N.a.v. de weblog Water in xe2x80x98t Hof (Vlaardingen), d.d. 20 maart 2007

De tuin van xe2x80x98t Hof is aangelegd in 1627 door Wilhelm van Ruytenburgh (1600 xe2x80x93 1652); hij was onder andere Heer van Vlaardingen en was ook bekend als de man in het goudgele kostuum afgebeeld op De Nachtwacht van Rembrandt. Het was een Hof bij een buitenplaats waarvan de funderingen in 2004 zijn blootgelegd.

Het maaiveld van het Hof is thans nogal ongelijk ingeklonken, waardoor hier en daar laagten zijn ontstaan waarin gedurende de winterperiode water blijft staan. Enige taxusboompjes stierven af en sommige loofbomen lijden onder te vochtige bodemomstandigheden. Enige verbetering zou snel verkregen kunnen worden door in de laaggelegen beplantingsvakken greppels te graven (c.q. wadixe2x80x99s) met duikers onder de paden door. Deze greppels kunnen rechtsstreeks afwateren op de singels die in het park voldoende aanwezig zijn. Vooral in parken in venige Hollandse streken is het grondwaterbeheer van essentiëel belang. Hiertoe moeten bekend zijn – middels opmeting van maaiveldhoogten en van de situaties van de grondlagen xe2x80x93 de algehele bodemstructuur en ook de gemiddelde hoog – en laag waterpeil. Het moge bekend zijn dat het instituut van Professor Edelman te Wageningen veel ervaring heeft in zulke opmetingen en karteringen.

Tijdelijk hoog water is voor de meeste bomen niet schadelijk. Te lang hoog water heeft echter als gevolg dat er geen beluchting is van de bewortelde zone en dus dreigt verstikking van de meest bomen. Ooibosbeplantingen, moerascypressen en dergelijke kunnen lang onder water staan maar Fagaceae en andere zijn veel gevoeliger. De beluchting van de grond en de doorstroming ervan wordt sterk beïnvloed door de structuur van de aardlaagjes. Deze storende lagen of laagjes kunnen doorbroken worden, bij voorbeeld door begreppeling. Kennis van de bodem en van de grondwaterbewegingen is noodzakelijk om een park in de loop van vele jaren te kunnen beheren c.q. de waterbewegingen te beheersen. Natte toplagen veroorzaken niet alleen luchtgebrek maar ook is de kans op ontworteling bij storm zeer groot, zeker als er gaten in de kroonlaag ontstaan. Een brede wortelkluit maakt de boom zeer stabiel. Een ondiepe smalle beworteling maakt een sterke groepsbescherming noodzakelijk. Voorts moet nog opgemerkt worden dat een snelle ontwatering een grote inklink zal veroorzaken van slappe venige gronden, en dat is vrijwel altijd funest. Een zeer zorgvuldig waterbeheer blijft absoluut noodzakelijk bij een vakkundig parkbeheer. De keuze van de boomsoorten in relatie tot het grondtype, de ontwateringsmogelijkheden, de pH xe2x80x93 trajecten, de beheersbudgetten en dergelijke is uiteraard van eminent belang.

Tot slot pleit ik ervoor om in Cascade meer aandacht te besteden aan de technische facetten van de ontwerpen en de restauratieplannen naast de vormgevende aspecten. Er zijn vele publikaties waarnaar verwezen kan worden, zoals Landschap en beplanting in Nederland van Christiaan van Leeuwen en H. Doing-Kraft, Toepassingsmogelijkheden van Nederlandse houtige gewassen van Heybroek (1953) en Houtzagers (1954), Die Bewurzelungsverhältnisse der Pflanzen van prof. dr Hans Weler.

Ing. W.C. Hoogeweij
Oberonlaan 25
3318 EM  Dordrecht

Het korporaalschap van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch, bekend als de ‘Nachtwacht’.

Schutters van de kloveniersdoelen uit een poort naar buiten tredend. Op een schild aangebracht naast de poort staan de namen van de afgebeelde personen: Frans Banninck Cocq, heer van Purmerlant en Ilpendam, Capiteijn; Willem van Ruijtenburch van Vlaerdingen, heer van Vlaerdingen, Lu[ij]tenant; Jan Visscher Cornelisen, Vaendrich; Rombout Kemp, Sergeant; Reijnier Engelen, Sergeant; Barent Harmansen; Jan Adriaensen Keyser; Elbert Willemsen; Jan Clasen Leydeckers; Jan Ockersen; Jan Pietersen Bronchorst; Harman Iacobsen Wormskerck; Jacob Dircksen de Roy; Jan vander Heede; Walich Schellingwou; Jan Brugman; Claes van Cruysbergen; Paulus Schoonhoven. De schutters zijn gewapend met lansen, musketten en hellebaarden. Rechts de tamboer met een grote trommel. Tussen de soldaten links staat een meisje met een dode kip om het middel, rechts een blaffende hond. Linksboven de vaandrig met de uitgestoken vaandel.

