in Nederland.
Verschillende sprekers zullen ingaan op de nu bekende Nederlandse Petzold-projecten; mogelijke verbanden tussen de opdrachtgevers; de aanwezigheid van een ontwerp en uitvoering; de chronologie van zijn projecten; beplantingsaspecten en boomsoortenkeuze, et cetera. Daarnaast worden de parken van Rhederoord en Hof te Dieren bezocht. Deze tweede studiedag vormt de opmaat naar een internationaal symposium over het werk van Petzold in Nederland en in internationale context. (zie ook groenerfgoedzorg.nl).

Als u  na het lezen van het bericht belangstelling heeft kunt u dat kenbaar maken door een e-mail te sturen aan Hein Krantz (ch.krantz@ziggo.nl). Voor vragen kunt u terecht bij Eric Blok (voorzitter@vakgroepgroenerfgoed.nl). Beiden heren zijn lid van de voorbereidingscommissie. Een programma en praktische informatie over de studiedag wordt begin mei toegestuurd.

Utrechtse stadstuinen


De tuin van Domplein 1, met zicht op het koor van de Domkerk te Utrecht (1895-1905), Ferdinand Reissig (Bron: Het Utrechts Archief)

Michiel Plomp verhaalde gisteren, op de Cascade RTC te Sonsbeek, over Utrechtse stadstuinen en vermeldde een serie verhalen over deze tuinen. Deze zijn hier te vinden:

De liefde voor tuinen van Michiel Plomp
Een particuliere tuin naast de Domkerk
Een pleziertuin aan de Oudegracht. De overtuin van koffiehuis ‘De nieuwe bak’
Een sprookjestuin aan de Van Asch van Wijckskade
Een speelhuisje aan de Drift
Upstairs,downstairs in de Stationsstraat, 1908
Een sociëteitstuin, een hoteltuin en een restauranttuin
Boothstraat 6: het huis en de tuin van Nicolaas Beets
Het Oranjepark in Wijk C
Tuinfoto’s van een 19de-eeuwse hoofdonderwijzer
Een koninklijke voorhof?
Vijf eeuwen groen bij Paushuize

Amsterdam 1625


Amsterdam (1625), P. Molevliet en B.F. van Berckenrode (Bron: UVA)

Toch even online kijken dacht ik na de publiciteit rond die ingekleurde versie van de kaart / vogelvlucht van Amsterdam uit 1625. De bebouwing is driedimensionaal getekend, wat een levendig en realistisch beeld van de groeiende stad in de Gouden Eeuw oplevert. Ons oog zal vallen op de bomenrijen langs de grachten, de tuintjes in en rond de stad, soms met een tuingebouwtje. En die bedrijvigheid die overal naar voren komt. In- en uitzoomen, heen en weer rollen. Steeds een nieuw detail. Indrukwekkend.

De kaart is momenteel voor iedereen te zien op de tentoonstelling Open Kaart – van atlas tot streetmap in het Allard Pierson Museum op de Oude Turfmarkt, een tentoonstelling waarin je door zeven eeuwen cartografie reist. De UvA bezit een rijke collectie van topografische kaarten vanaf de 15de eeuw. De tentoonstelling duurt tot en met 16 juli 2023. Zie hier.
Wie de kaart digitaal wil bekijken en inzoomen op de vele details moet hier gaan kijken.

Cascade RTC 2023, op 1 april, in Stadsvilla Sonsbeek (Arnhem)


Sonsbeek (1834-1845 Arnhem) Bron: Gelders Archief

Op zaterdagmiddag 1 april 2023 organiseert Cascade wederom de jaarlijkse Ronde Tafel Conferentie, in Stadsvilla Sonsbeek te Arnhem.

Er staan bij deze RTC 2023 weer allerlei actuele tuinhistorische onderwerpen op het programma, met recent en nog lopend onderzoek, en met gelegenheid over actuele kwesties van gedachten te wisselen. Ook niet-donateurs van Cascade en donateurs van de Nederlandse Tuinenstichting zijn als introducés uitgenodigd deel te nemen om met Cascade kennis te maken.

Programma
12.30 – 13.30 lunch (facultatief)
13.30 – 14.00 ontvangst met koffie of thee
14.00 – 14.10 welkom door voorzitter Johan Carel Bierens de Haan
14.10 – 14.40 Michiel Plomp, bestuurslid NTS, ‘historische stadstuinen in Utrecht – twee case-studies in een lopend onderzoek
14.40 – 15.10 Dominique Vermeulen, kunstenaar, ‘Nader onderzoek naar de veelzijdige familie Van Lunteren
15.10 – 15.40 Jan Holwerda, bureau Groen Verleden en webmaster Cascade, ‘Tuinhistorisch strooigoed IV
15.10 – 15.30 pauze met koffie of thee
15.50 – 16.20 Rick Mensink, tuinbaas van Twickel, ‘Twickel, de renovatie van de rotstuin
16.20 – 16.50 Renske Ek, tuinconservator Paleis Het Loo, ‘Van anemoon tot zomerklokje; over inheems materiaal in historische tuinen
16.50 – 17.15 Willem Zieleman, senior-adviseur tuinen Paleis Het Loo en bestuurslid Cascade, ‘vooruitblik op de voorjaarsexcursie van Cascade naar de Hortus Bulborum te Limmen en het landgoed Nijenburg te Heiloo‘ (op zaterdag 22 april 2023), gevolgd door ‘tuinvaria‘ (korte aankondigingen) door Cascade-donateurs (voor de tuinvaria graag tevoren aanmelden via info@cascade1987.nl of op 1 april a.s. bij de ontvangst).
17.15 – 18.00 borrel onder het genot van fraaie vergezichten op park Sonsbeek en Arnhem

Voor verdere details en aanmelden: Aanmeldformulier Cascade RTC 2023.

