Hooge Boekel (Enschede).  Foto: www.architectuurgidsenschede.nl.

Op 6 juni organiseert de provincie Overijssel samen met Het Oversticht (HO) en de Vereniging Overijssels Particulier Grondbezit (OPG) het symposium Landgoederen met Toekomst. De provincie Overijssel wil de thema’s die spelen rond landgoederen graag breder onder de aandacht brengen tijdens een symposium met landgoedeigenaren, overheden en overige professionals om de aspecten uit de Landgoederen Agenda te delen, kennis uit te wisselen en bewustwording te creëren. De drie belangrijkste thema’s die tijdens het symposium aan de orde komen zijn: erfgoed en duurzaamheid, verbreding van de economische basis, en landgoederen en gebiedsontwikkelingen, een inventarisatie van het effect van landgoederenzones op ruimtelijke plannen. Na een uitgebreide inleiding op deze thema’s wordt in verschillende deelsessies met kleine werkgroepjes naar praktische voorbeelden en oplossingen gekeken.

Donderdag 6 juni 2013, vanaf 9:30, op landgoed de Hooge Boekel in Enschede. De plenaire bijeenkomst wordt gehouden in de gerestaureerde landbouwschuur op het landgoed. De kleinere werkgroepen vinden verspreid over het landgoed plaats.

Hooge Boekel, Hoge Boekelerweg 255 te Enschede
Opgeven, geen kosten, per mail, vóór 1 juni: secretariaat@oversticht.nl.

Het totale program en de details betreffende de deelsessies vindt u op www.overijssel.nl.

Joan Patijn legt een Cascade kransje tegen de grafsteen van J.D. Zocher jr.
Uiterst links de steen voor L.P. Zocher.  Foto: Niek Ravensbergen.

Ook deze keer heeft Niek Ravensbergen een hele serie foto’s genomen. Hier te zien.

Deelnemers geef via de onderstaande link ‘… reacties’ jullie zaterdag eens weer…

Woensdag 24 april 2013 op Landgoed Oldruitenborgh te Vollenhove.

14.00 – 14.30 uur: ontvangst, intekenen;
14.30 – 14.40 uur: woord van welkom door jhr. H. van Karnebeek, namens de werkgroep ‘de vijf historische buitenplaatsen van Steenwijkerland’;
14.40 – 15.00 uur: mevrouw dr. L.H. Albers, parkrestaurateur: ‘park Oldruitenborgh, ik was dat prentje jaren kwijt’;
15.05 – 15.25 uur: mevrouw dr. C.J.M. Barones Sloet van Oldruitenborgh, oud bewoonster landgoed Oldenhof: ‘Buitenplaatsen, een lust of een last’;
15.30 – 15.50 uur: drs. Js. Mooijweer, directeur IJsselacademie: ‘Marxveld,  tuinen bij stadshavezaten in Vollenhove’;
16.00 – 16.30 uur: korte wandeling door park Oldruitenborgh;
16.30 uur: overhandiging boekje Tuinen en parken in Vollenhove door de auteur, de heer J.B. Wester, aan wethouder H. Boxum van Steenwijkerland.

Reserveringen mogelijk tot uiterlijk maandag 22 april per e-mail: info@oldruitenborgh.nl of telefonisch: 0527-244600 (tijdens kantooruren).
Uw reservering is geldig na overmaking van het betreffende bedrag op rek. 123270286 t.n.v. Landgoed Oldruitenborgh te Vollenhove, Groenestraat 24, 8325  AZ

Kosten deelname mini-symposium, van 14.00 – 18.00 uur: € 25,00, inclusief nieuwe publicatie (leden Cascade € 20,00).
Ook mogelijkheid tot opgeven voor lunchbuffet en tweegangendiner:
– deelname aan lunchbuffet op Landgoed Oldruitenborgh tussen 12.30 en 14.00 uur: € 15,00.
– deelname aan tweegangendiner, inclusief koffie, thee, twee consumpties en tafelwater om 18.00 uur: € 35,00

Het definitieve programma van de Ronde Tafel Conferentie op 23 maart a.s. luidt:

10.00-10.30  Ontvangst met koffie/thee
10.30-11.15  Willem Zieleman: De vervanging van Buxus door Ilex in de tuinen van Paleis Het Loo
11.15-12.15  Petra Doeve en Geert Overmars: Archeologie en tuinhistorisch onderzoek
12.15-12.30  Mededelingen
12.30-13.30  Lunch
13.30-14.30  Margriet Visser: de herinrichting van de Appelhof bij Museum De Buitenplaats volgens de aantekeningen van Ludolf Nijsingh uit 1716
14.30-15.00  Theepauze
15.00-15.30  Jos Kaldenbach: het Krelagearchief
15.30-16.00  Overige onderwerpen
16.00             Afsluiting

