Amsterdam 1625


Amsterdam (1625), P. Molevliet en B.F. van Berckenrode (Bron: UVA)

Toch even online kijken dacht ik na de publiciteit rond die ingekleurde versie van de kaart / vogelvlucht van Amsterdam uit 1625. De bebouwing is driedimensionaal getekend, wat een levendig en realistisch beeld van de groeiende stad in de Gouden Eeuw oplevert. Ons oog zal vallen op de bomenrijen langs de grachten, de tuintjes in en rond de stad, soms met een tuingebouwtje. En die bedrijvigheid die overal naar voren komt. In- en uitzoomen, heen en weer rollen. Steeds een nieuw detail. Indrukwekkend.

De kaart is momenteel voor iedereen te zien op de tentoonstelling Open Kaart – van atlas tot streetmap in het Allard Pierson Museum op de Oude Turfmarkt, een tentoonstelling waarin je door zeven eeuwen cartografie reist. De UvA bezit een rijke collectie van topografische kaarten vanaf de 15de eeuw. De tentoonstelling duurt tot en met 16 juli 2023. Zie hier.
Wie de kaart digitaal wil bekijken en inzoomen op de vele details moet hier gaan kijken.

Cascade RTC 2023, op 1 april, in Stadsvilla Sonsbeek (Arnhem)


Sonsbeek (1834-1845 Arnhem) Bron: Gelders Archief

Op zaterdagmiddag 1 april 2023 organiseert Cascade wederom de jaarlijkse Ronde Tafel Conferentie, in Stadsvilla Sonsbeek te Arnhem.

Er staan bij deze RTC 2023 weer allerlei actuele tuinhistorische onderwerpen op het programma, met recent en nog lopend onderzoek, en met gelegenheid over actuele kwesties van gedachten te wisselen. Ook niet-donateurs van Cascade en donateurs van de Nederlandse Tuinenstichting zijn als introducés uitgenodigd deel te nemen om met Cascade kennis te maken.

Programma
12.30 – 13.30 lunch (facultatief)
13.30 – 14.00 ontvangst met koffie of thee
14.00 – 14.10 welkom door voorzitter Johan Carel Bierens de Haan
14.10 – 14.40 Michiel Plomp, bestuurslid NTS, ‘historische stadstuinen in Utrecht – twee case-studies in een lopend onderzoek
14.40 – 15.10 Dominique Vermeulen, kunstenaar, ‘Nader onderzoek naar de veelzijdige familie Van Lunteren
15.10 – 15.40 Jan Holwerda, bureau Groen Verleden en webmaster Cascade, ‘Tuinhistorisch strooigoed IV
15.10 – 15.30 pauze met koffie of thee
15.50 – 16.20 Rick Mensink, tuinbaas van Twickel, ‘Twickel, de renovatie van de rotstuin
16.20 – 16.50 Renske Ek, tuinconservator Paleis Het Loo, ‘Van anemoon tot zomerklokje; over inheems materiaal in historische tuinen
16.50 – 17.15 Willem Zieleman, senior-adviseur tuinen Paleis Het Loo en bestuurslid Cascade, ‘vooruitblik op de voorjaarsexcursie van Cascade naar de Hortus Bulborum te Limmen en het landgoed Nijenburg te Heiloo‘ (op zaterdag 22 april 2023), gevolgd door ‘tuinvaria‘ (korte aankondigingen) door Cascade-donateurs (voor de tuinvaria graag tevoren aanmelden via info@cascade1987.nl of op 1 april a.s. bij de ontvangst).
17.15 – 18.00 borrel onder het genot van fraaie vergezichten op park Sonsbeek en Arnhem

Voor verdere details en aanmelden: Aanmeldformulier Cascade RTC 2023.

NTs excursie, ook voor Cascade donateurs


Het Heerenhuys in het Park (2022, Rotterdam) (Foto: Ruurd van Donkelaar)

Op vrijdag 2 juni 2023, vanaf 9.30, organiseert de NTs een zeer interessante wandelexcursie in Rotterdam. Bezocht zullen worden het Park en het naastgelegen Schoonoord. Daarna volgt de lunch in Het Nieuwe Instituut, direct gelegen aan het Museumpark. En aldaar een bijdrage van Annemieke Fontein, hoofd Landschapsarchitectuur bij Stadsontwikkeling, over het ambitieuze groen-programma Rotterdam. Voor een ieder die nog even door wil is er een afsluitend uitstapje naar het dorp aan de Coolhaven, ofwel ‘Little C’. (Coolhaven Lofts and Workspaces).

Alle details leest u  op de website van de NTs, zie hier.
Bij het opgaveformulier dienen de Cascade-donateurs aan te kruisen dat ze NTs-vriend/donateur zijn en dan vervolgens in het vak ‘Opmerkingen’ aangeven dat ze Cascade-donateur zijn.


