Recentelijk zond Anne Mieke Backer een 3-tal gedigitaliseerde aquarellen, begeleidende tekst en haar vraag:

Onlangs verwierf het Gorkums Museum met steun van de Vereniging Rembrandt en het Fonds A.H. Martens van Sevenhoven een viertal aquarellen voorstellende de tuin van Martinus van Barnevelt (1691-1775).* Op drie van de prenten zijn mensen aan het werk in de tuin. Op afbeelding 1 is een tuinman aan het werk. Op afbeelding 2 is duidelijk een heer (Van Barnevelt zelf?) aan het werk (met pijpje). Dat het fijnere snoei-, ent- en occuleerwerk door de tuineigenaar zelf werd gedaan is sinds het verschijnen van Hovenierskunst in palmet en pauwstaart van Wiebe Kuitert en Jan Freriks (Rotterdam De Hef publishers, 1994) geen nieuws meer. Maar wat mij in het bijzonder interesseert, in verband met mijn boek over De Vrouw in de tuingeschiedenis, is de vrouw op de derde tekening. Zij is duidelijk niet de vrouw des huizes maar een ’tuinvrouw’. Tot nu toe vond ik echter geen geschreven bronnen zoals personeelsbestanden of egodocumenten over dergelijke tuinvrouwen in dienstverband. Zijn er mensen die daar iets meer over weten en mag ik bij deze mij aanbevolen houden, wanneer iemand in de toekomst op dit soort tuinvrouwen stuit?

*Zie voor meer informatie over deze tuinen o.a.:  A.J. Busch en Carla S. Oldenburger-Ebbers: Lusthoven in Gorcum, deel 3 in de historische reeks van de historische vereniging ‘oud Gorcum’ 1990.

Uitsnede van middendeel van schilderij ’t Huis Moerenburgh
uit Beeldonline van Regionaal Archief Tilburg

Regelmatig vind ik een nieuwtje, een lezing of een tentoonstelling te laat. Zo ook nu, maar het vormde wel aanleiding tot het bijeen zoeken van materiaal en uiteindelijk deze weblog.

Toevallig stootte ik op ‘activiteiten in Landschapspark Moerenburg ‘ met een afbeelding die om verder zoeken vroeg.

Een schilderij van ’t Huis Moerenburgh (Tilburg) uit ca. 1700, dat in 1990 door Het Noordbrabants Museum in ‘s-Hertogenbosch van een Tilburgse particuliere verzamelaar werd gekocht (zie hier ).

In 1995 stootte men op de archeologische resten van dit huis, zie hier voor meer info, wat geschiedenis en het schilderij.

Tenslotte vond ik via Beeldonline van Regionaal Archief Tilburg verscheidene foto’s van het schilderij, o.a. voor restauratie en na restauratie. In Beeldonline heeft u mogelijkheden om het gehele schilderij te zien, maar ook in te zoomen en te schuiven over de afbeelding.  JH

Tineke Scholtens zou graag meer weten over J.J. Wartmann:

In het familie-archief van Trip bevindt zich een tuinontwerp van zijn hand, gemaakt voor de buitenplaats Zomerlust in Veendam, van H.J. Trip. Er staat geen jaartal op maar aangezien H.J.Trip in 1780 overleed moet het daarvoor getekend zijn. Het is een eenvoudig classicistisch ontwerp met broderies, een half-cirkelvormige afsluiting, ‘bosschagies’, weidland, appelhof, moestuin. Ik heb stille hoop dat deze Wartmann mij verder brengt in mijn zoektocht naar de architect van een veel mooiere "Trip-tuin", nl. die van vermoedelijk de Warffumborg. Ook daar is een ontwerp van, maar zonder naam, zonder opdrachtgever, zonder jaartal. Schatting: eerste helft achttiende eeuw.

Wie helpt Tineke verder?

Foto verstrekt door Nationaal Museum Paleis Het Loo

Dit ontwerp is gemaakt in 1706 door T. Henry Reetz,"königlich preußfischen und kurhannoverschen Hofarchitekten" in Berlijn. Deze Reetz werkte voor Frederik I, koning in Pruisen van 1701-1713, en zoon van Frederik Willem, de grote Keurvorst, en van Louise Henriette van Oranje. Frederik heeft na het overlijden van Willem III lang volgehouden zijn erfgenaam te zijn en daarom heeft hij ook situatietekeningen en nieuwe ontwerpen laten maken voor de tuinen van Het Loo en die van Paleis Honselersdijk, Huis ten Bosch en Het Oude Hof.

Omdat we uit de tijd van aanleg van de boventuin geen andere uitgevoerde situatietekeningen kennen dan alleen de bekende van C. P. van Staden uit ca. 1725 (Nationaal Archief Den Haag), is dit een belangrijke vondst.

De plattegrond is de afgelopen tijd nauwkeurig bestudeerd en geanalyseerd door ir. Ben Groen, conservator van de tuinen van Het Loo. De tekening kwam op een juist moment. Bekend is dat in de periode 1980-1984 de parterres in de boventuin alleen gedeeltelijk zijn aangelegd vanwege het behoud van enkele grote bomen in dat gedeelte van de tuin. Nu zijn er zoveel bomen verdwenen dat de parterres kunnen worden voltooid. Dat zal in 2007gebeuren, mede op grond van de plattegrond van Reetz.

