Tuin van het Stedelijk Museum te Amsterdam, naar ontwerp van Hans Warnau, 1952
nu sinds kort verdwenen

Afgelopen najaar is een boek verschenen over een voor outsiders tamelijk onbekende tuin- en landschaparchitect, getiteld Tuin- en landschapsarchitect Hans Warnau [1922-1995]: vanzelfsprekende schoonheid, geschreven door Gerrie Andela (kunsthistoricus) en Anja Guinée (landschapsarchitect), en uitgegeven door uitgeverij Blauwdruk te Wageningen. ISBN: 90-75271-23-9; Prijs: 44,00. Met noten, literatuurlijst, werkenlijst en register.

Het is echt een bijzonder boek dat door zijn terughoudende vormgeving wel of niet direct opvalt. Het is maar waar je gevoelig voor bent. Zo was het met de tuinen en parken die Warnau maakte ook. Je moest het zien en de kunst verstaan de eenvoud als ultieme schoonheid te waarderen, dan viel je meteen voor zijn werk en voor zijn persoon. Het boek bestaat uit 2 delen, te weten 5 hoofdstukken die alle verwijzen naar voorbeelden van zijn werk en een tweede deel dat nader ingaat op een aantal van zijn projecten. In het eerste deel komen aan bod zijn Amsterdamse periode (Wederopbouw, tuin Stedelijk Museum); zijn vormgeven met als uitgangspunt het zoeken van de essentie; zijn ervaring met recreatieprojecten; zijn werk in relatie tot de moderne stedenbouw en tenslotte zijn kwaliteiten als leermeester aan de Academie van Bouwkunst en aan de Landbouwhogeschool.

In een volgende Cascad-E-Nieuwsbrief of in het Cascade-Bulletin 2007 wil ik inhoudelijk met een notitie nader op het boek terugkomen.  CO

Wat digitaal leesvoer van de hand van Cascade-leden, voor rond de Kerstdagen (gewoon aanklikken):

Wim Meulenkamp
Twaalf apostelen in een kringetje
Een pastorietuin in 1697

Joost S.H. Gieskes
Van buitenplaats Houtrust naar Bosjes van Poot (Den Haag)
Haags Milieucentrum, en Publicaties (menu links)

Carla Oldenburger-Ebbers
Tuinhuis ’t Spijck (Harmelen)

Lucia Albers
Frankendael (Amsterdam)

Willem Overmars
Meerssenhoven (Maastricht)
Schoonoord  (Zeist)

SB4 (Erik Blok?)
Historisch overzicht van Het Engelse Werk / Spoolderbos (Zwolle)

Erik A. de Jong
Natuurlijke verwantschap  Over tuin- en landschapsarchitectuur

Rita Mulder-Radetzky
De Prinsentuin (Leeuwarden)

JH

Via een internetkrant stootte ik op Het Huys ten Donck en de familie Groeninx van Zoelen door dr. Irma Thoen.
Huys ten Donck, wie kent het niet, n.a.v. een bezoek, of zeker via de publicaties waarin huis, park en de ruine/folly worden genoemd.

In het internetartikel wordt Stad en Bedrijf, het onderzoeksbureau voor stads- en bedrijfsgeschiedenis Rotterdam, genoemd. Op hun website, klik publicaties, vind Irma Thoen, Het Huys ten Donck en de familie Groeninx van Zoelen, klik op Toon publicatie en zie iets van het boek.

Nog wat meer over de publicatie bij Walburg Pers.

Het Huys ten Donck ee familie Groeninx van Zoelen, dr. I. Thoen
ISBN 90.5730.490.2
176 pag.
xe2x82xac 39,50

En nog even wat historisch materiaal (klik afbeelding voor grotere weergave):

Bron: Natuurvereniging Ridderkerk

En een aantal websites
Het Huys ten Donck
Natuurvereniging Ridderkerk
Artikel in Vivenda 

JH

Geheimen uit de kloostertuin: tuinbeleving als inspiratiebron, door Tini Brugge; Isabel Rottiers fotografie. 160 p. Uitgeverij Lannoo , 2006.  ISBN  978-90-599-5061-0. Prijs xe2x82xac29,95.

