De zeevischmarkt te Rotterdam (1816), J.A. Langendijk
Bron: 1813. Platen verzameld door Mr. N. Beets (1916)
U kent ze wel, die bomen met boombescherming op bouwplaatsen of daar waar wegwerkzaamheden zijn. Met een houten ‘jasje’ om de stam en vaak niet meer dan dat. Boombescherming heet dat dan. Terwijl we allemaal weten dat een boom breder is dan z’n stam en ook verstoring van de bodemstructuur en schade aan boomwortels moet worden voorkomen. De boomposter Werken rond bomen geeft in een oogopslag een beeld (zie ook Norminstituur bomen).
Maar nu even een ietwat ander beeld, van ik noem het ‘gekokerde bomen’. Op de zeevischmarkt van Rotterdam (1816) / bij de beurs te Rotterdam (1696). Ter bescherming maar gezien de vormgeving vast ook met esthetische motivering. Deze ‘boomaankleding’ was me niet eerder opgevallen, maar het is vast weer zo’n voorbeeld van als je het een keer hebt gezien, dan zie je het overal of in ieder geval vaker. Wie kent er meer?
Jan Holwerda
Blaak – Beursplein (1696, Rotterdam), J. van Geel Bron: Stadsarchief Rotterdam
Alweer zo’n fraaie constatering…. Wat pakten ze zoiets toch met Schoonheid en Genie aan, om in 18de eeuwse terminologie te blijven. Wel wat anders als onze rommel.
Joost Giekes droeg een afbeelding en een foto aan. De afbeelding blijkt na zoeken De Keizersgracht met de Westerkerk te Amsterdam (ca. 1660) door Jan van der Heyden te zijn. De locatie van de foto is onbekend.
Het zijn geen gekokerde bomen maar meerpalen, zie onderstaand schilderij en wikimedia
De bomen staan aan de andere zijde van de gracht maar lijken op de eerdere afbeelding haast in de kokers te staan.
Toch een correctie op het voorgaande. Verder inzoomen laat een heel ielig boompje zien, toch boombeschermers.
En kijk vooral ook eens naar de plattegrond van Amsterdam uit 1625, door Berckenrode. Inzoom bij de grachten. Hele rijen gekokerde bomen!! Zie beeldbank Rijksmuseum
Op die plattegrond zijn het honderden! Bijna niet bijzonder meer. Hoewel, de Rotterdamse versie is wel even wat meer dan 4 planken rondom een boom 🙂
Ik heb nog een mooie gravure van het Binnenhof met een hovenier voor de poort van de Buitenhoftuin en … gekokerde bomen! Jaartal is 1621. Het is een gravure getiteld “gezicht op het Binnenhof en de hofvijver”van Smon Frisius naar hendrick Hondius, gedateerd 1621 (Rijksmuseum Amsterdam).
Carla mailde nog een interessante webpage over bomen langs de grachten in Amsterdam. Zie http://amsterdamsverleden.nl/boombeplanting/