CASCAD-E-NIEUWSBRIEF  21  VOORJAAR 2009
Website: www.cascade1987.nl
Weblog : www.cascade1987.web-log.nl

INHOUD
  1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd
  2. Nieuws
  3. Mededelingen van het bestuur
  4. Interactief / Actie
  5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
  6. Exposities
  7. Agenda
  8. Buitenland

1. Inleiding: medewerking / aandacht / actie van donateurs gevraagd

* Het bestuur zoekt een nieuwe voorzitter. Carla Oldenburger zal per 1 november 2009 met Cascade-pensioen gaan. U heeft hierover al bericht gehad via de laatste postzending. Wij vragen u vriendelijk heel serieus over deze vraag van het bestuur na te denken. Misschien voelt u zelf voor deze job, of misschien wilt u iemand aanbevelen? Alle suggesties zijn welkom. We willen deze eerste ronde graag afwerken vóór 1 april. We vragen u daarmee rekening te houden. In april gaat het bestuur de suggesties bekijken en eventueel ook zelf een lijst van kandidaten opstellen. Daarna zullen er gesprekken plaatsvinden met de personen die door u en door het bestuur zijn voorgesteld. U wordt uiteraard door het bestuur op de hoogte gehouden.

* Intussen hebben we wel een nieuwe secretaris gevonden. Via een oproep in de vorige Nieuwsbrief hebben zich enige personen gemeld, die medewerking in algemene zin hebben aangeboden. Er worden nog gesprekken gevoerd, en zo lang wachten we nog even met het noemen van namen. Het bestuur waardeert het ten zeerste dat Cascade-vrienden op deze vragen van het bestuur reageren en mee willen werken om de activiteiten van Cascade steeds maar weer tot een succes te willen maken.

2. Nieuws

* Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden heeft de Archieven.nl Prijs 2008 (zie vorige Cascade-Nieuwsbrief) gewonnen. De prijs, een initiatief van het Historisch Nieuwsblad en DE REE archiefsystemen, werd vrijdag 23 januari uitgereikt in het Utrechts Archief. Amanda Kluveld, de juryvoorzitter, liet zich zeer positief uit over de website van het RMO. Wat betreft de jury heeft de Vereniging Oud Hoorn de beste website in de categorie Historische verenigingen. De website entoen.nu waarop de Canon van Nederland is te raadplegen, vond de jury de beste website in de categorie themawebsite. In de categorie Archiefdiensten won Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis in Heerlen. In de categorie Musea ging de winst naar het RMO. Deze website werd door de jury tevens aangewezen als overall winnaar van de Archieven.nl Prijs 2008. Cascade viste er dus naast, wat niet wil zeggen dat wij dat zelf vinden.

* Clusiuslezingen ‘Van Vuilnis tot Natuur’ (‘From Garbage to Garden’).
De Clusiuslezing zal in 2009 worden gehouden op Woensdagmiddag 15 april, van 13.30 – 17.30 uur, in de Lorentzzaal van het Kamerlingh Onnes Gebouw van de Universiteit Leiden, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden. Het thema is: het omvormen van vuilnisbelten en oude industieterreinen tot recreatiegebieden en natuurparken. Drie lezingen zorgen voor een rijk gevulde middag. De Clusiuslezingen zijn gericht op professionele en niet-professionele architecten, landschapsarchitecten, biologen en allen die zich voor tuin en landschap interesseren.
  • From garbage to garden in the Netherlands door Prof. Erik Luiten, Technische Universiteit Delft;
  • Botanical aspects of metal-contaminated wastelands and options for phytoremediation door Prof. Wilfried Ernst, Vrije Universiteit van Berlijn;
  • From garbage dump to landscape door Prof. Peter Latz, Technische Universiteit München
Opgave via e-mailadres Uffelen@hortus.leidenuniv.nl of bij uitzondering via tel. 023-525 6013. Verdere informatie is te verkrijgen op www.clusiusstichting.nl. De toegang is gratis, maar een bijdrage wordt op prijs gesteld. De Clusiuslezingen 2009 worden mogelijk gemaakt door een anonieme donor. De lezingen zullen worden gepubliceerd dankzij de financiële bijdrage van de Ir Abe Bonnema Stichting.

