CASCAD-E-NIEUWSBRIEF  22  ZOMER 2009
Website: www.cascade1987.nl
Weblog : www.cascade1987.web-log.nl

INHOUD
  1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd
  2. Nieuws
  3. Mededelingen van het bestuur
  4. Interactief / Actie
  5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
  6. Exposities
  7. Agenda
  8. Buitenland

1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd

* De redactie zoekt een nieuw redactielid, iemand die 2 x per jaar een steeds professioneler bulletin met de rest van het redactieteam wil samenstellen en bewerken; iemand die, letterlijk, de puntjes op de ‘i’ wil zetten! Om de doelstelling van THG Cascade te onderstrepen! Reacties naar email adres onderaan deze Nieuwsbrief.

2. Nieuws

* Lees de weblog Voortbestaan van Stichting PHB bedreigd! Na de weblog van 3 feb opnieuw aandacht voor de bedreiging van ons groene erfgoed.

Houdt ook de website van PHB in de gaten. Met nu ook de petitie die de Tweede Kamer zal worden aangeboden en een formulier waarmee u uw steunbetuiging kunt uitdrukken.




* De Stichting Vrienden van Beeckestijn wil huis, tuinen en park als één geheel behouden en een museum voor tuin- en landschapsarchitectuur helpen realiseren. Opmerkelijk is wel dat het begrip historie niet in deze doelstelling voorkomt. Zie www.vriendenvanbeeckestijn.nl.

De website licht ons uitvoerig over plannen en stand van zaken in. Het nieuws van 5 juni 2009 luidt: De Stichting Projectrealisatie Beeckestijn heeft het bureau Tinker Imagineers bv uit Utrecht opdracht gegeven voor het ontwikkelen van een plan voor de museale inrichting van de buitenplaats. In het najaar zullen de ideeën worden gepresenteerd met een tijdelijke tentoonstelling in het hoofdgebouw. Publiek, omwonenden, politiek, bestuur en bedrijfsleven krijgen dan de gelegenheid kennis te maken met de toekomstplannen voor Beeckestijn. Centraal thema voor de museale invulling wordt de tuin- en landschapsarchitectuur. Tinker werkt bij de conceptontwikkeling nauw samen met Marieke Berendsen, de kwartiermaker voor Beeckestijn, en de stichting projectrealisatie, waar ook de Vrienden van Beeckestijn in zijn vertegenwoordigd. Als een van de adviseurs is aangetrokken professor Eric de Jong, een autoriteit op het gebied van tuinarchitectuur in Nederland. Beeckestijn presenteert met een tijdelijke tentoonstelling de toekomstplannen van de buitenplaats. Voor de organisatie van die manifestatie heeft Stichting Projectrealisatie Beeckestijn mevrouw drs Marieke Berendsen uit Amsterdam als ‘kwartiermaker’ aangetrokken.  Marieke Berendsen (41) heeft ruime ervaring opgedaan in het realiseren van vergelijkbare activiteiten. Eerder organiseerde ze ondermeer de lustrumfeestelijkheden voor de Nederlandse Tuinenstichting, was ze betrokken bij de tentoonstelling Reclamehelden in de Beurs van Berlage te Amsterdam  en recent werkte ze als projectleider voor Stichting Jaar van de Molens 2007. Opdrachtgever voor Marieke Berendsen is Stichting Projectrealisatie Beeckestijn, waarin de nieuwe eigenaren van de buitenplaats Natuurmonumenten en Hendrick de Keyser met Piet van den Bos van Huize Waterland en De Vrienden van Beeckestijn samenwerken aan de plannen om het landgoed een nieuwe museale bestemming te geven.

Wij hebben als Cascade Tuinhistorisch Genootschap onze deskundigheid al twee jaar geleden aangeboden en gesprekken gevoerd met “De Vrienden” en met Yvonne van Eekelen die toen een tentoonstellingsconcept samenstelde. Hopelijk zal men inzien dat Cascade over een breed spectrum van expertise beschikt en dat men niet om ons heen kan. Maar het vreemde is dat we al minstens anderhalf jaar niets hebben vernomen. Gaat allen eens een kijkje nemen op de website en laat vooral ook uw zorg en aanbevelingen achter op de diverse reactie-formulieren.

3. Mededelingen van het Bestuur

* Het bestuur zoekt een nieuwe voorzitter. Het bestuur stelde een lijst met candidaten samen en deze worden thans ingelicht en gevraagd of ze eens na willen denken over deze post. Hopelijk kunnen we u in de volgende Nieuwsbrief meer vertellen.

