Zaterdag 12 april 2014 zal de 19de Ronde Tafel Conferentie van Cascade plaatsvinden. In Café-Restaurant Cunera te Rhenen, boven het NS-station. Aanvang: 10.30 uur, einde ca. 16.00 uur.

De tot nu toe aangemelde onderwerpen zijn:

– Tamarah Karsemeijer, ‘Een wijngaard op Hoog Beek en Royen’. Van uitlaatveldje naar wijngaard op de locatie van de voormalige moestuin van een buitenplaats te Zeist.

– Anne Wolff, ‘Zeker weten? Over aannames en feiten in het tuinhistorisch onderzoek’.

– Jorn Copijn, ‘Stromend water in het park. Hoe houd je levend water in een park?’ onder andere over zijn projecten in het Hydepark, Aardenburg en het Wilhelminapark in Utrecht.

– Martin van den Broeke, ‘De buitenplaatsen van Noordgouwe’.

Opgave: graag vóór 28 maart, het liefst per email aan administratie@cascade1987.nl; of anders per post naar Administratie Cascade, postbus 67, 4850 AB Ulvenhout. Kosten: € 19.50 voor deelname inclusief eenvoudige lunch en koffie/thee; € 6,= voor deelname exclusief lunch. Voor introducés € 23,50 resp. € 9,=. Rekeningnummer NL87INGB0003787274 t.n.v. Cascade, Ulvenhout.

Zijn er kwesties die u aan wilt snijden tijdens de komende Ronde Tafel conferentie? Meldt dit dan tijdig aan Leo den Dulk, via cascade@cantua.nl, telefonisch 023-5458505 of via de post: L.D. den Dulk, Bakenessergracht 71-C, 2011 JT Haarlem.
Zie ook de uitnodiging, PDF. Vóór 12 april krijgt u nog bericht over het definitieve programma.

Neogotisch tuinhuis te Zeist, ca. 1895.  Bron: Geheugen van Zeist.

Al googelend dook bovenstaande foto op. Ooit stond het neogotische tuinhuis enige jaren op de overplaats van de kleine buitenplaats Middenhoeve aan de Slotlaan te Zeist, de latere tuin van de familie Walkart. In 1904 verwierf de gemeente Zeist deze gronden en kwam hier het Walkartpark tot stand. Het neogotisch tuinhuis was toen al verhuisd. De zwerftocht van het kinderhuisje, speelhuisje of folly is na te lezen in een korte beschrijving van Pierre Rhoen, de archivaris van de gemeente Zeist; zie hier.

Het neogotisch tuinhuis, ca. 2000.  Bron: Geheugen van Zeist.

De eerste afbeelding zal een uitsnede uit deze foto zijn, de tuin van de familie Walkart.  Bron: Utrechts archief.

Bij een vondst als deze, moet je Wim M. toch even mailen. En dat leidde tot de navolgende voorbeelden die ook al eerder op de weblog naar voren kwamen, maar hier met de bovenstaande een mooi rijtje maken.
En daar waar een kinderspeelhuisje opduikt moet Christine Sinninghe Damsté ook een seintje krijgen; zie kinderspeelhuizen.wordpress.com.
Jan Holwerda

Neogotisch tuinhuis op Elswout (2012).  Foto: Jan Holwerda

Tuinhuis op het terrein van Huize Harmelen (2005).  Foto: Carla Oldenburger.

Uitsnede uit een presentatietekening van J.D. Zocher jr.  Bron: Het Nieuwe Instituut.

In 2014 neemt de Nederlandse Kastelenstichting afscheid van het kantoor aan de Markt in Wijk bij Duurstede vanwege een verhuizing naar een nieuwe locatie in dezelfde plaats.
De NKS organiseert samen met de Stichting Utrechtse Kastelen op vrijdag 4 april een passend afscheid van het kantoor van de NKS, het karakteristieke 17de-eeuwse stadhuis van Wijk, in de vorm van een studiemiddag. Naast het feit dat deze bijeenkomst het laatste NKS-evenement op deze locatie is, is het ook een blijk van intensievere samenwerking tussen de NKS en de SUK.

Het programma van de studiemiddag, waarbij verschillende sprekers hun onderzoek presenteren, staat in het teken van recent onderzoek naar Utrechtse kastelen en buitenplaatsen. Na afloop is er tijdens een drankje de mogelijkheid om na te praten over de lezingen en met elkaar in discussie te gaan.
13.30 uur Welkom door het bestuur van de Nederlandse Kastelenstichting
13.40 uur Onderzoek naar kastelen en buitenplaatsen in de provincie Utrecht, korte Inleiding
13.45 uur Taco Hermans, Het woontorenonderzoek in de provincie Utrecht
14.15 uur Jan van Doesburg, Archeologisch onderzoek van kasteelplaatsen en materiële cultuur in Zuidoost-Utrecht
14.45 uur Wendy Landewe, Het Nederlandse Kastelenlexicon en de provincie Utrecht, kort bericht
14.55 uur Pauze
15.15 uur Fred Vogelzang, Buitenplaatsen in de provincie Utrecht in de Gouden Eeuw
15.45 uur Iris Koppert, De locatiekeuze van de buitenplaats in het bijzonder in de provincie Utrecht
16.15 uur Eloy Koldeweij, Nieuw interieurhistorisch onderzoek in Oud-Amelisweerd
16.45 uur Korte presentatie door het bestuur van de Stichting Utrechtse Kastelen
16.55 uur Afsluiting en borrel.

