Vluchtoord Nunspeet, Een der tuintjes voor de slaapbarakken.


Vluchtoord Nunspeet, Een der tuintjes voor de slaapbarakken.
Bron: Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe

Oude ansichtkaarten, een mooie historische bron. Soms grandeur uitstralend, soms pure armoede, vaak stereotiep, dan weer verrassend. Digitaal bladerend bij een ansichtkaartenverkoper stootte ik op een ansicht met bovenstaande afbeelding. M’n oog werd direct getrokken door de mozaïekperken, toen het doordrong de vreemde achtergrond en vervolgens het opschrift Vluchtoord Nunspeet, Een der tuintjes voor de slaapbarakken. Dat vraagt natuurlijk om even verder zoeken. Lang leve Google:
– in de Eerste Wereldoorlog is er in Nunspeet een opvangkamp geweest voor Belgische vluchtelingen: ‘4 dorpen’ op 15 hectare met 70 barakken en op het hoogtepunt 6.529 bewoners (wikipedia);
– de Belgen onderhielden contact met het thuisfront via brieven en vooral prentbriefkaarten of ansichten. Hiervoor gebruikten ze kaarten met foto’s van het leven in de interneringsdepots en vluchtoorden (Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe).

De tweede bron, dat Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe, heeft in zijn beeldbank ook bovenstaande ansicht en nog een tweede van het Vluchtoord met de mozaïekperken (zie onder).  JH


Vluchtoord Nunspeet, Een der tuintjes voor de slaapbarakken.
Bron: Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe

Openbaar Groen in het Steenwijkerland.


Tuinen van Marxveld. Foto: Martijn Kivit ©

De Cascade donateurs hebben een mail ontvangen (of brief indien geen mailadres bekend) met de details betreffende de Cascade Najaarsexcursie 2013. In het kader van het lustrumthema OPENBAAR GROEN brengt het program achtereenvolgens:
. huis (architect A.L. van Gendt) en park Rams Woerthe (Hendrik Copijn) (Steenwijk);
. het dorp Nagele (architectencollectieven ‘De 8’ en ‘Opbouw’) en de begraafplaats (Mien Ruys);
. Schokland;
. de tuinen van Marxveld (Vollenhove) en
. park Oldruitenborgh (Vollenhove).

Zie ook het aanmeldingsformulier (met programma en andere details) en het document bij uw mail. Heeft u de uitnodiging (als donateur) niet ontvangen of vragen? Mail dan secretariaat@cascade1987.nl.

Bonsai op Twickel.

Op Twickel heeft men de zorg over een tweetal tuinbonsai “niwaki”, deze pijnbomen zijn tussen de 200 en 250 jaar oud. Ze zijn onlangs i.s.m. de internationaal vermaarde Bonsai specialist John van der Laan door hoveniers van Twickel gerenoveerd. Op zondag 18 augustus worden deze bomen samen met een zeer fraaie privé-collectie tentoongesteld in de Oranjerie van Kasteel Twickel bij Delden. Van der Laan zal daar uitleg geven over zijn werk. Naast waardevolle en oude bonsai zullen ook jongere projecten te zien zijn.

Baronesse van Heeckeren van Wassenaar kreeg de boompjes in 1954 voor haar 75e verjaardag van Prinses Armgard, beide dames waren verwoed tuiniersters. Armgard, die destijds op Warmelo in Diepenheim woonde, was met regelmaat op Twickel waar de dames hun tuinkennis deelden.
Wat de herkomst betreft tast men in het duister, het archief van Warmelo is nl. verbrand. Een artikel uit het Bonsai blad vermeldt dat de boompjes al voor Prinses Armgard in de tuinen van Warmelo stonden. Voordien was S.A.F. baronesse Creutz de eigenaar. Zij liet in de jaren 20 van de vorige eeuw een tuinrestauratie doorvoeren. Is zij het die de boompjes verwierf? Langs welke weg dan? Rechtstreeks uit Japan of maakte ze een reis naar Japan of kwam het als geschenk van een derde over? Of via de wereldtentoonstelling van 1878 in Parijs, waar Japan ook aan deelnam?
En denk je aan Japan, dan denk je aan Freule Daisy van Clingendael. Kende zij baronesse Creutz? Waren zij familie of vriendinnen? Misschien heeft Daisy die twee potten met boompjes aan baronesse Creutz cadeau gegeven, na haar reis naar Japan? JH

PDF van artikel uit het Bonsai blad
Fotoserie op de site van John van der Laan
Over bonsai, op wikipedia

Ik ben ook in Parijs geweest.


Ici repose l’homme de la nature et de la vérité,
op  Tombeau de Jean Jacques Rousseau aux Tuileries   Bron: RMN Agence photographique.

