Dit nummer hadden onze donateurs nog te goed. Ons vorig jaar uit gekomen boek Tuingeschiedenis in Nederland III is oorzaak van de vertraging. Over bulletin 2019-2 het volgende:
Onze meest recente bundel Tuingeschiedenis in Nederland III brengt onder andere verdwenen tuinen naar voren. In dit bulletin worden haast in het verlengde hiervan drie vergeten of misschien zelfs ‘nooit geweten’ tuinen naar voren gebracht. Opgedoken door AHN en door minimale documentatie eigenlijk uit ons blikveld verdwenen. Het betreft de door Louis Reutelingsperger geschetste Doolgaard van Arcen, het door Jan Holwerda ontdekte Sterrebos van Huis te Leeuwen en de aanleg van Coldenhove bij Eerbeek, aan Maarten Veldhuis gewaargeworden en door Jan Holwerda met archiefstukken gestaafd.
Voorafgaand aan dit drietal is sprake van liefst nog drie bijdragen. Wim Meulenkamp definieert de tuinstijl jardin anglo-chinois voor de Nederlanden. Inderdaad Nederlanden, al was het alleen al omwille van het voorbeeld Boekenbergpark te Antwerpen-Deurne. Een slootje zichtbaar vanuit de trein op het traject Den Haag – Leiden weet Hein Krantz aan de hand van een kaart uit 1706 en een ontwerp van Marot te duiden als een restant van het grand canal van Rosenburg onder Voorschoten. En Henk van der Eijk is, op zoek naar Adriaan Snoek, opnieuw de archieven ingedoken. Eerder publiceerde Henk al over deze landmeter op Westerhout (Haarlem), nu gaat hij in op de in tuinhistorische literatuur gelegde relatie Snoek – Woestduin (Vogelenzang). Zijn archiefonderzoek bracht niet alleen Snoek, maar ook een nieuwe naam, te weten Hendrik Horsman, naar voren. Ook Henk heeft AHN benut om de echo uit het verleden die in het terrein nog doorschemert naar voren te laten komen.
PostNL heeft toch wat langer werk dan verwacht…
Dank bestuur, bulletin ontvangen!
Ha Henk,
Ene Horsman maakte in 1767 twee plannen voor de Plantage in Schiedam, zou dit ‘jouw’ Horsman kunnen zijn?
Zie beeldbank gemeentearchief Schiedam, beeldnummer 61012
Hartelijks, Sandra
Dag Sandra,
Veel dank voor het melden. En ik maar denken dat de Schiedamse stadsarchitect het ontwerp gemaakt had…
Wat betreft bevestigen of ontkennen of het om Hendrik Horsman gaat: dat wordt lastig. Wat betreft Woestduin heb ik alleen zijn naam in de kasboeken, geen tekeningen. Er zijn natuurlijk de geschriften, maar het Schiedamse ontwerp bevat bijzonder weinig tekst. Ik zal het vergelijk toch maken.
Verder: indachtig deze apocalyptische tijden was er meer dan één Horsman. Volgens ‘Achter de façade van de Hollandse stad | Het stedelijk bouwbedrijf in de achttiende eeuw’ uit 2011 (auteur Geert Medema) was in Rotterdam in 1777 ene Jan Horsman werkzaam (p207). Hij hield zich toen met waterbouw bezig, maar het lijkt erop alsof ‘mijn’ Hendrik Horsman ook wel iets met waterwerken had.
Ik hou ook nog steeds rekening met een scenario dat er twee verschillende Hendrik Horsmans actief waren (vandaar mijn ‘met enige omzichtigheid’ aan het begin van mijn stuk over hem).
Zoals gezegd zal ik mijn best doen, en ik kom erop terug. Nogmaals dank voor het vermelden van deze ontwerpen en hun maker.
Groet! Henk
Dag Henk,
Dank voor je reactie.
In de archiefstukken (resoluties stadsbestuur Schiedam, 1767) wordt Horsman helaas zonder voornaam genoemd.
Twee broers? Zie Jan Horsman Hermans Zoon in Verhandelingen van het Bataafsche Genootschap, deel 3, 1777. Ook Jan is in 1778 (VOC/Azië) overleden.
Groet, Sandra