Aanmelden is nog mogelijk: € 19.50 voor deelname inclusief eenvoudige lunch en koffie/thee;  € 6,- voor deelname exclusief lunch. Voor introducés  € 23,50, resp. € 9,-. Opgave per email aan administratie@cascade1987.nl. Per post: Postbus 67, 4850 AB Ulvenhout. Vermeld daarbij uw naam, adres en e-mailadres. Betaling op nummer 3787274, t.n.v. Stichting Tuinhistorisch Genootschap Cascade te Ulvenhout.
Locatie: Restaurant Cunera, Grebbeweg 1, 3911 AS Rhenen (direct boven het NS-station). Achter het restaurant is voldoende parkeergelegenheid.

Noteert u ook alvast de data 18-20 april, Restauratiebeurs in de Brabanthallen, Den Bosch. Cascade is daar aanwezig met een stand en presenteert op zaterdag 20 april het programma ‘De groene discussie’.
Gratis toegang tot de beurs voor Cascadedonateurs, meer info binnenkort.

De buitenplaatsen Klingelbeek, Den Brink en Hulkestein te Arnhem, ca. 1740.
De laatste was het oudste Brantsen-bezit, sinds 1666.  Bron: Gelders Archief.

De Vereniging van Landbouwgeschiedenis 2013 organiseert op vrijdag 12 april 2013, vanaf 14:00 (na afloop van hun jaarvergadering), de studiemiddag Adel, macht en landbouw 1750-1900:

14.00 uur    prof. dr. Wijnand Mijnhardt. Naar een nieuwe geschiedenis van Nederland: balans tussen stad en platteland
14.30 uur    prof. dr. Yme Kuiper. Van ‘Adel in Friesland’ naar ‘landed elite’ in Nederland,1750-1900
15.00 uur    dr. Piet van Cruyningen. De adel en grondbezit, 1750-1850
15.30 uur    pauze met koffie en thee
15.50 uur    dr. Jaap Moes. Tussen trend en traditie. Over macht van de Nederlandse adel als grondbezitter in een periode van toenemende verstedelijking, 1848-1914
16.20 uur    dr. Elyze Storms-Smeets. Familiar bezit in Gelders Arcadië: de buitenplaatsen en landgoederen van regentenfamilie Brantsen
16.50 uur    debat
17.15 uur    borrel

Meer details, over de aanleiding en meer over de inhoud van de verschillende bijdragen vindt u op www.landbouwgeschiedenis.nl (klik aldaar op ‘studiedag’, in linkermenu).

Studiemiddag is voor iedereen toegankelijk, wel opgeven; via office.rhi@wur.nl of 0317-482096.
Datum: vrijdag 12 april 2013, vanaf 14:00
Locatie: Wageningen Universiteit, Forum-gebouw, zaal C214
(Droevendaalsesteeg 2, Gebouw 102, 6708 PB Wageningen)

Beelden in de tuin van kasteel Heeswijk.  Foto: Kasteel Heeswijk.

Nederlandse Museumvereniging, sectie Historische Huizen, organiseert hun voorjaarsevenement zijnde het symposium ‘Omgaan met buitenbeelden’.
Op 21 maart 2013, van 9:30 tot 17:00, op Kasteel Heeswijk.

Het tentoonstellen van buitenbeelden brengt voor historische huizen dilemma’s met zich mee. Zij hebben te maken met waardevol erfgoed, dat het best tot zijn recht komt in een setting die te beperken, maar niet uit te sluiten risico’s meebrengt. In hun authentieke kader – de historische tuin – zijn de beelden immers blootgesteld aan weer en wind. Bij huizen met een museale functie kun je bij buitenbeelden bovendien maar zelden voorkomen dat bezoekers de beelden aanraken. Optimaal tentoonstellen en optimaal bewaren zijn niet met elkaar te verenigen. De gekozen aanpak is altijd het resultaat van een afweging en altijd een compromis.
De kastelen Amerongen en Heeswijk besteedden recent intensief aandacht aan de conditie van hun tuinbeelden. Amerongen richtte zich hierbij op conditie-inventarisatie en een beschermingsstrategie voor de toekomst. In Heeswijk ging het om behandelingen gericht op conservering en presentatie gekoppeld aan behoud voor de lange termijn.
Het symposium wil overwegingen die meestal binnen de kring van de meest betrokkenen blijven, expliciet en bespreekbaar maken. Zo krijgt iedereen die verantwoordelijk is voor het behoud én tonen van tuinbeelden de mogelijkheid zijn eigen afwegingen zo weloverwogen mogelijk te maken.