Het voormalige koetshuis en tegenwoordige parkcafé Parqiet (2022, Rotterdam) (Foto: Ruurd van Donkelaar)

Open Tuinen Gids 2023

(INGEZONDEN)
De Open Tuinen Gids 2023 van de Nederlandse Tuinenstichting (NTs) is uit. Met een kleurrijk overzicht van iets meer dan 400 prachtige tuinen en kwekerijen die hun deuren openen voor het publiek, waaronder de sneeuwklokjestuinen die nu al te bezoeken zijn. De tuinen zijn een afspiegeling van verschillende tuinstijlen en -stromingen in Nederland, en elke tuin vertelt een eigen verhaal. Dit jaar zit er ook een leuk extraatje bij de gids, namelijk een aparte bijlage met zo’n 50 bijzondere Nederlandse (open) moestuinen. Want ook moestuinen behoren tot het groen erfgoed waar de NTs zich al meer dan 40 jaar voor inzet.
De Open Tuinen Gids geeft per provincie een overzicht van de tuinen die te bezoeken zijn: van traditionele landgoederen met prachtig groen erfgoed tot moderne tuinen met elk een eigen karakter. Ook routes langs open tuinen staan erin vermeld. In de moestuinenbijlage beschrijven tuinhistorici Anne Wolff en Lenneke Berkhout tuinen uit
de gids én andere tuinen met moesplanten. Zij houden daarmee een pleidooi voor ‘eetbare schoonheid, kleur, diversiteit en natuur’. Laat u inspireren door de prachtige open sier- en moestuinen uit beide uitgaven, bezoek deze en vooral: geniet een heel tuinseizoen lang. Al sinds 1991 geeft de NTs jaarlijks de Open Tuinen Gids uit. Een
commissie met 24 gemotiveerde en enthousiaste vrijwilligers, verspreid over het land, stelt deze samen. Vrienden van de NTs ontvangen de gids automatisch, maar deze is ook te koop voor nietvrienden, namelijk via de website (www.tuinenstichting.nl) en zo’n 25 verkooppunten in het land. De Open Tuinen Gids 2023 kost 19,95 euro of 24,95 euro inclusief verzendkosten. De moestuinenbijlage is gratis beschikbaar voor NTs-vrienden. Voor niet-vrienden is deze verkrijgbaar via de NTs-website en een enkel verkooppunt, voort 4,95 euro of 6,95 inclusief verzendkosten. Bestellen kan via:
www.tuinenstichting.nl/publicaties/open-tuinengids.

Ir. Hein Otto 1916-1994

(OVERGENOMEN)
Hein Otto was in 1941 de eerste academisch afgestudeerde landschapsarchitect van Nederland. Hij doceerde aan de hogescholen van Wageningen en Delft en had een actief verenigingsleven, zowel professioneel als in de muziek en de beeldende kunst. Otto was ook de eerste landschapsarchitect in dienst bij de Nederlandse Spoorwegen. Daarnaast had hij een éénmansbureau. Hij behoorde tot de kleine groep modernistische tuin- en landschapsarchitecten die een belangrijk aandeel hadden in de wederopbouw door ontwerpen voor landschapsherstel, nieuwbouwwijken, infrastructuur, recreatie- en sportparken. Otto’s oeuvre kent een grote reikwijdte, zowel geografisch als qua schaal. Zijn ontwerpen variëren van tuin tot campus en van stationsgebied tot beplanting van polderwegen en spoortrajecten. Vooral Otto’s ontwerpen voor de Nederlandse Spoorwegen tonen zijn ontwerpuitgangspunten: eenvoud en soberheid. Zijn werk voor gemeenten door het hele land wordt gekenmerkt door eenvoudige geometrische lijnen, vermengd met een meer losse landschappelijke vormgeving. Met zijn gemeentelijk advieswerk en als vaste ontwerper bij de Nederlandse Spoorwegen heeft hij tussen 1950 en 1990 een belangrijk aandeel gehad in de inrichting van het Nederlandse landschap.

Marianne van Lidth de Jeude, Ir. Hein Otto 1916-1994, Hilversum, 2023, ISBN 9789464550436, € 22,00, p. 160.