Kloostertuinen zijn niet zo vaak in het nieuws, hoewel er veel over te vertellen is. Kloostercomplexen blijven intrigeren, in eerste instantie niet vanwege hun architectuur, maar meer om -inderdaad- hun geheimen die ze al eeuwen voor de buitenwereld verborgen weten te houden. De auteur Tini Brugge is opgeleid als biohistoricus en een van de oprichters van de Stichting Kloostertuinen (www.kloostertuinen.nl). Deze stichting  heeft weer een werkgroep die zich onder andere bezighoudt met inventarisatie van kloostertuinen.

Dit boek beslaat echter een ander onderwerp. Kloostertuinen figureren niet met naam en toenaam in het boek. Brugge deelt het boek in verschillende typen tuinen in, zoals de binnentuin, de watertuin, de bijbeltuin, de rozentuin, de moestuin, de kruidentuin, de pluktuin, de dierentuin, de stiltetuin, de liturgietuin, de verhalentuin, de natuurtuin, de vruchtentuin, de Bijbelse namentuin, de Mariatuin en de Heiligentuin. Van deze tuinen wordt de sfeer treffend beschreven en veel bloemen en vruchten benoemd. De uitgever zegt: xe2x80x9cde auteur put uit de unieke rijkdom van de kloostertuinen als bron van levensonderhoud, maar ook van spiritualiteit. Eeuwenoude kennis gekoppeld aan een sobere, meditatieve vormgeving. Een boek dat tegelijk praktisch en spiritueel is, maar ook een ideaal geschenkboek voor het aanleggen van je eigen rustgevende en genezende tuinxe2x80x9d. CO

Tip, via bol.com kunt u het boek al even ‘inkijken’.

Het meest recente nummer van Kasteelkatern, periodiek van Nederlandse Kastelenstichting, is te downloaden via hun website; aldaar klik Publicaties.  In dit nummer o.a. iets over follies en met de duiventoren van Huis Landfort (Gendringen) op de cover.

Kijk zeker ook even verder rond op hun vernieuwde website.  JH

Gevonden in Scriptie Archief  van Universiteit Utrecht: Op afbraak. De sloop van buitenplaatsen in de periode 1780-1830, doctoraalscriptie van Roel Mulder. Bekend is dat veel buitenplaatsen uit ons landschapsbeeld zijn verdwenen. Als reden wordt vaak de economische achteruitgang in de Bataafs-Franse tijd genoemd.
Deze scriptie poogt een antwoord te geven op vragen als het hoe, waarom, wanneer en ook hoeveel buitenplaatsen er zijn verdwenen. Het resultaat is een lezenswaardig verhaal. Veel meer blijft uit te zoeken, maar dat doet niets af aan het gepresenteerde materiaal. Enkele punten zijn, afbraak is van alle tijden, de genoemde economische achteruitgang in de Bataafs-Franse tijd is slechts een aspect en met een beperkte directe impact, en een ogenschijnlijk verband tussen lage grondprijzen en de opkomst van buitenplaatsen.

De auteur constateert zelf reeds dat deze scriptie slechts een tussenstand kan geven. Ik kan me voorstellen dat menig lezer al direct met aanvullingen en opmerkingen kan komen.  JH

Het demolieeren van de Buitenplaats Wel Te Vrede onder de Bilt in 1811, C. van Hardenberg
Uit: Op Afbraak van Roel Mulder

Van de website van Waanders Uitgevers : Schoonheten en de Bentincks. Geschiedenis van een landgoed, havezate en de bewoners, W. Hoogeland, ISBN 90 400 8317 7, xe2x82xac 22,95 

Bij Schoonheten denk ik gelijk aan de kwartcirkelvormige bouwhuizen van Schonck, de blokvormige eerste tuin-/parkaanleg en de latere vroeg-landschappelijke aanleg van mogelijk opnieuw Schonck. Benieuwd hoeveel meer detail hieromtrent in dit boek zal staan.

Zie hier  en hier  voor meer over de Stichting Archivariaat Bentinck-Schoonheten.  JH

Van de website van Waanders Uitgevers : De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Willem Beelaerts van Blokland en Charles Dumas, ISBN 90 400 9114 5, xe2x82xac 39,95

Abraham Rademaker was de belangrijkste topografische kunstenaar uit het eerste kwart van de achttiende eeuw. Tijdens zijn leven heeft hij duizenden tekeningen en prenten vervaardigd, waaronder een afzonderlijke reeks tekeningen van Nederlandse kastelen die zowel in welstand als in vervallen staat zijn afgebeeld. Zo’n 350 van deze kasteeltekeningen komen uit particulier bezit en zijn nooit eerder gepubliceerd. In dit boek, dat ter gelegenheid van het Jaar van het Kasteel is uitgebracht, worden deze nog onbekende tekeningen gepresenteerd en samengebracht met Rademakers overige kasteeltekeningen uit dezelfde serie, die zich inmiddels in vele binnen- en buitenlandse collecties bevinden. In totaal gaat het om zo’n zevenhonderd tekeningen, die bijna vijfhonderd verschillende kastelen in beeld brengen. Alle vellen met tekeningen worden uitvoerig besproken, terwijl achterin het boek van elk kasteel een korte biografie met literatuuropgave is opgenomen.