3. Mededelingen van het Bestuur

* Op 23, 24 en 25 april 2009 vindt in Den Bosch wederom de Nederlandse Restauratiebeurs plaats. Zoals gebruikelijk in de Brabanthallen. De beurs is een ontmoetingsplek voor monumenteigenaren, vakmensen en geïnteresseerden in cultureel erfgoed. Tuinhistorisch Genootschap Cascade zal evenals twee jaar geleden weer van de partij zijn. Onze ervaring is dat we van deze Beurs geen nieuwe vrienden hoeven te verwachten maar wel meer bekendheid en dat is toch de moeite waard als we onze stem op het gebied van de bestudering van de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur blijvend willen laten horen. We zullen dit jaar een stand delen met de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond (KNOB), onze “rode”zuster. Wilt u een bezoek brengen aan de beurs, wilt u zich dan even melden bij de Cascade administratie (email) want vermoedelijk zijn er wel weer wat kaartjes met korting uit te delen.

4. Interactief / Acties

* Zie onder 2. Nieuws, het eerste punt.

5. Recent verschenen en binnenkort te verschijnen publicaties
* Claudia Lanfranconi en Sabine Frank. Vrouwen met groene vingers zijn buiten gewoon. Met een inleiding van Modeste Herwig. Uit het Duits vertaald door Corinna Vermeulen. Amsterdam, 2008. 152 p. ISBN 9789089640420 / NUR 420. Prijs € 24,95.
Dit boek gaat niet alleen over Nederlandse vrouwen, bijna helemaal niet zelfs, maar we vonden het zo’n charmant boek en weten zeker dat enige vrouwelijke Cascade-vrienden bijzonder geïnteresseerd zullen zijn.
(Overgenomen van website Amsterdam University Press): Nadat de tuin voor eeuwen slechts een stuk grond was waar arbeiders groente op verbouwden, is het pas sinds het einde van de negentiende eeuw een plaats waar ook voorname vrouwen hun handen vies maakten, om vervolgens gelukkig en met zwarte nagelriemen weer huiswaarts te keren.
Maar voordat men zelf ging tuinieren, lieten prinsessen of keizerinnen naar hun idee tuinen aanleggen. Deze tuinen waren artistiek, eigenzinnig, uniek en maakten de ontwerpsters vaak onsterfelijk. Naast de vrouwen die hoveniers en tuinarchitecten in dienst namen, waren er ook enkele die zelf botanische ontwerpen maakten, zoals Sibylla Merian (wat wordt hier nu bedoeld? CO), en zelfs tuinbouwscholen startten. Vele vrouwelijke auteurs hebben in de loop der tijd hun liefde voor het tuinieren verwerkt in hun literaire werk: Vita Sackville-West, Astrid Lindgren, Virginia Woolf, Emily Dickinson en Colette. Vrouwen met groene vingers bevat een rijk geïllustreerd overzicht van beroemde tuiniersters, tuinarchitectes en auteurs vanaf 1600 tot nu. Een prachtig geïllustreerd historisch overzicht van de beroemdste tuiniersters van 1600 tot nu.

* K. Brouwer. Voor Profijt en genoegen. De geschiedenis van bos en landschap van de Zuidwest-Veluwe. Utrecht, 2008, i.s.m. Stichting Heemkunde in de gemeente Renkum. 432 p. ISBN 978-90-5345-359-9. Prijs € 49,95.
(Overgenomen van website Uitgeverij Matrijs): Heuvels met boeiende vergezichten, uitgestrekte bossen, stromende beken en schilderachtige landgoederen zijn kenmerkend voor de `groene driehoek’ tussen Arnhem, Wageningen en Ede. Op de landgoederen werd het nut van de bosbouw verenigd met de genoegens van het buitenleven. De uitgestrekte eikenbossen – zoals de Oosterbeekse Heggen en de Moft – leverden brandhout, en looistoffen voor de leernijverheid; de boeren gebruikten de bossen en velden voor het weiden van hun rundvee en schapen en voor het steken van plaggen die ze met de mest vermengden. In de afgelopen eeuw is veel grond in bezit gekomen van organisaties voor landschaps- en natuurbescherming. Daardoor kan iedereen blijven genieten van bos en landschap.
Het boek biedt een historisch overzicht van meer dan tweeduizend jaar bos- en landschapshistorie van de Zuidwest-Veluwe. Er is ruim gebruik gemaakt van nooit eerder gepubliceerde historische kaarten en van de schat aan kunstwerken die schilders en tekenaars al vanaf de zeventiende eeuw in deze prachtige regio hebben vervaardigd.
(De Weekkrant)