Locatie: Nederlandse Kastelenstichting, Oude Stadhuis, Markt 24, 3961 BC Wijk bij Duurstede
Kosten: De kosten bedragen 17,50 Euro p.p. Koffie/thee in de pauze en borrel na afloop zijn bij de prijs inbegrepen.
Aanmelden: Aanmelden kan door het sturen van een e-mail aan de Nederlandse Kastelenstichting (info@kastelen.nl). Deelname aan de studiemiddag geschiedt op volgorde van inschrijving. Er zijn slechts 55 plaatsen beschikbaar!

Grand Canal van De Schaffelaar (2010, Barneveld)  Foto: Henk van der Eijk.

Naar aanleiding van voorgaand Grand Canal bericht stuurde Henk vdE een mail. Hij noemde De Schaffelaar dat naar hij meende een lang vrijwel dichtgegroeid Grand Canal bezit. Inderdaad, nou je het schrijft, ook daar ligt een Grand Canal. Dit is overigens gedurende de parkrestauratie van 2004-2005 weer opgeschoond en watervoerend gemaakt. De mail maakte dat ik nog even wat langer nadacht, het monumentenregister checkte en met een aangevulde lijst en nieuwe ‘aanvoerder’ kom (de lengtes opnieuw met een zekere onnauwkeurigheid):

Geerestein (Woudenberg) 930 m. (met doorsnijding door bosweg)
Kasteel Renswoude (Renswoude) 710 m.
Dukenburg (Nijmegen) 630 m. (tegenwoordig doorbroken)
Kleef 600 m. (ten tijde van Johan Maurits van Nassau-Siegen aangelegd)
Kasteel Middachten (De Steeg) 570 m. (de Paardengracht)
Oranjewoud (Oranjewoud ) 570 m. (tot aan het museum)
De Schaffelaar (Barneveld) 565 m.
Huis te Linschoten (Linchoten) 530 m.
Het Laar (Ommen) 500 m. (recent hersteld)
Kasteel De Haar (Haarzuilens) 430 m.
Heremastate (Joure) 335 m.
De Wildenborgh (Vorden) 260 m.
’t Huys te Warmont (Warmond) 190 m.

En in de categorie klein(er), maar fijn:
Kasteel Wolfrath (Holtum) 115 m.
Kasteel Amerongen (Amerongen) 110 m.
Mon Plaisir (Noordgouwe) 105 m.
Oud-Poelgeest (Oegstgeest) 100 m.
Ter Wadding (Voorschoten) 90 m.
Borg Welgelegen (Sappemeer) 2x 35 m.
Oldengaerde (Dwingeloo) 70 m.
Overcingel (Assen) 60 m.
Wallsteijn (Achtmaal) 50 m.

Je zou ook nog de categorie vergraven kunnen opvoeren, vast de grootste categorie.
Jan Holwerda

Grand Canal Geerestein (2010, Woudenberg)  Foto’s: Jan Holwerda.
Vanaf de doorsnijdende bosweg, naar het oosten (links) tot het hoofdhuis, naar het westen (rechts) tot de Woudenbergse Grift.

Onze eigen Cascade nieuwsbrief valt binnenkort weer bij u in de mailbox (zo niet, dan even aanmelden). De weken voor zo’n moment kijk ik vaak ook even ‘rond’, op internet en in m’n eigen mailbox, naar nieuwsbrieven van anderen. Even zien wat ik zelf binnenkrijg, wat anderen brengen, hoe ze het doen e.d. De meeste nieuwsbrieven die ik ontvang zijn behoorlijk specifiek, van een bepaalde organisatie, stichting, buitenplaats, tuin en meer.
Een die veel breder is, wekelijks verschijnt, maar snel te doorlopen is, is de Erfgoedstem nieuwsbrief. Met ook groene onderwerpen, maar m.n. ook andere erfgoedberichten. Om even aan die andere werelden te ruiken, om je blik te verruimen, elders inspiratie op te doen enz.

Luchtwachttoren tussen Mariahoop en Posterholt.