* Intussen hebben we een nieuwe secretaris gevonden. Op de bestuursvergadering van a.s. donderdag zullen bestuur en secretaris nader kennismaken. Bevalt dit goed van beide kanten dan zal hij per direct zijn post aanvaarden. We zullen dan pas zijn naam bekend kunnen maken. Bent u heel nieuwsgierig dan kunt u tegen het eind van de maand zijn naam op de website opzoeken. Het emailadres blijft gelijk: secretariaat@cascade1987.nl

4. Interactief / Acties

* In verband met de onder punt 5 gesignaleerde publicaties over de canon van het Nederlandse landschap, zie onder andere ook:
www.canonvanhetnederlandselandschap.nl
nl.wikipedia.org/wiki/Canon_van_het_Nederlandse_landschap
www.mapwizard.nl/portfolio_explanationdesign/het-ontstaan-van-het-nederlandse-landschap

5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
* Jan Ebbinge. Een bos zonder weerga: Amsterdamse Bos. Amsterdam, 2009. ISBN: 978 90 5366 111 6. Prijs: € 24,95. Deze publicatie kwam tot stand ter gelegenheid van 75 jaar Amsterdamse Bos. Meer weten over het Amsterdamse Bos, zie library.wur.nl/tuin

* M. Jansen, K. Kleijn, C. Krabbe e.a. Paleis Soestdijk: drie eeuwen Huis van Oranje. 400 p. Zwolle, 2009. ISBN 978 90 400 8608 3.  Prijs € 49,95.

Het boek probeert iedereen te bedienen, historici, kunsthistorici, interieurhistorici, tuinhistorici en natuurlijk mensen die in alles wat het koningshuis betreft geïnteresseerd zijn. Een kloek boek met heel veel foto’s voor de laatste groep. Interessante teksten voor Cascade-vrienden zijn van Ernest Kurpershoek Jagen en tuinieren, schilderkunst en porselein (142-147); Van hofstede tot vorstelijk jachthuis (148-151); Tweedimensionaal patroon van hagen en perken (162-167); van Paul Rem Een Engels en een Russisch accent (168-173); weer van Ernest Kurpershoek De natuur tot kunst verheven (224-245) met prachtige foto’s van J. Ebbenhorst en Zn.; en Verlegging van grenzen : uitbreidingen met de Eult en het Baarnse Bos (260-265); en tenslotte van onze Cascade-vriend Emma van den Dool een zeer uitgebreide lijst van de Flora van Soestdijk (386-390); van Ron Beenen de Fauna van Soestdijk (390,391). Het boek eindigt met een lijst van tuinbeelden en tuinvazen (17de eeuws, 18de eeuws; 19de eeuws en 20ste eeuws) en een literatuurlijst. Jammer genoeg geen register, dus even opzoeken of die en die tuinarchitect wordt genoemd is er niet bij. Merkwaardig is dat het boek niet op naam van de redacteuren staat maar alfabetisch op naam van auteurs en dat de auteurs van de flora en fauna niet in het colofon worden genoemd, terwijl de inventarisatie van Emma toch heel veel tijd zal hebben gekost. Erg veel nieuws is in de genoemde teksten niet te ontdekken voor historische tuinspecialisten. Veel plaatjes, maar die Teppichgärtnerei vóór Paleis Soestdijk uit het begin van de 20set eeuw, de periode dat Koningin Emma op Soestdijk woonde, ontbreekt. Op p. 147 staan enige voor tuinhistorici tot heden onbekende feiten te lezen over Hans Willem Bentinck, namelijk dat hij de Pelargonium graveolens (rozengeranium) introduceerde [vanuit Zuid-Afrika] en dat hij een catalogus maakte van zijn plantenverzameling (tropische of subtropische verzameling?), bekend als de Codex Bentingiana. Deze Codex is dus wel bekend (zie ook Internet),  maar onvindbaar.

