Entree Slotlaan Olterterp in oktober 2010. Bron www.bosgroepen.nl
Als je zonder gespreksstof zit, binnen de historische groenwereld, begin dan over laanverjonging. Gegarandeerd goed voor een uur discussie. Het blijkt dat er weinig groenzaken zo ingrijpen als een laan die al dan niet verjongt moet worden. Er zijn verschillende percentages in omloop, moet er worden ingegrepen als er nog maar 45% staat of is het 46 %? Gaan we bijplanten of vernieuwen? Een eik bijplanten in een oude eikenlaan lukt niet, een iep in een eikenlaan wel en je ziet het verschil na een paar jaar bijna niet, een beuk in een beukenlaan is ook nog te proberen. Er zijn dus verschillen in de soorten lanen.
Entree Slotlaan Olterterp in mei 2011. Bron www.bosgroepen.nl
Er zijn veel belangen, in willekeurige volgorde: Het natuurbelang, bijvoorbeeld vele holtes in laanbomen herbergen vleermuizen, maar ook het belang van veiligheid, we willen toch niet dat iemand een boom op zijn hoofd krijgt, hoe zit dat dan weer met aansprakelijkheid (zorgplicht bewijzen) enz. Cultuurhistorisch zijn ze natuurlijk ook belangrijk, ze bepalen de ruimte, geven richting en begeleiding aan verbindingen. Een historische plantafstand, bijvoorbeeld de Rijnlandse roede is ook zo’n cultuur historisch belangrijk element. Wat betreft het hortculturele belang is niet alleen de soort keuze, maar ook de ras keuze van belang, behoud van het aanwezige genetische materiaal is belangrijk, klonen en opkweken van het ‘eigen’ materiaal wordt nog veel te weinig gedaan.
Al deze vaak botsende belangen spelen naast smaak en gevoel (publiek sentiment) in de beslissingsvorming al een rol. Daarna komt de eventuele uitvoering en daar gaat dan nog wel eens iets niet helemaal goed. De vrije ruimte aan de zijkanten van de laan door een bos moet echt ruim genomen worden, helaas zijn er veel voorbeelden waarbij de laan de eerste jaren goed groeit, maar aangezien de bosrand dat ook doet en die een voorsprong van 20 meter heeft sluiten de kronen zich alweer boven de jonge laanbomen voor die boven zijn, resultaat kwijnende bomen en bovenal geen laangevoel. Een boom heeft maar zo een kroon van 20 tot 30 meter. Vroeger werd er veel op hoge wortel geplant, de bomen stonden ietsje op een heuveltje, wat maakte dat de wortelhals (overgang tussen wortel en stam) net boven het maaiveld uitstak. Dit zorgde ervoor dat de wortelhals droog bleef en dus minder kan inrotten van onderen. Bomen worden nog heel vaak veel te diep geplant, voor jonge bomen geen probleem, als ze ouder worden gaan ze ineens om, je ziet dan rottende wortels. Het laatste belangrijke onderdeel is natuurlijk ook nog de begeleidende snoei, alleen maar laten groeien krijg je geen mooie laan van, als je oude lanen bekijkt zie je altijd dat er veel begeleidende (jaarlijkse) snoei is geweest, dan pas krijg je die monumentale bomen.
Onze buitenplaatsen verdienen mooie oude lanen, laten we ze als verjonging nodig is ook zo uitvoeren dat onze achter kleinkinderen er ook nog van kunnen genieten.
Kees Beelaerts van Blokland, erfgoed hovenier en eigenaar buitenplaats Vreedenhorst.
—
webmaster heeft deze foto’s toegevoegd; in dec 2009 waren we hier met een Cascade SOL, zie hier.
