Afbeeldinge Van Het Out Adelyk Huis Middachten


Afbeeldinge Van Het Out Adelyk Huis Middachten…

Via marktplaats.nl en ebay.nl kwam ik op een webpage met Afbeeldinge Van Het Out Adelyk Huis Middachten, op de Veluwe, in Gelderlant : zoo in een generael, als veele particuliere Gezichten Der Gebouwen, Tuinen, Plantadien enz., Adolf vander Laen en Hendrik de Leth (1730?)

Natuurlijk kennen we veel van de afbeeldingen uit allerlei publicaties (bv Middachten. Huis en heerlijkheid, Hoekstra, T. e.a. (red.)), van het internet (bv website van Middachten) en niet te vergeten onze jubileum CD, maar hier staan 20 afbeeldingen en een aantal tekstpagina’s.

Klik hier om zelf te kijken.  JH

Tuinhistorische tijdschriftartikelen 2007 (II)

Vakblad GROEN  Jaargang 69 (2007); verschijnt 11 x per jaar.

* Gabrielle Bartelse. Paleis Soestdijk: een vorstelijke residentie met een ingetogen landschappelijk park. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.2, p. 30-35. Gabrielle maakt een wandeling en kijkt als landschapsarchitect naar het eeuwenoude park.


Soestdijk: cementrustieke brug en boerderijtje van Prinses Sophie, gebouwd in 1833 (foto OHT)

* Helene Blaak / VSBfonds. Groenmonumenten het bewaren waard. Vakblad GROEN. Jg 69 (2007), nr.10, p.10-15. Over het VSB-programma Groenmonumenten, bedoeld voor de restauratie van groene monumenten op historische buitenplaatsen.

* Quirijn Verhoog. Levend verleden, renovatie van het rijksmonument Vondelpark (I). Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.10, p. 42-46. Een overzicht van tien jaar renovatie Vondelpark. Wordt vervolgd met meer artikelen over de restauratie.

* Fon Habets. Grootschalig geometrische aanleg met karakteristiek Zuid Limburgs nutselement. Vakblad GROEN.  Jg 69 (2007), nr.12, p. 12-17.

Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007)

* Elyze Storms-Smeets. De locatiekeuze van Twentse fabrikantenbuitenplaatsen 1800-1950. Historisch Geografisch Tijdschrift Jg 25 (2007) nr. 1, p. 4-14.

Garden History 35 (2007); 2 nummers en 2 themanummers (zgn.supplementen) per jaar.

* Jan Woudstra. What is edging box? Towards greater authenticity in garden conservation projects. Garden History 35 (2007),2, p. 229-242. Over welke soort / cultivar buxus werd vroeger en wordt nu gebruikt?

Die Gartenkunst Jg 19 (2207); 2 nummers per jaar.

* Clemens Alexander Wimmer. Das Kreative in der Denkmalpflege. Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 363-373. Over starheid en creativiteit bij conservering en restauratie. Hoe ga je daar mee om?

* Klaus-Henning von Krosigk. Anmerkungen zum Pleasureground in Schlosspark von Dyck.  Die Gartenkunst Jg. 19, Heft 2 (2007), p. 374-380. Gaat natuurlijk niet over Nederlandse Tuinkunst, maar is wel interessant in verband met onze lustrumexcursie, zomer 2007.

Tuinhistorische tijdschriftartikelen 2007 (I)

Vraag: wie reageert op deze weblog met het opsturen van titels van publicaties, om op weblog of in Nieuwsbrief te plaatsen? Aan het begin van het nieuwe jaar blik ik graag terug op het voorgaande jaar, en dan speciaal in de tijdschriften die zich bezig houden met de geschiedenis van de tuin- en landschapsarchitectuur. Deze keer keek ik nog eens terug in Bulletin KNOB; Vakblad Groen; Historische Woonsteden en Tuinen; Historisch Geografisch Tijdschrift; Garden History; Studies in the History of Gardens & Designed Landscapes; Die Gartenkunst. Natuurlijk zijn er veel meer artikelen verschenen die voor Cascade-vrienden interessant zijn. Veel verschijnt ook in tijdschriften van Historische Verenigingen, verspreid over het hele land. Dit is mijn lijstje en wij wachten op uw inbreng. Stuur titels, met of zonder foto als illustratie, naar onze  webmaster.  CO

Historische Woonsteden & Tuinen Jaargang 2007; verschijnt 4 x per jaar.

* Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven en Hendrik van Lunteren: de vondst van drie onbekende kaarten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, I, p. 12-17.  (al vermeld op de weblog van 2 september 2007; zie ook: Catharina van Groningen en Frieda Heijkoop. Vollenhoven: het ontstaan van een lusthof op de Utrechtse Heuvelrug in de eerste helft van de negentiende eeuw). Bulletin KNOB. Jg. 106. 2007, nr.2; en weblogs van 2 sept en 5 sept 2007)

* Heimerick Tromp, m.m.v. Peter Verhoeff. Voorstonden: de buitenplaats als permanente inspiratiebron. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, II, p. 22-29. Het artikel gaat over de ontwikkeling van de buitenplaats sinds 1977, door architect Egbert Hoogenberk, die een eigen filosofie heeft ontwikkeld, onder de naam xe2x80x98harmonische architectuurxe2x80x99. Het was moeilijk om de tuin van Springer exact te behouden.

* Joost S. H. Gieskes. De Japanse tuin in het landgoed Clingendael: aandacht voor de enige historische tuin in Japanse stijl in Nederland. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, III, p. 12-17. Joost Gieskes verdiept zich al jaren in deze materie en dit artikel geeft een mooi overzicht over alles wat de laatste jaren door aanhoudend onderzoek is gevonden.

* Jos Gommans. Kasteel Asten: xe2x80x9clxe2x80x99histoire se répètexe2x80x9d; opkomst en (vertraagd) verval van Kasteel Asten. Historische Woonsteden & Tuinen. Jg. 2007, IV, p. 18-21. Over de geschiedenis en de uitvoering van het masterplan voor de consolidatie van Kasteel Asten en omgeving. Een link met meer over Project Kasteellandschap Asten en een link naar het Masterplan.

Afbeelding: Ontwerp bloementuin of zuidtuin bij Huis Voorstonden, L.A. Springer (ca. 1918)  Bron: Speciale Collecties BWUR

Wordt vervolgd.

Hex een prinselijk landgoed ontsluierd (II)

(vervolg op "Hex een prinselijk landgoed ontsluierd" (I), een notitie n.a.v. het verschijnen van het boek met genoemde titel; zie vorige weblog).

Naast de bijzondere rozen van Hex, waarover in 1995 al een boek verscheen met reproducties van de rozen-aquarellen van Elisabeth Dasnoy, met commentaar van Nanda dxe2x80x99Ursel, vragen de moestuinen en fruitbomen van Hex natuurlijk ook onze aandacht.

In het huisarchief bevindt zich een prachtig ontwerp van de moestuin (1789), waarop alle peren, appels, perziken, abrikozen, druiven, pruimen en kersen, elk afzonderlijk met een nummer verwijzend naar een bijbehorende fruitcatalogus, zijn vermeld. Het gaat hier dus niet om de boomgaard met hoogstambomen, maar om de moestuin en fruittuin. Het leifruit werd via xe2x80x98spaliersxe2x80x99 (espalier) of xe2x80x98gelintexe2x80x99 langs muren en vrijstaande hekwerken geleid; de dwergboompjes of naantjes stonden vrij tegenover de muren en hekken, langs de rechthoekige bedden, en worden xe2x80x98contraspalierenxe2x80x99 of xe2x80x98tegengelintexe2x80x99 genoemd. Op de bedden werden groenten, bessenstruiken en ander kleinfruit gekweekt.

Deze naantjes bleven, als we af moeten gaan op de vele prenten uit de 17de en 18de eeuw, meestal net manshoog, om het plukken van het fruit te vergemakkelijken. Naantjes zijn in het algemeen laag-geënte boompjes, maar volgens auteur werden ze op Hex uitsluitend door snoei in vorm gehouden.

