Kasteelkatern, het blad van de Nederlandse Kastelenstichting, is eind vorig jaar in een nieuw jasje gestoken en heeft de nieuwe naam Kasteel & Buitenplaats gekregen. Het tweede nummer is net verschenen, en direct al te downloaden. Dit is nr 48 uit de reeks; vanaf nr 17 zijn ze op hun hun website te downloaden.
Hiernaast even wijzen op de aanstaande Dag van het Kasteel, op 25 mei 2015. Met de deelnemende kastelen, in een lijst en in kaart.
Links de nieuwe invulling, rechts de nu ook verdwenen oude invulling.
Foto door Sander Lagendijk, klik hier om groot te zien.
INGEZONDEN
Het symposium De barokke tuinen van Paleis Het Loo gerenoveerd wordt georganiseerd in verband met het gereed komen van de renovatie van de barokke tuinen van Paleis Het Loo, in de periode 2007-2015. Naast verantwoording afleggen voor de keuzes die gemaakt zijn tijdens deze renovatie, wil Paleis Het Loo de huidige renovatie in een breder kader plaatsen en deze toetsen aan de hedendaagse praktijk van het behoud en beheer van groen cultureel erfgoed.
In 1984 verscheen een speciaal nummer van het magazine Groen, geheel gewijd aan Het Loo. Ook nu zal zo’n nummer verschijnen, het zal aan alle deelnemers van het symposium worden uitgereikt.
Het programma met sprekers en titel van hun bijdrage is hier te downloaden.
Aanmelden via secretariaat@paleishetloo.nl. Gevraagde bijdrage € 35,- pp. Inschrijven geschiedt op volgorde van binnenkomst, er is ruimte voor maximaal 100 deelnemers.
Hortulanus voor de aanleg der Eng. tuin &c., uit almanak met aantekeningen van Beucker Andreae. Foto: Aly van der Mark
Arent Vlaskamp (1751-1825) ontwierp in 1804 de Engelse tuin van Schatzenburg (Dronrijp)
Op 21 juni 1804 ontving Arent Vlaskamp voor de aanleg der Eng. tuin &c. op het buiten Schatzenburg onder Dronrijp 6 gulden. Hij was sinds 1782 hortulanus van de Franeker academie. Opdrachtgever was mr. D.H. Beucker Andreae, die begin 1804 op Schatzenburg was komen wonen. Op zondag 29 januari had de hortulanus samen met een niet geïdentificeerde v. A. bij Andreae gedineerd. Dat was het eerste contact. Het ligt op grond van deze gemeenschappelijke komst te veronderstellen dat v. A. de hortulanus kende en deze ook voor hem had gewerkt. Het zou een Van Aylva kunnen zijn (de keuzemogelijkheden zijn niet groot) en dan valt te denken aan Sicco Douwe van Aylva (1734-1807) van Haniastate te Holwerd. Op 25 augustus 1806 ontving Vlaskamp nog een fooij van 16 g. 8 st.
Voordat Vlaskamp hortulanus werd, was hij niet ver van Franeker hovenier bij J.M. van Beijma op Kingmastate te Zweins geweest en daarvoor op Tjessens in Holwerd. In 1777 was hij vanuit Holland naar Friesland gekomen, zoals vijf jaar eerder zijn broer Lambertus, de voorvader van Gerrit Vlaskamp (1834-1906), die in de tweede helft van de negentiende eeuw meer dan 350 tuinen heeft aangelegd.
Tot nu toe werd aangenomen dat de tuin van Schatzenburg is aangelegd tussen 1832 en 1887.
Kingma State (1826/27, Zweins) Bron: watwaswaar.nl
Met deze vondst in de almanakken met aantekeningen van Beucker Andreae (Museum Willem van Haren, Heerenveen) kan het onderzoek naar werk van Arent Vlaskamp beginnen en daarmee dat naar de introductie van de landschapsstijl in Friesland. De kans is groot dat hij daarin een belangrijke rol heeft gespeeld. Zo zou de tuin op Kingmastate best van hem kunnen zijn. Met zijn vijver en slingerende omgrachtingen was die tuin, die zich nog aftekent op de kadastrale minuut van 1832, duidelijk een Engelse tuin.
Groot Lankum (1827, Franeker) Bron: watwaswaar.nl
En er waren meer Engelse tuinen rond Franeker. Het buiten Groot Lankum westelijk van de stad had in 1827 en heeft ondanks bestemmingswisseling nog steeds restanten van slingerende waterpartijen. Het zal aangelegd zijn in opdracht van mr. Ludolph Reinier Wentholt (1751-1816). Jacob van Lennep legde er op zijn bekende reis in 1823 met Van Hogendorp een visite af. Hij was aangenaam verrast: De plaats, welke ruim zes morgen groot is (iets dat in die omstreken veel beteekent), bestaat uit eenige rechte lindelanen, door kleine Engelsche tuintjens verwisseld, met percès (doorzichten) welke fraaie landgezichten opleveren, eene schoone bloemkweekerij, broeierij en moestuin.
