Landgoedbiotoop Huys ten Donck (Ridderkerk). Bron: Buitenplaatsen in Zuid-Holland
Van de in totaal 223 landgoederen in Zuid-Holland zijn er 109 op een lijst van waardevolle historische landgoederen geplaatst. Voor elk van deze waardevolle landgoederen is een landgoedbiotoop opgesteld (voorstel). In de stukken wordt ook de benaming buitenplaatsbiotoop gebruikt (de benamingen buitenplaats en landgoed lijken onwillekeurig te worden gebruikt en hier dezelfde betekenis te hebben).
De aanduiding biotoop is overigens al een begrip in de monumentenzorg en ruimtelijke ordening en wordt gehanteerd bij molens, eendenkooien en forten.
De buitenplaatsbiotoop omvat (met bovenstaande Huys ten Donck als voorbeeld):
- de buitenplaats zelf (rode-oranje vlak)
- de structuur : koppeling van buitenplaats aan lijn(en), lees waterloop en/of weg (bruine lijn met pijlpunten)
- de zichtlijnen : nauw ingekaderde, ontworpen lijnen (zwarte lijn met pijlpunten)
- de panorama’s : zicht door bomen in een trechtervorm ‘geleid’ naar het huis (waaier van lijnen)
- het blikveld : de ruimte die nodig is om de buitenplaats van buiten af als geheel (dus vooral het park) te kunnen herkennen en ervaren (rode raster)
‘Het is niet zo dat hiermee het landgoed volledig op slot gaat, maar ontwikkeling is wel aan voorwaarden verbonden. Uitgangspunt is om niet te bebouwen, tenzij nieuwbouw past bij het landgoed, de zichtlijnen en het panorama.’ Aldus Gedeputeerde Martin van Engelshoven-Huls (Cultuur) in het nieuwsbericht van de Provincie Zuid-Holland. JH
Klik hier voor Beleidskader Historische Landgoederen 2009-2012 (vanaf blz 3 en vanaf blz. 14 meer over landgoedbiotoop).
Klik hier voor landgoedbiotopen van de 109 objecten.
Misschien is de kracht van het landgoed biotoop wel de eenvoud. Bij het kaartje van Het Huys ten Donck viel mij direct iets op; Het buitendijks gedeelte ( met de 5 pijlen over de rivier) is niet aangemerkt als buitenplaats! Het betreft hier het oude baggerdepot. In ons onderzoek ( afstudeer groepsopdracht HU tuinkunst en parken) hebben we, onder andere, het buitendijks terrein onderzocht en een mogelijke nieuwe invulling hiervoor ontwikkeld. Deze was geïnspireerd op de Maan Harte kaart. De opzet zou zijn dit te ontwikkelen naar een bescheiden evenementen terrein met een invulling die het complex zou versterken. De ontwikkelde, zeer vroege landschapsstijl (1781), is juist in het buitendijksterrein bijzonder intensief en daarmee in mijn ogen voor de tuinkunst waardevol. En juist dat rare baggerdepot is een prachtige lokatie om deze waarde van Het Huys ten Donck weer zichtbaar te maken zonder al te hoge moeite en kosten.
Wat er uit een kaartje over landgoedbiotoop ineens weer boven kan komen!
Om e.e.a te verduidelijken heb ik een detailopname van het betreffende deel naar de webmaster gezonden, hopen dat het technisch mogelijk is deze erbij te plaatsen.
Op verzoek van Richard, het detail van de kaart van Huys ten Donck van Maan en Harte (1781): het buitendijks gedeelte noordelijk van het huis (huis linksonder, rechts is het noorden).
(en een afbeelding in reacties is inderdaad mogelijk, via een technisch trucje, voor het gemak via de webmaster)