Vanaf 1777 hield Goll senior van Velserbeek (Velsen) een bewaard gebleven schriftje bij met daarin aantekeningen over vogels, gewassen, bijzondere gebeurtenissen en weersomstandigheden. Goll junior zette dit later voort. Te lezen valt:
‘De Zomer van het jaar 1783 is bisonder aanmerkelijk geweest wegens eene buitengewone damp of mist, die zig het grootste gedeelte van de zomer vertoond heeft, dezelve was zo sterk dat de stralen van de Zon er door verduistert wierden, en de Zon zelve, besonder des morgens en s’avends zig in de gedaante van een vuurbol vertoonde, de hitte was buitengewoon, de termometer op Velserbeek was tot op 89 graden‘
Dat jaar was er een zeer zware vulkaanuitbarsting op IJsland met verduistering van de zon en temperatuurschommelingen als gevolg. Wat de bijbehorende stofwolken teweeg kunnen brengen weten wij nu ook. Goll wist niets van de uitbarsting en zag de stofwolken voor mist aan. Overigens meldt het KNMI (met dezelfde oorzaak) dat juli 1783 zo’n tien dagen met temperaturen boven de 30 graden kende.
Bovenstaande n.a.v. een krantenbericht met de kop ‘Velserbeek had in 1783 al last van IJslandse vulkaan’ en het ontbreken van vliegverkeer gedurende de afgelopen dagen. JH
Der Stein zu Wörlitz (1797), Karl Kuntz
Tja wat voor een afbeelding zet je hier dan bij. Een leuke zou er een van de vulkaan in de ‘natuurlijke tuin’ bij villa Soekasari te Dordrecht van Otto van der Linden van Snelrewaard zijn. Maar ik weet niet of er een oude foto of iets van is, i.i.g. nooit gezien.
Dan maar een andere die onderdeel uitmaakt van de tuingeschiedenis, maar wel buiten Nederland: Der Stein zu Wörlitz (Duitsland). Na de bouwtechnische restauratie van 2005 was er na meer dan 200 jaar weer een ‘Ausbruch des Wörlitzer Vesuvs’. Ook dit jaar komt er weer een ‘Ausbruch‘. Opdat de Inspectie Verkeer en Waterstaat, KLM en vrinden maar gewaarschuwd zijn.
Jan, ik geniet steeds weer van je blogberichten; briljant!
Helemaal eens Niek en dat mag inderdaad wel eens vaker opgemerkt worden.
Jan als de vulkaanuitbarsting van de Cascade weblog, maar wat als de rook opgetrokken is?
Ja, de vulkaan is actueel. Er bestaat een prachtmonografie over Der Stein (Wörlitz. Denk ook aan al die reeksen Vesuvius-explosies die iedere zelfrespecterende Grand Tour-ganger meenam uit Napels. Ik meen dat op Duras (Belgisch Limburg) een kamer is wier vier wanden volledig van dergelijke zichten zijn voorzien. Voor een weblog-item (of hoe zegt men dat in electrische taal) over artificiële vulkanen/tuinvulkanen, zie:
http://fotolibrarian.fotolibra.com/
En in commentaar 4 aldaar heb ik een en ander over Soekasari, onze eigen Nederlandsche vulkaan, geschreven. Ik zou zeggen, tot de volgende uitbarsting.
Als die vulkaan nog even zijn best blijft doen, krijgen we misschien een warme winter. Het kwartje viel vandaag pas, toen ik voor de zoveelste keer las dat deze vulkaan tussen 1821 en 1823 ook actief was. Mogelijkerwijs heeft het een niets met het ander te maken gehad, maar de winter van 1822 was in Nederland uitzonderlijk warm. Afgelopen december ontdekte ik dat aan de hand van onderstaand bericht uit de ’s Gravenhaagsche Courant:
Haarlem, den 18 Februarij. Als een zeldzaam bewijs van de zachte luchtsgesteldheid, kan men aanmerken, het gedurende den geheelen winter in de opene lucht bloeijen, van eene Pyrus Japonica, op de hofstede Bekestein, onder Velzen. De gemelde plant heeft thans de hoogte van 8 voeten bereikt en bloeit ter hoogte van zes voeten. Men telt aan dezelve 150 bloemen en ruim zoo veel knoppen.
Wikipedia zegt hierover:
“The eruptive phase started on 19 and 20 December 1821 by a series of explosive eruptions and continued over the next several days. The sources describe heavy ash fall in the area around the volcano, especially to the south and west.
After that event the sequence of eruptions continued on a more subdued level until June 1822.”