* Henk van Blerck en Harry Harsema (red.). Canon van het Nederlandse landschap. Wageningen, 2008. 147 p.. ISBN/EAN: 9789075271300. Prijs € 29,50.
* Het boek Kasteel Waardenburg weerbaar en veelzijdig verscheen afgelopen weekend tijdens de Open dagen van Kasteel Waardenburg. Het is te koop in boekhandels in Waardenburg en omgeving, via de webwinkel op www.mooigelderland.nl en voor begunstigers van Geldersch Landschap / Geldersche Kasteelen middels de bon in het zomernummer van het tijdschrift Mooi Gelderland. Het rijk geïllustreerde boek gaat in woord en beeld in op meer dan zeven eeuwen kasteelhistorie, de lange aanloop tot restauratie en de uitvoering van de restauratie. Ook wordt alvast vooruit geblikt naar het herstel van landgoed Waardenburg en Neerijnen.
* J. A. M. van den Ancker. Het ontstaan van het Nederlandse landschap: een canon in 12 thema’s en 50 vensters. Amsterdam, 2009. 35 p. ISBN 978-90-74980-20-3. Prijs 5,95
* Jaap Evert Abrahamse. ‘Soete lucht, cieraet en plaisantie”: de introductie van de stadsboom. Amstelodamum, Maandblad voor de kennis van Amsterdam Jg. 96-1 (jan. – maart 2009), p. 13-22.

6. Exposities

* Zie de tentoonstellingen vermeldt in de linker kolom van Cascade-weblog.


Huis Bergh met 2-tal kunstobjecten tegen de muur.  Foto: Arinda van der Does (17-6-2009)

* Bloemen voor Huis Bergh. De kunstenaar Marc Mulders laat het kasteel opbloeien.
19 april – 1 november: dinsdag t/m zondag 12.30 – 16.30 uur en juli en augustus rondleiding om 11.00 uur; 1 november – 1 maart 2010 : zondag 12.30 – 16.30 uur en zaterdag rondleiding 14.00 uur. Naar een idee van Prof. Dr. H.W. van Os, adviseur van Huis Bergh (zie www.huisbergh.nl).
De muren van Huis Bergh worden gesierd met een aantal meters hoge bloemcollages van de Tilburgse kunstenaar Marc Mulders. ‘Een zoektocht naar nieuwe definities binnen de beeldende kunst van symboliek, liturgie, iconografie en religie’ noemt Mulders zijn manier van werken waarbij hij bestaande religieuze voorstellingen combineert met foto’s of aquarellen van bloemen en dieren. Mystiek en religie worden zo teruggebracht in de huidige tijd. Dat uitgangspunt sluit in hoge mate aan bij de visie van Dr. J.H. van Heek die de collectie van Huis Bergh in de jaren 1912-1957 bijeenbracht. Zijn voorliefde voor middeleeuwse kunst werd bepaald door zijn beeld van de middeleeuwen als de tijd waarin ‘geloof in God en de leer van Christus de bezielende krachten zijn geweest voor het leven en voor alle grote werken die werden tot stand gebracht’.
Mulders’ metershoge kunstwerken aan de kasteelmuren worden zichtbaar tijdens een rondgang om het kasteel. Die rondgang geeft ook de mogelijkheid dit bijzondere middeleeuwse bouwwerk op een nieuwe manier te beleven. Weinigen zullen zich bewust zijn hoe goed de fasen van de bouwgeschiedenis aan de muren zijn af te lezen en hoezeer de functies van verdedigingswerk en woonhuis in het imposante kasteel Bergh met elkaar verenigd zijn.
Bloemen voor Huis Bergh wordt binnen in het kasteel vervolgd met een tentoonstelling van bloemschilderijen van Marc Mulders: ‘bloemen die geuren en versieren, waarbij de bloemhuid in verf is geboetseerd en uitgestreken’. Mulders inspireerde zich voor zijn kunstwerken op religieuze voorstellingen – Maria, heiligen, engelen, Christus – die voorkomen op schilderijen en miniaturen in de collectie van Huis Bergh.
De kapel van Huis Bergh wordt door Mulders opnieuw ingericht en ‘zo hersteld als een eer- en gedenkplaats voor God’.
Overal in het kasteel wordt de bezoeker geattendeerd op de kunstwerken uit de collectie die Mulders op zo’n bijzondere wijze voor zijn eigen interpretaties als inspiratiebron heeft gebruikt. In de Antoniuszaal, waar traditiegetrouw een keuze uit de rijke handschriftencollectie van Huis Bergh wordt getoond, zijn dit keer die handschriften te zien waarin bloemmotieven de religieuze voorstellingen omlijsten.
En tot slot is er aandacht voor de rijke Middeleeuwse bloemenwereld. Rozen, lelies en irissen, maar ook bosaardbeitjes, maagdenpalm en korenbloemen hebben een belangrijke plaats in de verbeeldingswereld van die tijd.