NTs excursie, ook voor Cascade donateurs


Het Heerenhuys in het Park (2022, Rotterdam) (Foto: Ruurd van Donkelaar)

Op vrijdag 2 juni 2023, vanaf 9.30, organiseert de NTs een zeer interessante wandelexcursie in Rotterdam. Bezocht zullen worden het Park en het naastgelegen Schoonoord. Daarna volgt de lunch in Het Nieuwe Instituut, direct gelegen aan het Museumpark. En aldaar een bijdrage van Annemieke Fontein, hoofd Landschapsarchitectuur bij Stadsontwikkeling, over het ambitieuze groen-programma Rotterdam. Voor een ieder die nog even door wil is er een afsluitend uitstapje naar het dorp aan de Coolhaven, ofwel ‘Little C’. (Coolhaven Lofts and Workspaces).

Alle details leest u  op de website van de NTs, zie hier.
Bij het opgaveformulier dienen de Cascade-donateurs aan te kruisen dat ze NTs-vriend/donateur zijn en dan vervolgens in het vak ‘Opmerkingen’ aangeven dat ze Cascade-donateur zijn.


Het voormalige koetshuis en tegenwoordige parkcafé Parqiet (2022, Rotterdam) (Foto: Ruurd van Donkelaar)

Open Tuinen Gids 2023

(INGEZONDEN)
De Open Tuinen Gids 2023 van de Nederlandse Tuinenstichting (NTs) is uit. Met een kleurrijk overzicht van iets meer dan 400 prachtige tuinen en kwekerijen die hun deuren openen voor het publiek, waaronder de sneeuwklokjestuinen die nu al te bezoeken zijn. De tuinen zijn een afspiegeling van verschillende tuinstijlen en -stromingen in Nederland, en elke tuin vertelt een eigen verhaal. Dit jaar zit er ook een leuk extraatje bij de gids, namelijk een aparte bijlage met zo’n 50 bijzondere Nederlandse (open) moestuinen. Want ook moestuinen behoren tot het groen erfgoed waar de NTs zich al meer dan 40 jaar voor inzet.
De Open Tuinen Gids geeft per provincie een overzicht van de tuinen die te bezoeken zijn: van traditionele landgoederen met prachtig groen erfgoed tot moderne tuinen met elk een eigen karakter. Ook routes langs open tuinen staan erin vermeld. In de moestuinenbijlage beschrijven tuinhistorici Anne Wolff en Lenneke Berkhout tuinen uit
de gids én andere tuinen met moesplanten. Zij houden daarmee een pleidooi voor ‘eetbare schoonheid, kleur, diversiteit en natuur’. Laat u inspireren door de prachtige open sier- en moestuinen uit beide uitgaven, bezoek deze en vooral: geniet een heel tuinseizoen lang. Al sinds 1991 geeft de NTs jaarlijks de Open Tuinen Gids uit. Een
commissie met 24 gemotiveerde en enthousiaste vrijwilligers, verspreid over het land, stelt deze samen. Vrienden van de NTs ontvangen de gids automatisch, maar deze is ook te koop voor nietvrienden, namelijk via de website (www.tuinenstichting.nl) en zo’n 25 verkooppunten in het land. De Open Tuinen Gids 2023 kost 19,95 euro of 24,95 euro inclusief verzendkosten. De moestuinenbijlage is gratis beschikbaar voor NTs-vrienden. Voor niet-vrienden is deze verkrijgbaar via de NTs-website en een enkel verkooppunt, voort 4,95 euro of 6,95 inclusief verzendkosten. Bestellen kan via:
www.tuinenstichting.nl/publicaties/open-tuinengids.

Ir. Hein Otto 1916-1994

(OVERGENOMEN)
Hein Otto was in 1941 de eerste academisch afgestudeerde landschapsarchitect van Nederland. Hij doceerde aan de hogescholen van Wageningen en Delft en had een actief verenigingsleven, zowel professioneel als in de muziek en de beeldende kunst. Otto was ook de eerste landschapsarchitect in dienst bij de Nederlandse Spoorwegen. Daarnaast had hij een éénmansbureau. Hij behoorde tot de kleine groep modernistische tuin- en landschapsarchitecten die een belangrijk aandeel hadden in de wederopbouw door ontwerpen voor landschapsherstel, nieuwbouwwijken, infrastructuur, recreatie- en sportparken. Otto’s oeuvre kent een grote reikwijdte, zowel geografisch als qua schaal. Zijn ontwerpen variëren van tuin tot campus en van stationsgebied tot beplanting van polderwegen en spoortrajecten. Vooral Otto’s ontwerpen voor de Nederlandse Spoorwegen tonen zijn ontwerpuitgangspunten: eenvoud en soberheid. Zijn werk voor gemeenten door het hele land wordt gekenmerkt door eenvoudige geometrische lijnen, vermengd met een meer losse landschappelijke vormgeving. Met zijn gemeentelijk advieswerk en als vaste ontwerper bij de Nederlandse Spoorwegen heeft hij tussen 1950 en 1990 een belangrijk aandeel gehad in de inrichting van het Nederlandse landschap.

Marianne van Lidth de Jeude, Ir. Hein Otto 1916-1994, Hilversum, 2023, ISBN 9789464550436, € 22,00, p. 160.