Tulpenkoorts – 1636-1637 – het Ware Verhaal

(OVERGENOMEN)

Over de Tulpenkoorts van 1636/1637 gaan de wildste verhalen, maar de waarheid is minder opzienbarend. Voor de prijs van een tulpenbol kon je zeker geen Amsterdams grachtenhuis kopen, er waren geen grootschalige faillissementen en niemand is van wanhoop in de gracht gesprongen. Dit boek vertelt wat er wel gebeurde in de eerste helft van de zeventiende eeuw, hoe de tulp van een gewild verzamelobject een handelsobject werd en daarna een speculatieobject. Hoe er eerst werd gehandeld in de bloeiende tulp, daarna in de bollen en tot slot in bollen die nog in de grond zaten en die door speculanten soms wel een aantal keren werden doorverkocht in de hoop op steeds grotere winsten. En wat er gebeurde, en niet gebeurde, toen de markt in februari 1637 instortte, tot vreugde van spotprentmakers en dichters van honende verzen. En hoe de tulp ook na 1637 een geliefd verzamelobject bleef waarvoor flinke prijzen werden betaald.

Tulpenkoorts is verschenen ter gelegenheid van de tentoonstelling Tulpenkoorts – 1636-1637 – het Ware Verhaal in Museum de Zwarte Tulp in Lisse van 18 maart – 27 augustus 2023.

Henk Looijesteijn, Tulpenkoorts. 1636-1637 – Mythe en werkelijkheid, Hilversum, 2023, ISBN 9789464550269, € 18,50, p. 88.

Tentoonstelling Tulpenkoorts. 1636-1637 – Mythe en werkelijkheid
18 maart – 27 augustus 2023
Museum de Zwarte Tulp, Heereweg 219, Lisse.

De bank van Van Gogh


De Bank (1882), Vincent van Gogh

Door een mail over Zocherbanken eens wat gegoogeld.
Zo spreekt Tuinboek van H. Davidis, bewerkt door H. Witte, over

Kostbaarder zijn ijzeren tuinbanken, stoelen en tafels, die echter, vooral als zij een rustieken vorm hebben, zoodat de stijlen en leuningen naar ongeschilde takken gelijken, werkelijk zeer fraai, en, als zij goed onderhouden worden, door hun langeren duur voordeeliger zijn.

Tweede helft / eind 19e eeuw konden ijzergieterijen als de firma’s L.J. Enthoven & co en De Prins van Oranje die tuinbanken met gietijzeren dragende delen leveren. Ook rondgekeken naar afbeeldingen en dan is de bovenstaande wel heel mooi, een Zocherbank van de hand van Van Gogh uit 1882.
Jan Holwerda


Tuinbanken met gietijzeren dragende delen uit een catalogus van de firma L.J. Enthoven & co

Hertenkampen, vrijstelling i.g.v. monumentale context?


Hertenkamp Driebergen  Bron: donderberg.nl

Meer dan een week geleden ontving de webmaster al een mail van Eric B, over het toen net zwaar bediscussieerde en emotionele item Hertenkampen. Zijn zoeken op de weblog resulteerde in het bericht uit 2016 over de toen verschenen RCE brochure, zie hier. De daar aangegeven link naar die brochure werkte niet meer. Daar gecorrigeerd en hier nog even aangegeven:

RCE, Historische hertenkampen, zie hier (2016) en online geactualiseerd, zie hier (t/m 2022).

Ook al is het in de media volop ter discussie geweest, toch nog even dit uit genoemde mail:

Welke waardestellingen van hertenkampen kennen we en welke betekenis heeft een levend hert dan voor die plek? Wat tast je aan als je de herten weghaalt? (Julianapark Utrecht, hertenhuisje Zeeduin, ….)

Moet er een uitzondering in de dierenwet voor herten in monumentale context? Zo is het bouwbesluit ook niet van toepassing op monumenten: Alle gebouwen en andere bouwwerken in Nederland moeten voldoen aan de voorschriften in het Bouwbesluit 2012. Als hierdoor de monumentale waarde van een bouwwerk dreigt te worden aangetast, hoeft aan bepaalde voorschriften niet te worden voldaan. Zie ook hier.

 

Petrus Hermannus (Pieter) Wattez

Op de afgelopen Ronde Tafel Conferentie van 9 april 2022 pitchte Niek Oosterbaan zijn onderzoek naar Petrus Hermannus (Pieter) Wattez. Zijn masterscriptie is klaar en te downloaden, klik hier.

Van ontwerpvraag naar tuinaanleg. Twentse tuinen en parken ontworpen door landschapsarchitect Petrus Hermannus (Pieter) Wattez tussen 1890 en 1940.

Uit het voorwoord het volgende: ‘Deze masterscriptie wordt vervolgd. Vanaf 2023 wordt in samenwerking met Martijn Horst gewerkt aan een boek over de familie Wattez. Ik wil eigenaren en/of beheerders van buitenplaatsen met tuinen van Dirk Wattez of Pieter Wattez vriendelijk verzoeken om nog eens te speuren naar tekeningen, foto’s of ander materiaal wat betreft de aanleg van de tuin. Veel materiaal is nog altijd niet boven water. Toezenden kan via: niek.oosterbaan@landschapoverijssel.nl.