Meer en programmadetails: Omgaan met buitenbeelden.
Deelname: € 40 (excl. BTW) voor leden en € 50 (excl. BTW) voor niet-leden, inclusief koffie/thee, lunch en borrel. Voor aanmelden: klik hier.

Vrouw met een zon in het haar, in tuin kasteel Heeswijk.  Foto: Kasteel Heeswijk.

Tentoonstelling Heren – Huizen – Hoven: buitenplaatsen in Schoorl, Bergen en Egmond 1150-1850.
Museum Het Sterkenhuis, Oude Prinsweg 21, Bergen NH.
21 april t/m 31 oktober 2012. Dinsdag t/m zaterdag 13.00-17.00 uur; juli en augustus ook op zondag.

Huis en tuin van Woud en Duin te Bergen (NH). Noorden links.  (groot).
Tekening door C.W.Bruinvis, 1904 (kopie van 1848). Coll. Reg. Archief Alkmaar.

Aangezien ik zelf i.v.m. deze tentoonstelling op 29 mei as. (20.00 uur) in ’t Oude Raethuys een lezing ga houden, kreeg ik bijbehorende boekje / catalogus toegestuurd. Hierin  (en dus ook op de tentoonstelling) is een aardig nog onbekend ontwerp / plattegrond te vinden van het huis en bijbehorende boerderij ‘Woud en Duin’, gelegen tussen Bergen en Egmond. Het huis en de tuin bestaan helaas niet meer, maar het complexje was gelegen op de hoek van de huidige Heereweg en de Oude Heereweg, tegenover de nog bestaande boerderij ‘Woud en Duin’. Volgens de opgave van de legger van de kadasterkaart (ca. 1821) was Pieter Bruynvis (rentenier) toen eigenaar en dat is hij tot zijn dood in 1851 gebleven. In 1857 is het huis gesloopt. Een nazaat, de heer C. W. Bruinvis maakte in 1904 bijgeleverde tekening. Grofweg is het noorden links. Het huis annex het koetshuis liggen dus met de voorzijde naar het westen. Aan de oostkant ligt een wandelbosch met aan de rand van het park een tempeltje met uitzicht op de polder; direct ten oosten van het huis ligt een gazon met zonnewijzer ingesloten door een haag met kariatiden; daarachter en opzij liggen moes- en fruittuinen; aan de zuidzijde van het huis ligt de plantage, met middenin een tempeltje. Aan de westzijde van het park gaat de tuin het duin op en daar is een tempeltje geplaatst om over de tuin heen te kijken. Schuin tegenover het huis in de overtuin ligt een halfcirkelvormig gazon met Hortensia’s en een colonnade. Ook aan die kant van de weg is de boerenwoning. Het wandelbosch is geheel omsloten door water.

Mijn lezing zal in het algemeen gaan over de ontwikkeling van de tuinarchitectuur in Nederland, en dit is dan toch een prachtig voorbeeld van een tuin in gemengde stijl, in een tijd dat de Hortensia’s al in de mode waren. CO.

De Lijnwaadbleekerij Bleeklust, op de Glip, van de wed.Louis Gunst, in 1797
Emrik & Binger (1877), naar Joseph Charles (1797)  Bron: Historisch Museum Haarlem

'Damast, Het Witte Goud van Haarlem'
Historisch Museum Haarlem, t/m 12 september.

In de 16e en 17e eeuw was Haarlem wereldberoemd om de productie van zeer fijn geweven en bijzonder wit gebleekt damast. In de tentoonstelling wordt ook aandacht besteed aan de blekerijen en de uitgestrekte bleekvelden in en rondom Haarlem. De eigenaren waren invloedrijke en welgestelde burgers.
Ik heb niets met damast en toch deze tentoonstelling melden? Nou, er was nogal eens sprake van een transformatie van blekerijen en bleekvelden tot buitenplaatsen. Zo ook bij de lijnwaadbleekerij Bleeklust, een afbeelding bij het persbericht; de latere en nu nog bestaande buitenplaats Gliphoeve (Heemstede). Een grote afbeelding volgt na aanklikken van de afbeelding, en dan is in de achtergrond een koepel te zien. De aanzet tot…? Maar of ik ga…

Gezicht op de Noordpoort en buitenbrug te Middelburg, T.P. Roest, naar J.F. Schütz (1850)
Bron: Zeeland in Beeld, Zeeuws Archief

'De Bolwerken xe2x80x93 Van oreillon tot skatesculptuurxe2x80x99
Zeeuws Archief (bericht), tot 15 juni en een herkansing in de Zeeuwse Bibliotheek van 13 september tot en met 2 oktober.