In de nieuwsbrief van afgelopen week stond een link naar een bericht over de luchtwachttoren op de grens tussen Mariahoop en Posterholt (Limburg). Het fenomeen kende ik, maar zo’n bericht geeft even wat meer achtergrond. En maakt nieuwsgierig: 19? Eens zien waar nog meer, vond Luchtwachttorens in Nederland. Hmm, daar tel ik 21. En voor je het weet wordt je gepakt door een onderwerp en ben je een uur verder 🙂

Gewoon aanmelden voor de gratis Erfgoedstem nieuwsbrief (voorbeelden) en zelf krenten pikken.  JH

Ontwerp voor de Willemstempel (1786 Het Loo Apeldoorn), P.W. Schonck.
Bron: socrates.leidenuniv.nl

Een jaargang van de niet meer bestaande opleiding Tuinkunst en Parken te Utrecht (wat nu de Leergang Groen Ruimtelijk Erfgoed te Den Bosch is) houdt aanstaande zondag, 2 maart dus, opnieuw z´n schuurlezing. Deze keer een lezing van Wim Meulenkamp over folly’s in hun context. Denk aan onderwerpen als: hoe past de folly in het geheel van de tuin, waarom staat de folly eigenlijk op die plek en niet ergens anders, en wat wil dat zeggen. Aan de orde komen de eerste neogotische folly’s in Nederland en specifiek Nederlandse tuingebouwen. Natuurlijk met mooie plaatjes, maar het gaat vooral om het hoe en waarom.

Dus 2 maart, de schuur is nog niet vol, er is nog ruimte voor geinteresseerden.
• inloop vanaf 12.30 uur met koffie/thee
• start lezing 13.30 uur
• pauze en discussie
• einde 15.30 uur

We vragen van jullie een financiële bijdrage, om cadeautje voor Wim te betalen. De hoogte van de bijdrage mag je zelf bepalen.

Het adres is: De schuur van Buitenplaats Vreedenhorst, Bergseweg 18, 3633 AK Vreeland. De parkeerplaats is toegankelijk via de eerste oprit vanaf de Bergseweg vanuit Vreeland. Er is beperkte parkeergelegenheid op het terrein. Het verzoek is zoveel mogelijk te carpoolen. Wanneer de parkeerplaats vol is, kan geparkeerd worden op de parkeerplaats van Greiff in Vreeland (800 m). En mocht je nog iemand weten die ook geïnteresseerd is in het onderwerp, dan is deze uiteraard ook van harte welkom!

Grand Canal van Dukenburg (Nijmegen, 1799), De Man. Bron: www.wildernis.eu

Op twitter zag ik een bericht voorbij komen over grand canals. Waar de langste dan wel ligt. Ik dacht even enkele op een rijtje zetten en op kaarten nameten, dus reken me niet af op een meter minder of meer (of 10):

Renswoude 710 m.
Dukenburg 630 m. (tegenwoordig doorbroken)
Oranjewoud 570 m. (tot aan het museum)
Het Laar 500 m. (recent hersteld)
De Haar 430 m.
Kleef 600 m. (ten tijde van Johan Maurits van Nassau-Siegen aangelegd)

Bij Renswoude spreken veel publicaties over een Grand Canal van bijna een kilometer lang. De bovenstaande 710 m. zegt wat anders. Maar, als je vanuit het huis start, de oprijlaan volgt en vervolgt met het Grand Canal, dan ligt het eindpunt op ruwweg 950 m.
Het Grand Canal van Dukenburg is doorbroken door een weg en een flatgebouw en kent wat vergravingen, dus deze is verre van gaaf. Door het plaatsen van betonnen palen (in 2012) bij een van de vergravingen heeft men de oude oeverlijn op die plek weer in beeld gebracht.
Jan Holwerda

De kop en een deel van het Grand Canal van Dukenburg (1980), Bron: Regionaal Archief Nijmegen.

Het Johan de Witthuis is een rijksmonument en gelegen aan de Kneuterdijk nummer 6 in Den Haag. In de tuin staat een zandstenen beeld dat is gesigneerd door Jan van Logteren. Het beeld stelt mogelijk Venus en Cupido voor. Bron: P.M. Fischer, Ignatius en Jan van Logteren, Alphen aan den Rijn 2005, pp. 412-413.

Een adviseur van de Rijksgebouwendienst die betrokken is bij plannen voor herinrichting van de tuin vroeg zich af of er wellicht informatie beschikbaar is over de historische aanleg van deze tuin. Misschien hebben de lezers nadere gegevens en suggesties?
Dennis de Kool

Gunterstein (Breukelen), Veranderingen in Achterplaats en Gezicht (1865), Jan Copijn (1812-1885).  Bron: www.rhcvechtenvenen.nl

Aangeslotenen van Stichting het Vechtsnoer hebben speciaal voor de tentoonstelling ‘Topstukken rond de buitenplaats’ unieke en vaak niet eerder vertoonde archiefstukken beschikbaar gesteld. De tentoonstelling is vanaf 18 februari te bezichtigen in het RHC Vecht en Venen te Breukelen.

De 20 topstukken uit deze tentoonstelling worden tegelijkertijd in een webexpositie vertoond. Deze vormt de afronding van het digitaliseringsproject ‘Op en rond de buitenplaats’. Voor webexpositie, klik hier. En tot slot, het ontwerp van Copijn is ook groot te zien, klik hier.  JH