* Marinke Steenhuis. Pieter Buys: maken en laten. Tuin- en landschapsarchitect. 272 p. ISBN 978-90-5662-657-0. Prijs. € 45,=.
(overgenomen van NAi Uitgevers): Pieter Buys (1923) wordt door tuin- en landschapsarchitecten beschouwd als een van hun voormannen. Samen met ontwerpers als Wim Boer, Carl van Empelen, Hein Otto, Mien Ruys en Hans Warnau, is hij verantwoordelijk voor de naoorlogse emancipatie en professionalisering van de discipline.
Sinds de oprichting van zijn bureau in Den Bosch, in 1949, is hij onafgebroken als tuin- en landschapsarchitect en ontwerpdocent werkzaam geweest. Buys’ werkenlijst van 1800 nummers groeit nog altijd.
In het werk van Pieter Buys zijn twee bepalende lijnen te ontdekken: de invloed van de Deense tuinarchitectuur en de architectuur van de zogenaamde Bossche School. Naar voorbeeld van de Deense tuin- en landschapsarchitect C.Th. Sørensen werkt Buys intensief samen met verschillende architecten. Daarmee wordt zijn tuin- en landschapsontwerp gelijkwaardig aan de architectuur, en zijn gebouw en tuin met elkaar in dialoog. Hier ligt de kracht van Buys’ ontwerpen.
In deze rijk geïllustreerde publicatie wordt Buys’ oeuvre voor het eerst gedocumenteerd en in tijd en context geplaatst. De reikwijdte van het oeuvre komt samen in de verschillende onderdelen van het boek: essay, uitgebreide projectanalyses, thematische achtergrondverhalen en overzichten van ontwerpen voor dezelfde typen opgaven.
(Brabants Dagblad, Bastion Oranje)

* Hans Heybroek, Leo Goudzwaard & Hans Kaljee. Iep of Olm. Karakterboom van de Lage Landen. Zeist, 2008. 272 p. ISBN: 978 90 5011 281 9 Prijs: € 29,95
Misschien wat al te botanisch zo hier en daar, maar ook cultuurhistorie krijgt de aandacht. In Amsterdam waar de grachten sinds lang met iepen zijn beplant werkt men aan een beleidsplan voor de iepen langs de grachten. In dit kader heeft dit boek zeker ook een steentje bij te dragen.
(Overgenomen van www.fem.wur.nl): Eeuwenlang was de iep niet weg te denken uit het Nederlandse landschap. De boom vervulde een grote rol in nijverheid en cultuur. Totdat in de vorige eeuw de iepenziekte uitbrak. Iep of Olm, een kleurrijk nieuw boek van de KNNV Uitgeverij, vertelt het verhaal van deze markante bomensoort in verleden, heden en toekomst.Tot zo’n eeuw geleden was de iep beeldbepalend in het Nederlandse en Vlaamse landschap. Miljoenen iepen groeiden er langs wegen en dijken, rond boerderijen, op forten en stadswallen en in dorpen en steden: sinds eeuwen is de iep stadsboom nummer één. Het gebruik door de mens gaat zelfs duizenden jaren terug. De statige bomen vervulden een belangrijke rol in legenden en volksgebruiken, want het hout was in trek voor bogen, voor houtsnijwerk en scheepsbouw, en zelfs enige tijd voor de carrosserieën van auto’s. Van de iepenbast maakte men touw. Blad, twijgen en bast speelden een grote rol als veevoer, en iepen waren lang onmisbaar in de wijnbouw. Maar toen kwam de iepenziekte, die zich vanuit de Lage Landen over vier continenten uitbreidde en de soort nagenoeg uit het landschap wegvaagde. Iep of Olm – karakterboom van de Lage Landen vertelt het verhaal van deze karakteristieke bomen in het licht van 7500 jaar Nederlandse cultuurgeschiedenis. Het boek geeft een historisch overzicht van iepen in stad en landschap, vertelt over oeroude gebruiken en schetst de geschiedenis van een eeuw “Hollandse” iepenziekte.  Iep of Olm gaat echter ook over de iep in heden en toekomst. De iepenziekte is nu namelijk gelukkig beheersbaar. Er komen veel nieuwe iepenvariëteiten op de markt en professionals hebben de iep herontdekt. Daardoor neemt de boom geleidelijk zijn plaats in stad en ommeland weer in. Iep of Olm geeft een mooi overzicht van soorten en variëteiten en van bijzondere iepen in Nederland en Vlaanderen. Ook behandelt het boek de talloze organismen, zoals kevers, vlinders, mossen en paddenstoelen, die van de iep afhankelijk zijn en die nu weer nieuwe kansen krijgen. De auteurs besluiten hun boek met de praktische aspecten van beheer en aanplant.Iep of Olm is een prachtige uitgave met talloze foto’s, kaartjes en kleurenplaten. De tekst is helder en biedt veel verrassende nieuwe gegevens. Daarmee is het boek een waardevolle inspiratiebron voor bomenliefhebbers en -professionals, stadsecologen en kwekers. Het biedt ook leesplezier aan mensen met een passie voor natuur, landschap en cultuurgeschiedenis.
(KNNV Uitgeverij)