Naar aanleiding van een pleidooi van Heimerick Tromp voor het oprichten van een denktank over dit onderwerp in Cascade bulletin voor tuinhistorie nr. 2, 2006.

Spiritualiteit schijnt hèt onderwerp van de 21e eeuw te worden. Op landelijke schaal is de trend zichtbaar in onder meer de oplage van het dagblad Trouw, dat als enige krant in Nederland een katern over spiritualiteit heeft en tegelijkertijd ook de enige krant is waarvan het aantal abonnees groeit. In onze eigen kleine kring van Uitgeverij De Hef is het al te merken aan twee recente publikaties: De Van Nelle Monument van de vooruitgang, waarin de moderne architectuur nu eens niet funktionalistisch wordt benaderd, maar vanuit de esotherische leer van de Theosofie. Een ander voorbeeld is het boekje Gids: doolhoven & labyrinten in Nederland waarin ook de spirituele betekenis van vooral het labyrint wordt benadrukt. Zelfs in de restauratie van monumenten is de opleving van de belangstelling voor spirituele onderwerpen zichtbaar, getuige de ophef rond de restauratie van architectuur van K.P.C. de Bazel, waarbij volgens kenners te weinig rekening is gehouden met diens esotherische gedachtegoed. (Naar aanleiding hiervan is zelfs in Amsterdam een symposium gehouden).

Het is dus gelukkig niet zo dat alleen in Duitsland aandacht aan het onderwerp wordt besteed. Tot mijn grote verrassing is het laatste nummer van het Cascade bulletin een overtuigend bewijs van het feit dat de belangstelling voor diepere levensovertuigingen ook in Cascade-kringen actueel is. Geheel los van elkaar getuigen de artikelen van Heimerick Tromp, Carla en Juliet Oldenburger, Leo den Dulk en ondergetekende van deze tendens. De bijdrage van Tromp heeft de Vrijmetselarij als onderwerp, Den Dulk ruimt in zijn onderzoek plaats in voor het socialistisch-modernistische wereldbeeld van Mien Ruys, de Oldenburgers verdiepen zich in kloostertuinen en aanverwante tuinen vanuit Christelijk beschouwing: kruiswegstaties, devotiegrotten etc. Mijn eigen artikel gaat over de invloed van het (Vlaams-Leidse) humanistische gedachtegoed op de ordening in de tuin en het plantenrijk.

De oproep van Heimerinck Tromp komt dus als geroepen: een denktank over spiritualiteit in de tuinkunst! Ik ben er een voorstander van en wil er graag aan mee doen!

Anne Mieke Backer

Op de site van de Stentor las ik:

In vier parterres van de tuin van Paleis Het Loo stonden oorspronkelijk vier marmeren beelden: Flora (godin van bloemen en lente), Bacchus (god van wijn en herfst), Apollo (god van zon en tijd) en Pomona (godin van de vruchten). Flora en Bacchus bleven bewaard, maar Apollo en Pomona zijn bij de ontmanteling van de tuin in de tijd van de Franse Revolutie verloren gegaan.

Voor de restauratie van de tuin werd in Nederland een passend beeld van Apollo gevonden, waar volgens de kennis van die tijd een kunststof kopie van werd gemaakt. Alleen van de Pomona was geen goed voorbeeld bekend. Uiteindelijk werd dit gevonden in de collectie van de Engelse koningin: een marmeren beeld, naar ontwerp van de Italiaanse beeldhouwer Pietro Franqueville (1548-1615). Kopieën van beelden en vazen, die om conserveringsredenen niet buiten kunnen staan, zijn tot nu toe van kunststof of van mortel met marmerslag gemaakt. Door nieuwe ontwikkellingen is het nu mogelijk een kopie in marmer te maken.

Het National Conservation Centre in Liverpool maakte driedimensionale opnames en computermodellen van het beeld. Op basis hiervan werd het beeld door een computergestuurde machine gehakt uit Italiaans marmer, geïmporteerd uit Carrara. Met het plaatsen van de Pomona is het viertal parterrebeelden weer compleet en is de situatie weer zoals de zeventiende-eeuwse stichters van Het Loo die hadden bedacht.