De plattegrond uit 1789 doet erg denken aan de 18de eeuwse plattegrond van de fruittuin van Kasteel Amerongen (1745). In ieder geval zijn voor het vergelijken van de verschillende rassen ook de boeken Pomologia en Fructologia van Johann Hermann Knoop (Leeuwarden, 1758; Leeuwarden, 1763) erg aan te raden. Jammer dat deze boeken niet door de auteur werden geraadpleegd. Ze waren op fruitgebied het standaardwerk der Lage Landen in de 18de eeuw.

Tot slot: Het boek ziet er goed verzorgd uit, met schitterende fotoxe2x80x99s en prachtige kaarten en ontwerpen uit het huisarchief. Het is te hopen dat de auteur en/of de uitgever veel meer aandacht aan xe2x80x9cBelgische groene monumentenxe2x80x9d gaan besteden.  CO

Afbeelding: In-Enting der Boomen, rechts een laag-geënte boom.  Bron: Den Nederlandtsen Hovenier, Jan van der Groen (1670)

Hex een prinselijk landgoed ontsluierd (I)

Chris De Maegd schreef een prachtig boek over kasteel, park en tuinen van Kasteel Hex. Een geschiedenis die tot heden nauwelijks bekendheid heeft gekregen in Nederland. Het is hier niet de plaats om de tuin- en parkgeschiedenis van Hex uiteen te zetten -men moet het boek beslist kopen of lezen- maar een aantal zaken troffen mij.

Een verlichte prins, Francois-Charles de Velbruck (1719-1784; zie foto links van Wikimedia) heeft op Hex een xe2x80x98Engelse tuinxe2x80x99 aangelegd, als een van de vroegste in Belgie. Misschien is het nu het moment om Hex en Beeckestijn eens met elkaar te vergelijken? We krijgen daardoor mogelijk een scherper beeld van de tuinen en het park van beide.

Van de 18de eeuwse situatie is weinig over op Hex. Toch kan men natuurlijk niet om het fenomeen parterre heen. Volgens schrijfster is dit woord afgeleid van het Italiaanse woord partire (= verdelen en vertrekken). Ik weet niet beter dan dat het woord te maken heeft met het Franse woord parterre (lat. per terra, begane grond, beneden); deze perken zijn toch bedoeld om van boven af op te kijken?

Velbrucks erfgenaam was Joseph-Romain de Marchant, graaf dxe2x80x99Ansembourg (1745-1798). Zijn dochter erfde Hex en zijn zoon erfde Kasteel Amstenrade (beide via de vrouwelijke lijn). Vanaf het begin van de 19de eeuw zien we dan ook op Hex en Amstenrade dezelfde tuinarchitecten optreden, i.c. F. J. Dükers en Louis Fuchs. Des te interessanter, omdat Fuchs in Nederland ook op Amstenrade (1850), Neubourg (1856); Mheer (1861) en Anneville (1866) werkte.

De tuinen zoals ze er nu bijliggen vertonen een 20ste eeuwse vormgeving. Jules Janlet ontwierp in 1913 nieuwe geometrische parterre-tuinen en Jacques Wirtz moderniseerde de terrastuinen, maar wel geïnspireerd op de oude vormen. Het werk van Janlet zouden we kunnen vergelijken met dat van Leonard Springer en zijn tekenstijl doet daar dan ook sterk aan denken. Wordt vervolgd. CO.

Chris De Maegd (met een bijdrage van Paul Van den Bremt; een voorwoord van Ghislain dxe2x80x99Ursel; en een nawoord van Xavier Duquenne). Hex een prinselijk landgoed ontsluierd. Brussel, 2007. 223 p. 2007. ISBN 978 90 6153 7441. ISBN Engelse uitgave 978 90 6153 7465; ISBN Franse uitgave 978 90 6153 7458. Prijs xe2x82xac49,=

Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche Boomen en Heesters – J.C. Krauss


Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche Boomen en Heesters, J.C. Krauss (1802-1808)
Bron:  Antiquariaat Jan Meemelink

Ook in het meest recente nummer van Cascade Bulletin duikt van Laar met zijn Magazijn van Tuin-sieraaden weer op. Vaak wordt ook haar pendant Krauss’ Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche Boomen en Heesters genoemd (zo ook hier).