Philippus Breuker en Aly van der Mark
Familieportret van Nicolaas Steengracht en Anna Maria Spiering met Johan, Cecilia Maria en Adriaan (1733), Philip van Dijk. Bron: www.kasteelduivenvoorde.nl
INGEZONDEN
Door de eeuwen heen hebben honderden portretten hun weg naar het kasteel gevonden: portretten van bewoners, hun voorouders of andere familieleden. De portretten van de families die kasteel Duivenvoorde acht eeuwen lang via vererving in eigendom hadden; Van Wassenaer (13de-18de eeuw), Steengracht (19de eeuw) en Schimmelpenninck van der Oye (20ste eeuw). Speciaal voor de tentoonstelling Adellijke familieportretten worden de topstukken eenmalig met elkaar op het kasteel herenigd. Nooit eerder waren al deze portretten, die de bewonersgeschiedenis van Duivenvoorde zo karakteristiek in beeld brengen, samen te zien. De familieportretten vertellen – afzonderlijk én samen – een verhaal over mensen van vlees en bloed: hun herkomst, levenslot, maatschappelijke status en persoonlijke, politieke en religieuze loyaliteiten. Voor even zijn deze portretten nu weer thuis.
De expositie van de portretten is te bezoeken van 18 april t/m 24 oktober; zie hier.
De begeleidende rijk geïllustreerde publicatie Adellijke familieportretten op Duivenvoorde is per 18 april verkrijgbaar.
INGEZONDEN
A two-day symposium on the new tasks and challenges of botanical gardens today and in the future. The conference will take place on 17th and 18th April 2015 and will be hosted by the Hortus botanicus Leiden on the occasion of the 425th anniversary of the botanical garden.
Keynote speakers:
. Botanic gardens in a changing world, Prof. Dr. Maximilian Weigend, Director, Botanische Gärten der Universität Bonn, Germany
. The Botanic Garden of Padua, history and new science development, Prof. dr. Giorgio Casadoro, Director, Orto botanico di Padova, Italy
. Establishing New Botanic Gardens in Indonesia, Strategy and Results, Dr. Didik Widyatmoko, Director, Centre For Plant Conservation Bogor Botanic Gardens, Indonesian Institute of Sciences (LIPI), Indonesia
. New developments in science and public outreach in the Botanic Garden Meise, Dr. Steven Dessein, Director, Botanic Garden Meise, Belgium
. Bristol’s New Botanic Garden: A Garden of Evolution for the 21st Century, Dr. Nick Wray, Curator, University of Bristol Botanic Garden, United Kingdom
. Botanic gardens: nice to have or essential for human survival?, Paul Smith, Botanic Gardens Conservation International (BGCI), United Kingdom
Voor details en opgave, klik hier.
Zaterdag 11 april 2015 zal de 20ste Ronde Tafel Conferentie van Cascade plaatsvinden. In Steakhouse Cunera te Rhenen, boven het NS-station. Aanvang: 13.30 uur, einde ca. 16.30 uur.
Kennis over tuinhistorische onderwerpen wordt uitgewisseld, standpunten over actuele kwesties komen aan bod en nieuws over lopend of recent afgesloten onderzoek wordt gepresenteerd. Dit gebeurt door middel van korte presentaties (maximaal 30 minuten).
Programma
1. Henk van der Eijk, Het persoonlijke verbeeld: vrijmetselaarstuinen in Nederland.
De werkgroep Vrijmetselaarstuinen werd alweer zeven jaar geleden opgericht, dus het werd tijd om eens wat zaken op een rij te zetten. Henk van der Eijk vat de ontwikkelingen en activiteiten van de werkgroep samen, vertelt over de excursies en discussies, en schetst de plannen voor de toekomst.
2. Jan Holwerda, Catalogi van rond 1900. Over objecten, materialen en gereedschappen voor onderhoud en invulling van het niet-groene tuindeel.
PAUZE
3. Rob Aben, De tekenpen ter hand: een pleidooi voor verdere analyses van (ontwerp)tekeningen.
4. J’ørn Copijn, Het belang van oude, dendrologisch waardevolle bomen in landschapsparken.
Zijn er kwesties die u aan wilt snijden of mededelingen die u wilt doen tijdens de komende Ronde Tafel conferentie? Meld dit dan tijdig aan Martin van den Broeke, via administratie@cascade1987.nl
Plattegrond van onbekend landgoed. Bron: Museum Flehite.