Je zou misschien denken een vakantieberichtje, een verslagje. Ja en nee. Nee, niet van mijn of andermans zomervakantie in 2013. En ja, wel eentje uit 1801. Het komt uit een recensie betreffende het oorspronkelijk in het Duits geschreven boek Ik ben ook in Parijs geweest. Een recensie uit Hedendaagsche vaderlandsche bibliotheek van wetenschap, kunst en smaak, 1805. De schrijver haalt de anonieme auteur aan en ik op mijn beurt haal hem weer aan, omdat het zo’n aardig stukkie is, met een mening over engelsche tuinen. Uit 1801 dus, Van Laar moet de pen nog ter hand nemen.

Hier (in dien tuin) ontdekt men niet meer de stijfheid en vervelende regelmatigheid der oude fransche, noch het even zo ondragelijk wilde kinderspel der engelsche tuinen, niets onnatuurlijks en ook niets bovennatuurlijks, gene muurhoge gladgeschoren hagen, gene lastige waterkunsten, die slechts bij plegtigheden lopen en den overigen tijd stinkende poelen zijn; daarentegen ook gene kinderlijke verrassingen van vervallen tempels, ontzachlijke bruggen over ondiepe beekjens, schrale watervallen, arkadische grafnaalden en andere dergelijke dingen, die niemand bedriegen dan den geen die zich zelven gaarne bedriegt – maar het is een edele lusthof van, een ligtbevatlijk regelmatig plan, in het welk met den meesten smaak alles verenigd is, wat de natuur slechts behaaglijks aan het oog voorstellen kan, van het bonte verwenspel der bloemen af tot de verhevenste gewelven der groene linden toe. Alles is zeer geregeld en zindelijk onderhouden, geheel en onverminkt. Rijen van de schoonste oranjebomen versieren de ruime lanen, en standbeelden van marmer en metaal voeren onze verbeeldingskracht de grote tijden der oudheid in.   JH

Behangsels in Ypecolsgakamer, Fries Scheepvaart Museum.


Behangsels (uitsnede) in Ypecolsgakamer, Fries Scheepvaart Museum (Sneek).

Vorig jaar had ik mailcontact met Sytse ten Hoeve, oud-directeur van het Fries Scheepvaart Museum te Sneek. Onderwerp waren twee behangsels in dit museum en de inspiratiebronnen dan wel voorbeelden voor de behangsels. De behangsels van de hand van Aede Lútzens maken onderdeel uit van een van de stijlkamers in het museum, de Ypecolsgakamer. Gisteravond stuurde Sytse zijn artikel over deze Ypecolsgakamer, verschenen in het Jaarboek 2012 Fries Scheepvaart Museum en Oudheidkamer. Mooie gelegenheid om nu de publicatie verschenen is, de behangsels en hun voorbeelden in de weblog naar voren te brengen. De behangsels zijn natuurlijk te zien in het museum, maar ook in de online collectie, met inzoommogelijkheden. Klik hier, de eerste afbeelding is een ander behangsel, die van dit onderwerp krijgt u na het aanklikken van het pijltje naar rechts onder de afbeelding.  JH


Op het afdoen van rijpen, of ruspen in de boomen, uit
Ouderdom en Buyten-leven; Hof-gedachten (op Sorghvliet) (1655), Jacob Cats.


De Hovenier, uit Spiegel van’t Menschelyk Bedryf (1694),
Johannes (Jan) en Casparus Luyken.

Schenking aan Speciale Collecties WUR.


Ontwerp villatuin Beukenhaghe (Goirle).

Van de blog van Speciale Collecties WUR:
De speciale collecties is onlangs uitgebreid met een tiental tuinarchitectuurtekeningen door een schenking van dhr. F. Vink. Onder de tekeningen een paar originele, mooi ingekleurde ontwerpen van John Juchem, Otto Schulz en Gerard Bleeker. Een zeer welkome schenking aangezien van de twee eerstgenoemde tuinarchitecten weinig materiaal bij de speciale collecties aanwezig is en de beide Bleeker-tekeningen een verrassende aanvulling vormen op de al aanwezige Bleekercollectie. De schenking komt juist op het moment dat de laatste hand wordt gelegd aan de invoer van de al aanwezige Bleeker-documenten in de database TUiN.

Ik wil er maar aan toevoegen: Speciale Collecties WUR, niet alleen om er van alles te zien of te halen (info, kennis enz), maar ook om materiaal heen te brengen. Dat gezegd hebbende, ik heb nog een brief van bovengenoemde Otto Schulz. Met zo’n mooi briefhoofd. Moet ik toch maar eens afgeven… JH

 

Goud en Zilverlakense Chineese Faisanten en Carolina Eenden.