Bij het National Conservation Centre kun je meer over het hele proces rond deze Pomona lezen en zien. Het 3D model, de verdeling in 8 stukken, de computergestuurde vormgeving en de samenstelling tot een geheel. De woorden ambacht en beeldhouwen krijgen zo een wel heel andere inhoud.   JH

’t Hof, bron Gemeentearchief Vlaardingen

Het openbaar park xe2x80x99t Hof, oorspronkelijk een 17de eeuwse buitenplaats langs de Hoflaan en Hofsingel in Vlaardingen, werd in 1830 door de gemeente aangekocht en in 1941 met het nieuwe Oranjepark, gelegen ten Noorden van het Hof langs de Julianasingel en Schiedamsedijk, uitgebreid. De Hogelaan, van oorsprong een hoge kade waarachter bij vloed spuiwater werd opgeslagen, dat bij eb de haven schoonspoelde, vormt de scheiding tussen beide parken. Het huis lag op een unieke plek langs de Oude Haven, die xe2x80x93nog steeds- in verbinding staat met de Nieuwe Maas.

Op een plattegrond van de stad van ca. 1750 is te zien dat het huis en het tuinmanshuis ten zuiden van de Hogelaan in de bocht van de haven lagen en niet precies tegenover het omgrachte tuin-eiland of in de as van de Hogelaan, zoals men zou verwachten. Oude parken langs een haven zijn tamelijk uniek. We kennen bijvoorbeeld Het Park langs de Nieuwe Maas in Rotterdam en het park Buiten de Waterpoort langs de Boven-Merwede in Gorinchem. Vanuit het huis keek men waarschijnlijk aan de achterzijde over de haven en aan de voorzijde over de lager gelegen tuinen

Een park zo dichtbij de Nieuwe Maas en zo vlak langs het water impliceert natuurlijk ook een lage ligging. Welke bomen kunnen daartegen en hoe voorkom je wateroverlast, hoe kun je dat tegengaan? Ophogen is geen optie, de bomen zullen het niet overleven. Wie heeft een idee, naar aanleiding van onderstaande waterfoto die ik onlangs maakte? Kom met oplossingen, als reactie op deze weblog, heel graag! De plantsoenmedewerkers in Vlaardingen zullen u dankbaar zijn. CO

’t Hof, foto Carla Oldenburger

Foto’s: Niek Ravensbergen (klik op foto voor groter beeld en meer tekst)

In de bossen van het Hof te Dieren (Gld.) ligt de Carolinaberg. Op de top komen veertien beukenlanen samen. Dit stervormig lanenstelsel is deel van een grotere bosplantage, die prinses Anna (1709-1759), de echtgenote van de stadhouder prins Willem IV van Oranje, in 1757 liet aanleggen. Zij noemde de xe2x80x98bergxe2x80x99 erin naar haar dochter Carolina.

Voor de 250e verjaardag van dit groene cultuurmonument heb ik een jaar lang alle lanen op de Carolinaberg gefotografeerd; de opnames zijn zoveel mogelijk gemaakt op de geboorte- en sterfdata van de Oranjes, die met de Hof te Dieren in verband kunnen worden gebracht. Deze 140 fotoxe2x80x99s heb ik samengebracht in de fotocompositie xe2x80x98Carolinaxe2x80x99. Ik stel het fotowerk beschikbaar voor publicatie, expositie of projectie om mensen te interesseren voor deze natuur- en cultuurhistorisch interessante plek.

Niek Ravensbergen

Lees verder >

Bron: Martijn Andela

De oprijlaan van de Gelderse Toren (Dieren) wordt geflankeerd door zomereiken (Quercus robur) van verschillende leeftijden. De verjonging van de laan heeft vermoedelijk altijd geleidelijk plaatsgevonden; tot op de dag van vandaag. Tussen de oudere eiken staan net geplante jonge boompjes, maar vlakbij de Zutphensestraatweg staan ook enkele honderden jaren oude exemplaren die mogelijk nog uit de tijd van de aanleg van de allee dateren. Ik vraag me af of er iets te zeggen is over de ouderdom van een zomereik met een stamomtrek van 5,35m op 1m boven het maaiveld. In het verleden heeft iemand wel eens gesuggereerd dat je met een berekeningsmethode een globale schatting van de ouderdom zou kunnen geven. Naar mijn mening dateert de laan uit het tijdvak 1708-1718. Een berekening zou deze hypothese kunnen versterken.

Wie heeft ervaring met een dergelijke berekeningsmethode? Waar kan ik hierover informatie vinden?

Martijn Andela

Bron: Bomen rond Dieren en Rheden

Het bestuur van Cascade heeft het afgelopen jaar een beleidsplan opgesteld voor de jaren 2006-2010. Voor 2006 stond Terugblik en koersbepaling op het programma, als volgt verwoord: Naast de uitvoering van de vaste jaar-activiteiten, is het de bedoeling  -voordat het lustrumjaar 2007 aanbreekt- een overzichtelijke terugblik samen te stellen over de voorgaande 19 jaar, en dit overzicht ook op een of andere wijze te publiceren. Het doel hiervan is om, na evaluatie, hiermee rekening te houden en de koers te bepalen voor de volgende jaren. Het resultaat van bovenstaande, dat wil zeggen het overzicht zelf, is 16 november jl. op het Rob Leopold Symposium voor het eerst verspreid en nu is dit Cascade-activiteitenprogramma 1987-2007 ook hier te raadplegen. Zie ook de opgenomen link in de linker rubriek van deze weblog.