Plattegrond van een onbekend landgoed, mogelijk in Noord-Holland zegt de omschrijving. Bezit van Museum Flehite te Amersfoort. Tekst op de scan is nauwelijks leesbaar. De enige duiding die kan helpen bij het te lokaliseren: schippershuis en veerplaats op Amsterdam. Dat zal het langwerpige gebouw onderaan de plattegrond zijn, met een kade aan een lange rechte vaart.
Klik hier om groter te zien en na ‘inzoomen‘.
Suggesties? Wie weet het?
Jan Holwerda
OVERGENOMEN (en bewerkt)
In het Kooibos bij kasteel Middachten stond ooit een reusachtige eik. Deze is op 27 maart 2013 geveld, verzaagd en verdeeld onder ruim zeventig deelnemers van het 1Boom project. Meubelmakers, beeldhouwers, beeldend kunstenaars, muziekinstrumentenmakers, houtdraaiers en andere vormgevers in hout uit heel Nederland en zelfs van daarbuiten, hebben alles van de eik verwerkt tot objecten en producten. Dit resulteerde in een bonte verzameling objecten die te zien zijn op de 1Boom expositie.
1Boom maakte een rondreis door Nederland en keert nu terug naar zijn oorsprong; de expositie op Middachten is de finale van de rondreis. Er is een onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het Kooibos in het algemeen en 1Boom in het bijzonder. In een speciaal door Lars Soerink gemaakte film vertelt Peter Verhoeff van de Stichting Arcadië over de rijke historie en rentmeester Age Fennema over het bosbouwbedrijf Middachten. De expositie wordt afgewisseld met historisch fotomateriaal uit het archief van Middachten.
De in 2013 voor het project 1boom gekapte eik bleek na het tellen van de jaarringen circa 185-190 jaar oud te zijn. Deze eik stond in het hoger gelegen driehoekige perceel eikenbos op de steilrand en moet omstreeks 1825 als een jong eikje geplant zijn. Op 7 december 1824 vindt een Verkooping van boomen, hakhout op dingsdags de 7e december 1824 van den Huize Middagten plaats. Verkocht worden naast de hierboven reeds genoemde 13 percelen beuken verder nog 3 perceelen Eiken op de kooi voor resp. 96, 120 en 80 gulden. Vier maanden later, op 8 april 1826 , vinden we in de rekeningenboeken de post voor de herplant waartoe de 1boom-boom behoorde: 8 april gepoot op de kooij. Met deze vondsten kwamen archief en jaarringen bij elkaar.
Van 27 juni t/m 15 september, zondag t/m donderdag, is de expositie in de tuinen, oranjerie, stallen en koetshuis te bezoeken. Elke zondag zal om 15 uur een rondleiding worden gegeven langs de expositie. Zie ook www.1boom.nl en middachten.nl.
Huize Spijkerbosch (ca. 1910), Olst
UIT PERSBERICHT
Binnenkort woont de familie Van Limburg Stirum 100 jaar op buitenplaats Spijkerbosch in het buitengebied van Olst. Dat viert de familie, Eef en Heidi, met de uitgave van een boek over het wel en wee van het landgoed in de afgelopen eeuw. “Een eeuw Stirums op Spijkerbosch is niet zomaar een boek over een buitenplaats, geen zoveelste opsomming van feitjes over bewoners, erfenissen en verbouwingen. Het boek schetst aan de hand van korte verhalen een indringend beeld van het leven op een Sallands landgoed over de afgelopen eeuw. Historische beschrijvingen en persoonlijke belevenissen wisselen elkaar voortdurend af. Niet alleen familieleden, maar ook huisvrienden, oud-personeelsleden en landgoedbewoners komen aan het woord.”
Via buitenplaats-spijkerbosch.nl is het maakproces van het boek te volgen. Momenteel is men druk bezig met de beeldredactie. Buurtbewoners en andere betrokkenen kunnen ook hun verhalen of foto’s over Spijkerbosch delen via de website. Mogelijk worden ze opgenomen in het boek.
Waterpartij van Spijkerbosch (1907)
Hendrik van Lunteren en Maria van Lunteren-Estoppey, miniaturen op ivoor.
Bron: Centraal Museum Utrecht
Er is de laatste decennia al een en ander over Hendrik van Lunteren (1780-1848) gepubliceerd. Over zijn leerjaren bij Hendrik Swellengrebbel jr. op de buitenplaats Schoonoord bij Doorn, over kwekerij Flora’s Hof te Utrecht en over zijn aanleggen als bijvoorbeeld Randenbroek, Heiligenberg, Sterkenburg, Huis te Brakel, Huis ’t Velde en Rhederoord. Maar het gezicht van de man, en zijn vrouw Maria van Lunteren-Estoppey (1786-1866), kenden wij nog niet, volgens mij…
Jan Holwerda