De menagerie van Huis te Manpad (Heemstede).  Foto: Jan Holwerda

Soms kom je iets tegen waardoor je terug moet denken aan een eerdere Cascade excursie. Bovenstaande foto is de menagerie van Huis te Manpad te Heemstede. We waren er met de voorjaarsexcursie van 2007.

Ik dacht er aan terug door navolgende advertentie die ik tegenkwam in de Oprechte Haerlemsche courant van 28 maart 1786: Men zal op saterdag, den 8 april, 1786, ’s morgens ten 10 uuren op de Hofstede ’t Huis te Manpadt, buiten Haarlem, onder Heemstede, publiek verkoopen: een uitmuntende party gezonde Goud en Zilverlakense Chineese Faisanten, Carolina Eenden en ander Land en Watergevogelte ; breder by Notitie vermeld, die in tyds te bokomen zal zyn op de voorsz. Hofstede….

Wat je dan bij al dat exotische gevogelte op een particulier buiten moet voorstellen laat Isaac de Moucheron met zijn vogelvijver bij kasteel Heemstede mooi zien.  JH


Vogelvijver bij kasteel Heemstede (ca. 1697), Isaac Moucheron  Bron: Teylers Museum.

Kinderspeelhuisjes op buitenplaatsen.


Het kinderspeelhuisje van Jagtlust te ‘s-Graveland.

Op een aantal (buiten)plaatsen staan er nog kinderspeelhuizen. Maar waar en hoeveel er nog zijn is onbekend. Het doel van Christine Sinninghe Damsté is een overzicht te krijgen van speelhuizen en hun geschiedenis. En dan niet alleen waar ze staan, maar ook wie er in gespeeld hebben. Feiten, foto´s & afbeeldingen en verhalen, alles wat u maar heeft of weet is welkom. Maar neem vooral ook een kijkje op de website zelf: kinderspeelhuizen.wordpress.com. Om te zien welke buitenplaatsen een kinderspeelhuisje hebben of hadden. U kunt zelf reacties toevoegen. Of stuur een mail naar christinedamste@home.nl.  JH


Huize Geerestein (Woudenberg) met kinderspeelhuisje Heiligerlee.

Plans of Teekeningen van J.D. Zocher sr.

In de Opregte Haarlemsche Courant van 12 juni 1817, enige weken na het overlijden van J.D. Zocher sr. op 15 mei 1817, staat een oproep, vast namens J.D. jr. Het zal hem vast om de business gaan, maar ook zou je mogelijk kunnen zeggen dat ook hij al op zoek was naar de ontwerpen – Plans of Teekeningen – van zijn vader. Twee eeuwen later zoeken we nog steeds!
Dat gezegd hebbende, in 2017 is het dus 200 jaar geleden dat Zocher sr. overleed. Misschien wat overdreven om er direct een themajaar van te maken, maar een mooie gelegenheid om wel iets te doen.

Ook nog even de oproep:
Alle de geenen, welke iets te pretendeeren hebben van, ofte verschuldigd zijn aan, den Boedel en Nalatenschap van wijlen den Architect JAN DAVID ZOCHER, gewoond hebbende te Haarlem, en onlangs overleden te Zoestdijk, gelijk ook die geenen, welke met dezelve eenige zaaken heeft uit en open staande gehad, ofte eenige Papieren, Plans of Teekeningen dezelve concerneerende, onder zich zoude hebben; worden verzocht daarvan ten aller spoedigste vrachtvrije op en aangifte te doen, ten Kantoore van den Notaris JACOB SCHOLTING, te Haarlem.

Een ouwe (al bekende) Zocher zag ik een aantal jaren geleden op de Lodewijk Napoleon tentoonstelling op Paleis Het Loo (toevallig wel onze eerste koning, maar minder publiek trekkend dan de jurk van Maxima): het ontwerp van Zocher sr. voor de tuin van Huis ten Bosch (1807). Een kaart van 67 x 247 cm! Hij ligt in het Nationaal Archief, maar recent kwam ik ‘m als scan tegen in de Haagse beeldbank. Kijk, dan kun je ook nog lekker inzoomen, klik hier.  JH


Ontwerp tuin Huis ten Bosch (1807), J.D. Zocher sr.  Bron: Haagse beeldbank.

Foto’s en filmpje van Cascade Midsummernight 2013.


Bij de veldvijvers ten noorden van Paleis Het Loo.  Foto: Niek Ravensbergen.

Niek Ravensbergen had het materiaal allang aangeleverd. De webmaster moest het alleen nog plaatsen, daar moet je gewoon even tijd voor nemen. Maar zie, en voor een ieder die er was, zie terug, beelden van Cascade’s midsummernight 2013.

Ga naar Album; de laatste afbeelding geeft het filmpje met het uitrijden van de laatste kuipplant.