Van van Laar worden meestal wel afbeeldingen getoond. Verder kennen we nu natuurlijk ook de CD versie (zie weblog 10 aug.).
Maar ik denk dat het werk van Krauss veel onbekender is, behalve misschien qua naam. De complete titel luidt Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche Boomen en Heesters : Die tot versiering van Engelsche bosschen en tuinen, op onzen grond, kunnen geplant en gekweekt worden; benevens de beschrijving van derzelver kenmerken, voortkweeking, nuttigheden en andere bijzonderheden, ingericht om aan de liefhebbers van zodanige bosschen of tuinen de kennis van dezelve zo aangenaam als nuttig te maken.
Het is een werk van 126 handgekleurde platen met beschrijving. Een uitgave van 21 delen van elk 6 platen, verschenen van 1802 tot 1808. Johan Carl Krauss (1759-1826) was een in Duitsland geboren professor in de medicijnen in Leiden.

Ik ken zelf een exemplaar in Speciale Collecties te Wageningen UR, maar internet geeft ook een mogelijkheid om een flink deel van de platen te zien.

Antiquariaat Jan Meemelink heeft nl. een exemplaar te koop, zie Krauss’ webpage
Maar hetzelfde antiquariaat biedt ook een groot aantal losse platen te koop aan. Deze zijn digitaal te bekijken en geven hiermee een mooie indruk van het werk. Een snel overzicht bereikt u via zoek images.

Een ander werk van Krauss zijn de delen 3 t/m 6 uit het 6-delige Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en Latynsche beschryvingen. Zie leesmaar.nl   JH

 

CD-ROM te koop; n.a.v. Oude Hollandse Tuinen, Anna Bienfait (1943)

We gaan er van uit dat alle Cascade-vrienden de CD-ROM uitgave n.a.v. Oude Hollandse Tuinen, Anna Bienfait (1943) als lustrumcadeau hebben ontvangen en dat u er blij mee bent. We danken hierbij de samensteller Jan Holwerda voor de vele uren die hij aan de totstandkoming hiervan heeft besteed.

Wij willen nu verder gaan met de verspreiding van deze CD-ROM, door deze (los) te koop aan te bieden en deze als (betaald) presentje te gebruiken voor het werven van nieuwe donateurs. De CD-ROM is (los) te koop voor  15,= en in combinatie met één jaar donatie aan Tuinhistorisch Genootschap Cascade te koop voor 22,=, waarbij opgemerkt wordt dat wanneer deze nieuwe donateurs het volgende jaar vriend blijven, ze natuurlijk weer de jaarlijkse donatie van  18,= betalen.

Wilt u deze CD-ROM als relatiegeschenk gebruiken (bijvoorbeeld cadeau geven aan een commissie(s) waar u deel van uitmaakt) of voor studenten of andere groepen inkopen, dan kunt u deze (wel of niet in combinatie met een donateurschap) bestellen via administratie@cascade1987.nl  CO

Het Baarnse Bos, een vorstelijk wandelpark

Afgelopen vrijdagmiddag was de overhandiging van het eerste exemplaar van het boek Het Baarnse Bos, een vorstelijk wandelpark. Aan de rand van Het Baarnse Bos, in een tent op de Koningslaan, tussen Paleis Soestdijk en De Naald (en met zicht op beiden), deden sprekers van deelnemende organisaties hun woordje; Provincie Utrecht, Staatsbosbeheer en Gemeente Baarn. Eric Blok van SB4 presenteerde de onderzoeksresultaten en enkele van de 17 gedefinieerde deelprojecten tot herstel of ontwikkeling van verschillende punten en delen van Het Baarnse Bos. Een enthousiaste, fraai geillustreerde presentatie!