Een artikel van de hand van Ben Groen zal in het komende Cascade-Bulletin (no. 2006-2) verschijnen. Als voorproefje, en ook als studiemateriaal, straks te gebruiken bij het lezen van het artikel, mogen we hier alvast een digitale afbeelding laten zien. U krijgt nu eerst zelf de tijd om uw eigen oordeel over de tekening te vormen en kunt dit later met de analyse, hypothese en conclusie van Ben Groen vergelijken.  CO

Vorig jaar december zijn we de Cascade weblog gestart met een weblog over het logo van Cascade  (Vue de la grande Cascade a Biljoen) en een weblog over de aankoop van ‘Landschap bij Beekhuizen’ door D.J.T. Kerkhoff (1814) .

Deze aankoop, door het Gelders Archief, werd toen medegefinancierd door de Vereniging Rembrandt, Fonds A.H. Martens van Sevenhoven en de gemeente Rheden.

De Vereniging Rembrandt doet in haar bulletin verslag over deze Op de Celon te Zien op Beekhuizen in Gelderland, D Kerkhoff. 1814. Het artikel  geeft wat meer achtergrond t.a.v. Beekhuizen, de aquarel, de kunstenaar Daniël Kerkhoff en de aankopende partij THA Gelderland/Gelders Archief.  JH

De luchtfoto van gisteren was om de weblog over Google Earth te illustreren en betrof juist Kasteel Twickel omwille van de aanstaande Cascade excursie. De foto had ik half-bewust gekanteld, rechtsonder is nl. het noorden. Gisteravond wist ik waarom, de kaart van Hartmeyer (1794). Kijk en vergelijk.  JH

Bron: website Stichting Twickel, en wel onderdeel Historie van de tuin

Bron: marktplaats.nl

In een eerdere weblog, 26 maart 2006, noemde ik al materiaal van Waterschap Vallei & Eem met tuinhistorische krenten.

Hun meest recente nieuwsbrief, Juni 2006, noemt o.a. Duno met zijn sprengen, watervallen, namaakrotsen (beton op geraamte van kippengaas) en de cementrustieke wenteltrap ; H.Copijn en S. Voohoeve (zie reorganisatieplan in TUiN)  worden als tuinarchitecten genoemd.

Het Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen doet op dit moment onderzoek naar de cultuurhistorie van de Duno. Hierin worden alle tuinelementen en de cementrustiek geïnventariseerd. Hierna wordt een plan voor herstel gemaakt. Ikzelf denk dat het woord consolidatie meer van toepassing zal zijn.

Verder worden in de nieuwsbrief ook andere landgoederen kort doorgenomen en worden ook J.D. Zocher jr. en L.A. Springer als tuinarchitecten die in dit deel van de Veluwezoom hebben gewerkt, genoemd.  JH

Bron: tijdschrift Buiten (1910)

In de weblog van 26-dec-2005 over een lezing van Willem Overmars gegeven in het kader van de opleiding ‘Tuinkunst & Parken, historie en instandhouding’ noemde ik al zijn onderzoek naar landgoed Schoonoord te Zeist.

Nu vond ik, op de site van zijn Adviesbureau De Wildernis, Schoonoord terug, het rapport, maar ook allerlei (digitaal) kaartmateriaal als gebruikt in het onderzoek. Iedere kaart is in een 3-tal versies; klein, groter, grootst (printkwaliteit). Een specifiek onderdeel is de inmeting van het bestaande padenpatroon/verloop en een vergelijking met een oude kadastrale kaart. Alles bij elkaar zeer fraai materiaal!!  JH

Via Piet van der Eijk het navolgende:

In het Vakblad Tuin en Landschap staat een oproep:

TUINBAZEN OP LEEFTIJD GEZOCHT.

Het Gilde van Tuinbazen wil de vaak unieke kennis over werken met historisch groen vastleggen in een boek, zodat deze bijzondere cultuurhistorie niet verloren gaat voor de komende generaties.

Een auteur en fotograaf zijn al gevonden maar het blijkt een probleem om oude tuinbazen te vinden.

Voor tips over namen van gepensioneerde tuinbazen die hun verhaal willen vertellen, mail naar Kees Beelaerts van Blokland, tuinbazen@xs4all.nl (voorzitter van de gilde van Tuinbazen)  of auteur Gertrudis Offenberg, g.offenberg@kpnplanet.nl  JH

In 2007 zal het 300 jaar geleden zijn dat Linnaeus werd geboren. Zoals bekend promoveerde hij in 1735 in Harderwijk en vertoefde hij als lijfarts van George Clifford van 1735 tot 1737 op De Hartekamp in Heemstede.

Wat doet CASACDE hieraan? Voorstellen voor activiteiten? Wie kan bijvoorbeeld een lezing houden over Linnaeus’ invloed in Nederland of over het werk van J. Wandelaar, de illustrator van de Hortus Cliffortianus? Of ga zo maar door. Er is een mogelijkheid tot reageren onder elke weblog.

Linnaeus ordende Clifford’s botanische, mineralogische en zoöologische verzamelingen en schreef het prachtige werk Hortus Cliffortianus (1737). Een tekening van de oranjerie van De Hartekamp is hierboven afgebeeld, naast het portret van Linnaeus door Ehrensvaerd en het logo van het Linnaeusjaar 2007. De tekening komt uit de Archiefdienst Kennemerland. Men heeft deze tekening daar toegeschreven aan J.D.Zocher sr.en gedateerd 1790. De tulpenboom die Linnaeus in 1737 plantte staat hierop afgebeeld. Zie een grotere afbeelding en de beschrijving van de tekening. Het lijkt me overigens een onjuiste toeschrijving. Ik heb nooit eerder een tekening van J.D.Zocher sr. in deze trant gezien. Wel doet de tekening enigzins denken aan de voorbeeld-tekeningen van J.D.Zocher jr. in het NAi (ca. 1855). Zie tenslotte ook een hele interessante webpage van de Universiteit Uppsala, over Linnaeus’ werl, zijn ideeen en zijn leven. CO