* T.P.G. Kralt e.a. Wielbergen en de familie Brantsen. De lotgevallen van een landgoed en Victoriaans landhuis in Angerlo. 316 p. ISBN 978 90 400 8545 1 Prijs € 29,95
(Overgenomen van Waanders Webwinkel): In een kromming in de IJssel en met uitzicht op de Hanzestad Doesburg, ligt vanaf de 14e eeuw het landgoed Wielbergen. Vanaf de aankoop van het landgoed door het adellijke echtpaar Brantsen – Van Heeckeren van Kell in 1844, en de bouw van het landhuis Wielbergen van1869 tot 1872, beleeft het landgoed een kleurrijke geschiedenis. Door de tijd kent het huis verschillende bewoners en gebruiken, die allemaal bijdragen aan die fascinerende historie.
Het boek Wielbergen geeft een beeld van de leefwereld van de vooraanstaande Nederlandse adellijke familie Brantsen in de 19e en 20e eeuw, maar ook van latere bewoners van het landhuis. Bovendien krijgen de restauraties van het landhuis en de tuinen en het diepgravende onderzoek dat daaraan werd gewijd, prominente aandacht.
In 1964 komt het huis in handen van Stichting Philadelphia Zorg. Vanaf dat moment komt er nieuwe bebouwing, maar het landhuis wordt ook in oude glorie hersteld. De meest actuele bijdrage aan de geschiedenis van het huis, de zorgverlening door de Stichting Philadelphia Zorg, mag daarom niet ontbreken.
Van de circa 300 kleurenfoto’s die zijn opgenomen, is het merendeel nooit eerder gepubliceerd.
(weblog Fotoalbums Wielbergen)
* Zie Punt 6. Exposities. Jacob van Ruisdael schildert Bentheim, geschreven door Quentin Buvelot, conservator van de tentoonstelling. Beschikbaar in het Nederlands en Engels. ISBN 978 90 400 8597 0. Prijs € 21,95.
(Waanders Webwinkel)

6. Exposities

* Zie de tentoonstellingen vermeldt in de linker kolom van Cascade-weblog.


Het Prinsenbolwerk, met links het huis van J. D. Zocher jr, door G. J. Michaelis, omstreeks 1821. Coll. Noord Hollands Archief.

* Lief en leed in Haarlems Groen. Historisch Museum Haarlem. 21 februari t/m 24 augustus 2009

* Groeten uit Bentheim / Jacob van Ruisdael. Mauritshuis, Den Haag. 26 februari t/m 31 mei 2009.
(Overgenomen van de website van het Mauritshuis): Vlak over de Duitse grens bij Oldenzaal ligt kasteel Bentheim. Het staat hoog op de top van een rotsige heuvel en kijkt over de wijde omtrek uit. Het is een kasteel zoals een kasteel hoort te zijn: dikke muren met kantelen, kloeke torens, poorten, woongebouwen, stallen en een kerk. Het oudste deel van het kasteel dateert van rond het jaar 1000, maar er is tot aan het begin van de 20ste eeuw aan verbouwd. Kasteel Bentheim wordt nog steeds bewoond door de graven zu Bentheim und Steinfurt.
                
Onze eigen’ koningin Emma (1858-1934) logeerde regelmatig op het kasteel, omdat haar zus Pauline zu Waldeck und Pyrmont getrouwd was met graaf Alexis.

* Oh oh oh Den Haag. Tentoonstelling van Haagse stadsgezichten is verlengd t/m 23 augustus 2009. Zie Cascade weblog 14 okt 2008.

7. Agenda 2009

* 4 april 2009 Ronde Tafel Conferentie, Cafe-Restaurant Cunera boven station in Rhenen;

* 16 mei 2009 Voorjaarsexcursie;

* 20 en 21 juni 2009 Midsummernight in Uithuizermeden, bij Ada en Ate Meijer-Reinders op de Rensumaborg;

* 19 september 2009 Najaarsexcursie;

* 19 november 2009 Mini-symposium.

8. Buitenland

Geen bijzonderheden te melden.
Colofon

CASCAD-E-NIEUWSBRIEF is een uitgave van stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade
Eindredactie: Carla Oldenburger
Technische vormgeving: Jan Holwerda

Sluitingsdatum kopij volgende Cascad-E-Nieuwsbrief: 15 juni 2009
Bijdragen, opmerkingen, vragen etc. kunt u emailen naar nieuwsbrief@cascade1987.nl

Kopfoto: uitsnede ontwerp Eyckenstein (Maartensdijk), L.A. Springer (1881), bron Bibliotheek WUR, Speciale Collecties