Naar aanleiding van dit overzicht zijn ook een analyse en conclusies opgesteld, die als kort artikel/discussiestuk in het Cascade-Bulletin 2007 zullen worden geplaatst en waarop het bestuur te zijner tijd gaarne uw reacties in wacht.

Cascade rekent in het lustrumjaar 2007 weer op u. Wij hopen net zo actief en creatief door te gaan als de afgelopen negentien jaar.  CO

In de verkiezingstijd had iedere politicus wel een weblog, maar de ervaring leert dat na verkozen te zijn menig politicus er geen tijd en inspanning meer insteekt. En de Cascade weblog dan? Na de voorgaande mijlpaal van weblog nr. 100 hebben we nu de mijlpaal 1 jaar bereikt! En nog steeds actief en met het voornemen om het webloggen door te zetten.

Omwille van meerdere redenen hebben we besloten de bestaande weblogs + reacties te bundelen tot één webpage. Dus van vele losstaande berichten naar één pagina. Dit om redenen als bundeling, het als één geheel in handen hebben, zoeken, archievering enz.

Het was even hard werken, maar ook genieten. Oude weblogs opnieuw lezen en ‘o ja’ reacties hebben. Een aantal afbeeldingen groter weergeven en daardoor een nog intenser visueel genieten. En straks een keer als één document in de kast hebben. Wat dit laatste betreft, printen van de webpage resulteert NIET in een fraai geheel als de webpage zelf. Afbeeldingen die slechts deels op een bladzijde (papier) passen (onderaan bv) worden afgesneden. En dat is nou toch wel erg jammer. NIET getreurd, met minder werk volgt een afdrukversie, dus gewoon nog even wachten met je boekje printen.

Een aantal kanttekeningen:
– wacht nog even met afdrukken; een printversie volgt
– ik denk dat ik in de komende weken ook de afbeeldingen naloop op mogelijke ‘opleuk’ mogelijkheden
– gebruik in de komende weken af en toe Refresh, Reload of F5 om zeker te zijn dat u de meest recente versie van deze page bekijkt
– houdt bij deze webpage rekening met een langere laadtijd (afh. van internetverbinding) i.v.m. de vele afbeeldingen. Dit is enkel de eerste keer en na Refresh, Reload of F5
– voor fouten, correcties, aanvullingen en wat al niet meer email de webmaster, gewoon doen!!

Klik hier voor de webpage.  CO & JH

Nu enige foto’s van onze Cascade-excursie naar Twickel van afgelopen 23 september op de website van Cascade, onder Extra.

Hierboven een foto in de tuin bij Oranjerie. Hieronder eveneens de tuin bij de Oranjerie, maar dan in 1922.

Bron: Weekblad Buiten 1922

Hierboven ‘vervaagd’ ontwerp van Michael van Gessel over luchtfoto in Google Earth
(klik op de afbeeldingen om een grotere weergave te downloaden)

Carla en ik hadden het ook nog over een ander aspect waar we nieuwsgierig naar waren en niet terugvonden in de tentoonstelling, nl. het uitgangspunt voor Michael. Wat is (zelfs was ipv is voor fase 1) het nu en hoe past zijn ontwerp daarop? En ik denk daar nog maar eens bij ‘het nu is de geschiedenis van later’ en ‘weg is weg’. Nou moet ik erbij vermelden dat we beiden niet naar het symposium van 16 sept. zijn geweest.

Om iets van het nu en het plan naast of beter gezegd over elkaar te zien heb ik gebruik gemaakt van, jawel alweer, Google Earth. Dit kent de mogelijkheid om een digitale kaart over de luchtfoto te leggen. Dus eerst inzoomen op Twickel, vervolgens het ontwerp van Michael er over heen en met draaien, verkleinen en vergroten het ontwerp passend op de luchtfoto leggen.

Vervolgens spelen, vervagen en terugdraaien van de vervaging van het ontwerp van Michael. Als je volledig vervaagd zie je enkel het nu (zomer 2005) en draai je de vervaging terug dan wordt meer en meer duidelijk van het ontwerp. Eerst de zichtlijnen, dan vlekken beplanting en wegen en paden. Spelend tussen vaag en duidelijk zie je wat is, wat blijft en wat komt. Helaas is water in het ontwerp niet gekleurd, dus valt bv. de uitbreiding in de wildkamp niet zo op (wel belijningen) en is dit een kwestie van weten om te kunnen zien.  JH

Hieronder ontwerp met meer ‘nadruk’ over luchtfoto (via klik hier een ’tussenvorm’)