Een tentoonstelling als afronding van het herstelplan van de bolwerken van Middelburg: vestingwerken tussen 1841 en 1848 vergraven en door de tuinarchitect K.G. Zocher omgevormd tot een stadspark. De tentoonstelling bestaat uit twee gedeelten: een algemeen deel, samengesteld door Copijn tuin- en landschapsarchitecten (bericht), over de bolwerken van Groningen, Haarlem, Hellevoetsluis en Middelburg, en een specifiek Middelburgs deel.
De indruk is een tentoonstelling klein maar fijn. Iemand die is wezen kijken moet het maar even vertellen.  JH

Gezicht op de nieuwe aanleg tussen Koepoort en Noordpoort te Middelburg,
met wandelaars en vissers, J.F. Schütz (1850)  Bron: Zeeland in Beeld, Zeeuws Archief

Gezicht op de nieuwe aanleg bij de Koepoort te Middelburg, J.F. Schütz (1850)
Bron: Zeeland in Beeld, Zeeuws Archief

De Viersprong (Woudenberg)  Foto: Marloes Eskens

Op zaterdagmiddag 15 mei beleefde Cascade haar 3de Studie-op-locatie (SOL)-bijeenkomst. Initiatiefnemer was Richard Zweekhorst, die ons had uitgenodigd op De Viersprong (Constantiahoeve) in Woudenberg. Daar is hij ruim drie jaar de tuinbaas.
In verschillende weblogs op onze website heeft Richard ons de afgelopen jaren op de hoogte gehouden van zijn ontdekkingen en werkzaamheden op De Viersprong. Het is een spannende zoektocht geweest om de (tuin)geschiedenis van dit landgoed te achterhalen. De huidige eigenaar heeft toegestemd in historisch onderzoek, dat samen met Cascadevriendin Arinda van der Does is uitgevoerd (www.tuintertijd.nl). Op de website van Richard (www.tuinenvanvroeger.nl) is het resultaat (rapport onderzoek De Viersprong) in te zien.

De bedoeling van de Studie-op-locatie is dat de initiatiefnemer vooraf een of meer vraagstellingen poneert, waar de deelnemers tijdens de bijeenkomst op kunnen reageren. Richard heeft ons twee vragen voorgelegd: 1. hoe bereik je een gunstig milieu voor de ontwikkeling van stinzenplanten en 2. in welke tuinstijl is De Viersprong aangelegd? Voor deze SOL hadden zich 18 deelnemers ingeschreven. Ze kwamen overal vandaan (van Groningen tot Aerdenhout) en ze vertegenwoordigden verschillende vak- en interessegebieden: tuin- en landschapsarchitecten, hoveniers, beleidsmakers en architectuur- en tuinhistorici.

In zijn inleiding heeft Richard ons o.a. het resultaat van het uitgevoerde vergelijkend kaartonderzoek laten zien, dat door Laura Fokkema (ook Cascadedonateur) mooi is gevisualiseerd. Het werkte zeer verhelderend om de gelaagdheid van de structuur van de parkaanleg op deze wijze in beeld te brengen. Tijdens de lange wandeling hebben we op verschillende plaatsen stil gestaan om het uitgevoerde werk, waaronder het terugbrengen van paden en opschonen van bospercelen, te bekijken. Daarnaast is de (on)mogelijkheid van onderbegroeiing besproken. Niet alleen gebrek aan licht, maar ook de aanwezigheid van reeën (EHS!) hebben tot nu toe pogingen om tot een gevarieerdere beplanting te komen, gefrustreerd. Op de vraag hoe we de toegepaste tuinstijl moeten duiden, werd verschillend gereageerd. Van xe2x80x9dis de vraag relevant?xe2x80x9d tot xe2x80x9ceen aanleg waaruit functionaliteit spreekt (bosbouw) gecombineerd met een (landschappelijke) decoratieve aanleg (rond het huis)xe2x80x9d.

Bij deze willen we Richard Zweekhorst en de eigenaren van De Viersprong nogmaals hartelijk bedanken voor de deskundige begeleiding en gastvrijheid. Wie een aanvulling op dit korte verslag wil geven, wordt daartoe van harte uitgenodigd!
Donateurs van Cascade die voor een volgende SOL een uitnodiging willen ontvangen (en zich daarvoor nog niet hebben aangemeld) kunnen een bericht naar de secretaris sturen. U ontvangt dan t.z.t. een aankondiging.
Karen Veenland-Heineman (coördinator SOL)

Het chalet bij De Viersprong (Woudenberg)  Foto: Marloes Eskens