Het Baarnse Bos, het bos tegenover Paleis Soestdijk. Ooit was er de hofstede de Oelt (1350-1640), daarna groeide er de buitenplaats De Eult (1640-1757), vervolgens werd het vanaf 1758 bezit van de Koninklijke familie, als xe2x80x98overbosxe2x80x99 van Paleis Soestdijk. Sinds 1865 is het Het Baarnse Bos waarbij Staatsbosbeheer vanaf 1981 eigenaar en beheerder is.

Illustratie van de rijkdom in grootte, aan vormen en in elementen vormt m.n. de kaart van J. Perk voor de toenmalige eigenaar Willem Gideon Deutz (ca. 1757). Een zeer grote kaart waarvan de details op een pagina grote afbeelding verloren gaan. Maar gelukkig kent het boek vele uitsnedes waarin de details schitterend naar voren komen.

De presentatie van Eric Blok en het boek maken ook duidelijk dat die rijkdom op het eerste gezicht verloren lijkt te zijn gegaan. Dit blijkt slechts zeer gedeeltelijk waar. Zeer veel is qua plek en struktuur te duiden; direct onder het ‘oppervlak’ van de eerste waarneming is met de opgedane kennis zo veel alsnog te duiden in het veld.
En dit alles vormt de basis voor de al genoemde deelprojecten tot herstel of ontwikkeling van verschillende punten en delen van Het Baarnse Bos.

Het zal de Sint niet meer lukken om u dit boek cadeau te doen, maar laat het dan vooral de Kerstman zijn. En gelooft u in geen van beide, koop dan vooral zelf dit fraaie, zeer rijk geillustreerde boek. Heerlijk voor de dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw. JH

Het Baarnse Bos, een vorstelijk wandelpark
E. Blok, C. Brouwer, R. Blijdenstijn
17,50 ISBN 9789079156023
Een uitgave van de Provincie Utrecht ism Stokerkade.

Iets meer in De Gooi- en Eemlander en Reformatorisch Dagblad
Een uitgebreid verslag en boekbespreking staat nu (3-dec) in Baarnsche Courant

Nieuwsbrief Biografie Mien Ruys


Mien Ruys aan het werk (ca. 1950)  Bron: Bewonersplatform Nieuw Essesteijn

’t Was me al eerder gevraagd te melden, maar vergeten, nu alsnog: de meest recente nieuwsbrief Biografie Mien Ruys (oktober 2007).

Via archiefonderzoek en biografie Mien Ruys zijn voorgaande nieuwsbrieven, maar ook details betreffende het gehele project te vinden.

En laat ik ook alvast het in de toekomst te verschijnen boek Mien Ruys. De biografie, door L. den Dulk, vermelden ; zie site van Uitgeverij De Hef publishers.  JH

De Leeuwarder Courant, vanaf 1752, digitaal

De totale krantencollectie van de Leeuwarder Courant, van 1752 tot heden, is gedigitaliseerd en gedurende de introductieperiode gratis te raadplegen. Begin 2008 worden er nieuwe functionaliteiten toegevoegd en hiervoor zal een kleine vergoeding worden gevraagd.

Even wat gezocht en gebladerd. Leeuwarder Courant en vanaf 1752 leiden direct tot 2 namen om eens mee te zoeken. Magazijn van Tuin-sieraaden, tenslotte zijn er advertenties geweest, en Lucas Pieter Roodbaard, tuinarchitect in m.n. Friesland.

Ik vond:

7 april 1802
MAGAZYN VAN TUIN-SIERADEN.
Verzameling van Modellen van Aanleg en Sieraad, van groote en kleine LUSTHOVEN, voornamelijk van dezulke die, met weinig kosten, te maaken zyn.  Getrokken uit de voornaamste Buitenlandsche Werken, naar de gelegenheid en Gronden deezer Republiek gewyzigd, en met veele nieuwe Platte Gronden en Sieraaden vermeerderd, door G. VAN LAAR. Eerste Aflevering, in groot Quarto Formaat, gedrukt op Roijaal Schryfpapier. Dit Werk het welk voor de Beminnaars van Tuinen en Lusthoven niet dan nuttig en aangenaam kan zyn, en waar in yder naar gelange van de uitgestrektheid van zynen grond, zodanige Sieraaden en Ontwerpen zal aantreffen, welke zynen aanleg zullen kunnen verfraaijen; wordt uitgegeven, met zeer fraai gecouleurde en ook ongecoleurde Afbeeldingen der Sieraaden en Platte gronden te Amsterdam by J. ALLART. Her..gde Stuk hier van binnen kort zullende worden uitgegeeven, verzoekt den Uitgever dat zy, welke zich van gecoleurde Exampl. gelieven te voorzien, zulks aan hunne Boekverkopers gelieven op te geeven. Al..ne zyn dezelve ter bezigteging voorhanden.

3, 13 en 20 maart 1802
MAGAZYN VAN TUINSIERADEN.
Verzameling van Modellen van Aanleg en Sieraad, van groote en kleine LUSTHOVEN, voornamelyk van dezulke die, met weinig kosten, te maaken zyn.  Getrokken uit de voornaamste Buitenlandsche Werken, naar de gelegenheid en Gronden deezer Republiek gewyzigd, en met veele nieuwe Platte Gronden en Sieraaden vermeerderd, door G. VAN LAAR. Eerste Aflevering, in groot Quarto Formaat, gedrukt op Royaal Schryfpapier.
Dit Werk het welk voor de Beminnaars van Tuinen en Lust-hoven niet dan nuttig en aangenaam kan zyn, en waar in yder naar gelange van de uitgestrektheid van zynen grond, zodanige Sieraaden en Ontwerpen zal aantreffen, welke zynen aanleg zullen kunnen verfraaijen; wordt uitgegeven, met zeer fraai gecoleurde en ook ongecouleurde Afbeeldingen der Sieraaden en Platte gronden te Amsterdam by J. ALLART. En ten einde de Uitgeever zou kunnen berekenen, hoe veele Exempl. gecoleurd by zoude behoeven, is in alle de Boekwinkels in Nederland een Exempl. gecoleurd en een ongecoleurd voorhanden, wordende de geene welke van dit Werk zich gelieven te voorzien, verzogt aan hunne respective Boekverkopers of aan den Uitgeever deezes optegeeven of zy hetzelve gecoleurd of ongecoleurd verkiezen; zullende als dan dadelyk het 1ste Stuk aan hun worden afgeleverd. Eene Beschryving der … vindt men by de Platen, bestaande deeze eerste aflevering uit 8 stuks, waar onder één grote en twee kleinere Platte gronden voor den aanleg van fraaye, zogenaamde Engelsche Partyën, welke origineel zyn. De prys gecoleurd is f 3,- ongecoleurd f 1-15

3 december 1844
L.P. Roodbaard, architect te Leeuwarden
No. 531. Adam en Eva in pastel, naar Titiaan
No. 532. Een zinnebeeld op den tijd, in dito.

2 juni 1851
Door het overlijden van den Heer Roodbaard, neemt L. VLASKAMP, Architect, thans woonachtig te Hellum, bij Groningen, de vrijheid zich te recommanderen tot het AANLEGGEN van BUITENPLAATSEN en TUINEN, alsmede tot het maken van PLANNEN of TEEKENINGEN. Kan bewijzen van bekwaamheid leveren en belooft eene goede bediening.

25 juli 1851
KRUIWAGENS
Dezelfde, zal op tijd en plaats voorgemeld, tevens verkoopen: ongeveer 50 KRUIWAGENS (pijpegaaltjes) behoord hebbende aan nu wijlen den heer L.P. Roodbaard.

1 augustus 1851
KRUIWAGENS
Dezelfde, zal op tijd en plaats voorgemeld, tevens verkoopen: ongeveer 50 KRUIWAGENS (pijpegaaltjes) met ijperen en eschen armen soo mede swaar beslag, behoord hebbende aan nu wijlen den heer L.P. Roodbaard.

Veel zoeksucces en nog meer bladerplezier.
Jan Holwerda