Nu al wat meer zien van Abraham Rademaker? Kijk dan eens op Ursicula : literatuur in facsimile, van de Faculteit der Letteren van de Universiteit Leiden met bv Hollands Tempe  (1728),  Arkadia aan de Amstel  (1730) en Rhynlands fraaiste gezichten  (1732).

En klik hier  om meer over  Abraham Rademaker te lezen.  JH

Recensie Boerenerfgoed  Het boerderijenboek van Voorschoten en Wassenaar. De auteurs Carla Scheffer en Robert van Lit – zij noemen zich bescheiden ‘de samenstellers’ omdat nog zeven andere personen bijdragen verzorgden – hebben een indrukwekkende prestatie geleverd: een lijvig  en opvallend rijk geïllustreerd boekwerk (383 blz.), met een overstelpende hoeveelheid perfect geordende informatie.

Het boek komt precies op tijd uit, want juist de laatste tijd vragen de media aandacht voor de verloedering van het Nederlandse landschap door de wildgroei van zielloze bedrijfsterreinen en priegelige nieuwbouwwijken die klaarblijkelijk ongecoördineerd en willekeurig geparachuteerd worden in het ons omringende cultuurlandschap. Door daar indringend op te wijzen is het belang van dit boek al verzekerd. En het Nederlands landschap wordt immers voor een belangrijke mate bepaald door de agrarische ontwikkeling door de eeuwen heen. En de boerderijen wederom vormden maar al te vaak de oorsprong van een fraaie buitenplaats. Het boek legt aan de hand van overzichtskaarten minutieus vast waar boerderijen zijn verdwenen, en welke nog bestaan; de laatste gelukkig nog (!) ruim in de meerderheid. Het belang van zulk een registratie is, zeker met het oog op de toekomst, evident.

Ogenschijnlijk heeft het boek slechts locale betekenis. Dat beeld is echter niet correct, omdat het daarnaast nog een schat aan informatie bevat, zoals alleen al de beschrijving van de ontwikkeling van de kuststreek vanaf de ijstijd, de ontwikkeling van boerderijen en hun positie in het land bepaald door de geologie en grondsoort, de toegepaste bouwtechnieken, de naamgeving. Daarnaast zijn er interessante hoofdstukken over onder andere hooibouw en gereedschappen, de bereiding van boter en kaas, kruidenteelt en streekdracht. Het boek besluit met een op zich al interessante woordenlijst en een verantwoording.

Voor Cascadeleden aanbevolen? Dat is een autonoom te nemen beslissing, maar als u het boek bekijkt is aanschaf wel verleidelijk. En ‘value for money’. ISBN 90 8069 42 4x of  ISBN 978 90 80694 4 8.  Prijs Euro 27,50  Joost S.H. Gieskes

De brochure Staten, stinzen en stadshuizen in en rond Leeuwarden van Rita Mulder-Radetzky. Een uitgave van de Stichting Staten en Stinzen. De stichting heeft als doel de bekendheid van de staten, stinzen en stadshuizen in en rond Leeuwarden te vergroten. De brochure is een van de middelen, een ander is de website www.statenstinzen.nl.

De brochure biedt een korte historische inleiding, een kaartje van de locaties in en rond Leeuwarden, een korte bespreking van 10 staten en stinzen en 3 stadshuizen en sluit af met een kort stukje over de stichting zelf.

De publicatie is niet diepgravend, is ook niet de doelstelling, is wel een leuke kennismaking en zeer rijk geïllustreerd. In principe biedt de website dezelfde informatie en illustraties, maar een boekje en lekker bladeren heeft zo z’n eigen charme. En voor de prijs van xe2x82xac 1,50 hoeft u het niet te laten.

De brochure is te verkrijgen bij de meeste VVV’s, musea, staten, het Monumentensteunpunt en Historisch Centrum Leeuwarden.  JH