Kasteel of Huys te Balgoij, op kaart Land van Maas en Waal (1799), De Man.
Op de prachtige kaarten van De Man (1799) was ik door het Land van Maas en Waal aan het zwerven. Het grand canal van Dukenburg kende ik wel (zie eerder bericht), maar er staat nog één van een wat kleiner format op kaart. Dat van kasteel of Huys te Balgoij, direct ten zuiden van het tegenwoordige Wijchen. Misschien een grand canal, misschien ‘gewoon’ visvijvers. Het kasteel werd door de Fransen in 1672 verwoest. Het daaropvolgende Huys verdween uiteindelijk door verval en sloop.
Top kaart ca. 1900 en 2018
Als je via topotijdreis het verloop op kaart volgt dan verdwijnt de waterpartij uiteindelijk ook. Lang zijn de wateren nog duidelijk in beeld, dan verwordt het tot moeras en uiteindelijk moerasbos. Weg dus, zul je denken. Tegenwoordig pak je dan standaard AHN erbij. Hoe leuk is het resultaat ook nu weer.
Jan Holwerda
Het grand canal van kasteel of Huys te Balgoij op AHN
Het woord Grand Canal gebruik ik altijd zoals het in Versailles is gebruikt, als zichtkanaal dus. Maar dat impliceert dus dat het huis zodanig is geplaatst dat het voor of achter een zicht heeft over een lang kanaal. Dat is hier niet het geval. Als dat niet zo is, ga ik gauw aan een visvijver denken. Beide kunnen natuurlijk ook gecombineerd zijn, maar het is duidelijk dat hier geen sprake is van een zicht vanuit het huis over de lengte van het kanaal. Is het niet een verbreding van een stroompje of beek? CO
Ook mijn gedachte hoor Carla, maar zo er een combi met het huis ‘moet’ zijn, dan vallen Dukenburg en Kleef ook uit het rijtje uit de eerdere weblog.
Ook bij Balgoij is wel sprake van ‘vormgeving’: veel breder dan de watergang, halfronde ‘kop’, ronde ‘staart’ met eiland, dijkjes met boomrij. Dat was eigenlijk reden om de woorden grand canal te gebruiken en, eerlijk is eerlijk, die woorden maken het pakkender dan de woorden rechthoekige vijver. Ja shame on me hahaha
Neen ‘rechthoekige vijver’ is natuurlijk niks. Het woord ‘vijver’ gebruik ik liefst alleen als het een natuurlijke vijver is of een vijver met een natuurlijke (grillige) vorm, zoals de vijvers van Zocher. Een echte ronde vijver heet bij mij ‘kom’.
De woorden ‘zichtkanaal’ en ‘visvijver’ vindt ik wel acceptabel, alhoewel een visvijver meestal rechthoekig is en meestal niet de natuurlijke vorm van een vijver heeft.