* De toegang naar rijk bezit. Over hekken en hekwerken van buitenplaatsen in Maarssen. 22 april 2009 t/m 3 januari 2010. Zie Cascade weblog vrijdag 1 mei 2009.

* Lief en leed in Haarlems Groen. Historisch Museum Haarlem. 21 februari t/m 24 augustus 2009

* Oh oh oh Den Haag. Tentoonstelling van Haagse stadsgezichten is verlengd t/m 23 augustus 2009. Zie Cascade weblog 14 okt 2008.

7. Agenda 2009

* 20 en 21 juni 2009 Midsummernight in Uithuizermeden, bij Ada en Ate Meijer-Reinders op de Rensumaborg;

* 19 september 2009 Najaarsexcursie;

* 19 november 2009 Mini-symposium.

8. Buitenland

* In Rusland is veel aandacht voor Hollandse tuinen op dit moment. 1-3 juni werd in het Mikhailovsky Kasteel in St. Petersburg een symposium gehouden, getiteld Historical Landscapes in the Modern Era. Een aantal Nederlanders (geen Cascade-vrienden voorzover bekend; Academie van Bouwkunst?) vulde de late-middagsessie van de eerste dag met het onderwerp Historical landscapes in the modern era: The Netherlands case study. Korte presentaties werden gegeven over: Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland; Every landscape is a timescape (wat zou dat inhouden?); Methods of contemporary landscape design in buffer zones of historical architectural objects; The new Dutch parks: relationship between form and use; Planning a future for the historic city: Coevorden, The Netherlands. We zullen proberen de personen die deze voordrachten hebben gehouden te achterhalen en hen te vragen hun kennis te komen uitdragen bij Cascade.

* In maart jl. hebben Diederik Six (Six Architects en tot voor kort voorzitter KNOB) en Carla Oldenburger (Oldenburgers Historische Tuinen) op verzoek van de Nederlandse Ambassade in Moskou een bezoek gebracht aan historische tuinen met een Hollands tintje, in de steden St. Petersburg en Yaroslavl (de laatste stad ligt aan de Wolga, zo’n 400 km ten NO van Moskou en even ver ten noordwesten van Novgorod in de Oblast Jaroslavl). Beide steden hebben plannen enige tuinen van ‘Hollandse oorsprong’ (de Zomertuin en Ekaterinhof in St. Petersburg; Peter en Paul Park of Hollandse Manufaktura in Yaroslavl) deels te restaureren en deels te reconstrueren. Genoemde deskundigen werd gevraagd projectvoorstellen te doen in het kader van het project Gemeenschappelijk Cultureel Erfgoed (GCE).
(Foto: Peter en Paulkerk te Yaroslavl)

* Tijdens deze missie maakten we kennis met de architect  Sergey Gorbatenko, de auteur van het boek New Amsterdam: St. Petersburg and Architectural Images of the Netherlands. St. Petersburg, 2003. In engels en russisch. € 50,=. Pechatny Dvor, 368 blz., gebonden. ISBN 9785706202040. Te koop bij Pegasus Boekhandel Amsterdam of via Selexyz.

Dit boek gaat over datgene wat Peter de Grote zo aansprak in het Nederlandse leven, en welke aspecten hij meenam om opnieuw te creëren in Rusland? Het antwoord is te vinden in deze bijzondere uitgave: de plaatsen die Peter in Nederland bezocht en de verschillende Hollandse gebouwen, parken en paleizen die gebouwd zijn in St. Petersburg. Door Gorbatenko’s tekst en de verslagen van verscheidene Russische en Hollandse ooggetuigen herleeft het 18e eeuwse Nederland van Peter de Grote. Het boek is in 2003 al verschenen, maar helaas niet eerder opgemerkt.
Colofon

CASCAD-E-NIEUWSBRIEF is een uitgave van stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade
Eindredactie: Carla Oldenburger
Technische vormgeving: Jan Holwerda

Sluitingsdatum kopij volgende Cascad-E-Nieuwsbrief: 15 september 2009
Bijdragen, opmerkingen, vragen etc. kunt u emailen naar nieuwsbrief@cascade1987.nl

Kopfoto: uitsnede ontwerp Eyckenstein (Maartensdijk), L.A. Springer (1881), bron Bibliotheek WUR, Speciale Collecties