Beuk en eik, ‘voet aan voet’.
Al lopend door het park van een buitenplaats viel me op hoeveel ‘koppeltjes’ van beuk en eik er stonden. Lekker close, voet aan voet, bijeen. Dat ze veel als duo zijn te vinden is niet nieuw, maar hier was het wel erg opvallend vaak. Nou meen ik me vaag te herinneren dat iemand tijdens een excursie eens een opmerking heeft gemaakt waarom dat is. Waarom een beuk de voet van een eik ‘opzoekt’. Ben alleen vergeten wat het verhaal achter zulke duo’s is. Wie weet meer of heeft een idee?
JH
Meestal wordt de beuk weggezaagd, hier is de eik gesneuveld.
Er zijn wel landschapsarchitecten die op bijzondere karakteristieke plaatsen een eik en een beuk naast elkaar planten. Ik heb altijd gedacht dat dit gebeurt vanwege het beeld, uit esthetisch oogpunt, een beuk naast een eik levert een aantrekkelijker beeld op dan twee van dezelfde soort naast elkaar.
Verschil in bladvorm, verschil in bastuiterlijk, verschil in hoogte (een beuk gaat sneller de hoogte in dan een eik) levert een aantrekkelijk beeld op.
Ik heb het gezien in Zocherparken, maar nooit geturfd of tegenover andere parken van andere landschapsarchitecten afgezet.
Misschien heeft ook de diepe beworteling van de eik er iets mee te maken? Twee beuken vlak naast elkaar geeft misschien verdringing, omdat beuken zeer oppervlakkig wortelen.
Men zegt altijd, of is dat een fabeltje (?) dat een eik eerder getroffen wordt door de bliksem dan een beuk (betere watergeleiding in de stam is daar mogelijk oorzaak van). Als een eik dus getroffen wordt, is er altijd nog een mooie oude beuk over op die karakteristieke plek, als het om een koppel op leeftijd gaat. Dat is ook een voordeel.
Tenslotte vraag ik me nog af, gebeurde het oorspronkelijk in een bepaalde periode, is het een modeverschijnsel?
Uit de literatuur ken ik de aanbeveling niet, maar deze bestaat misschien best.
Ben erg benieuwd wat onze bomendeskundigen erover te zeggen hebben.
CO.
Toevallig sprak ik vanochtend een beroeps – boomverzorger. Die kende dit fenomeen niet. Het kan opzettelijk zijn, denk aan de boomboeketten van Lucia Albers, of spontaan. Beukennootjes slaan makkelijk aan. Een eik, om op te groeien, heeft veel licht nodig. Bij gelijktijdig planten vrees ik dat de eik het onderspit delft, ofwel de eik was er eerder. Misschien doet Lucia ook een duit in het zakje?
JG
Op Encyclo.nl staat onder loofhout: De eik heeft een diepe penwortel, de beuk wortelt aan de oppervlakte, waardoor deze twee types naast elkaar kunnen staan.
Precies wat ik bedoelde hierboven. Een boom met diepe beworteling en een boom met oppervlakkige beworteling kunnen elkaars nabijheid velen, verdringen elkaar niet zo snel. CO
Leuk projectje, lijkt me: eerst een aantal buitenplaatsen verzamelen waar deze praktijk is toegepast, kijken welke tijd en/of ontwerpers erbij horen en vervolgens de (toen bekende) literatuur in duiken.
Ik weet niet waar Jan deze foto’s heeft gemaakt, maar op Gooilust wemelt het van dit soort koppeltjes langs de paden. Ben er daar van overtuigd geraakt dat hier sprake moet zijn van een opzettelijke, gelijktijdige, aanplant van beide bomen.
Gooilust is JD Zocher jr, c1820. In dit geval zou het betekenen dat de bomen waaruit de koppels zijn opgebouwd ongeveer 200 jaar oud moeten zijn, maar misschien dateren ze wel uit de tijd van Blaauw (c1895). Ik weet hoe lastig het is om ‘at face value’ uitspraken te doen over leeftijden van bomen, dus ik ga me daar niet aan wagen.
Maar als we meer voorbeelden bij elkaar vegen komen we vast op een geschatte tijd waarin dit (een gebruikelijke) praktijk was. Ik meen dat dit soort koppels elders in ’s Graveland ook wel voorkomen?
Leuk om dit aangekaart te zien. Het was mij langs mijn joggingroute door het bosgedeelte van Rennenenk (Arnhem, Velperweg) ook al opgevallen dat dit daar vaker voorkomt dan toevallig kan zijn. Op een kleine oppervlakte zeker pakweg tien koppels.
Ik zat niet zo zeer te denken aan het bewust planten van koppeltjes beuk-eik. Kan maar zo zijn dat dat gedaan werd. Maar als het er zoveel zijn, hoe bijzonder is het dan nog om het te doen?
Vraag me ook af of zo’n ontwerpidee op den duur wel zo slim is. De beuk concurreert de eik weg. Is het niet vaak zo dat de beuk moet sneuvelen om de eik kansen te geven? Maar mogelijk dat er bewust koppeltjes zijn geplant hoor.
Mijn initiële gevoel was en blijft dat het heel veel ‘natuurlijke’ koppeltjes zijn. En de vraag had en heeft daar betrekking op: wat maakt nou dat die beuk het gaat doen in de voet van de eik? Misschien wel dat verschil in wortelstelsels en de beuk als schaduwhoutsoort?
Maar waarom dan zo dicht bij de voet van de eik en niet 2, 3, 4 m. er vandaan?
Op het landgoed Mensinge in Roden zijn fraaie voorbeelden.
Het zou Kromhout heten. Gree Hoede heeft er eerder iets over geschreven. Er wordt gezocht naar het artikel. De plantengroep van het IVN Norg houdt zich ook met dit verschijnsel bezig.
Nu je het woord kromhout gebruikt…
Herinner me nu dat ik eens las dat vroegere scheepsbouwers (of leveranciers/bosbouwers) dat deden, beuk naast eik planten. De beuk geeft veel concurrentie, de eik zoekt licht en groeit krom. Dit zou uiteindelijk het door de vroegere scheepsbouw zo gezochte kromhout gaan opleveren.
Een aantal foto’s genomen in het Rijsterbos, waar de combinatie Eik/Beuk opvallend vaak langs de paden voorkomt of is aangeplant.
Homo arbor mala factus – Aus so krummem Holze, als woraus der Mensch gemacht ist…
[…] doeleinden, met name in den scheepsbouw, gebruikt zegt het woordenboek. En men plantte, lees ik ergens, dan bewust beuken aan naast eiken, zodat de eiken kromgroeiden en het gewenste hout […]
https://jandirksnel.wordpress.com/2016/01/04/homo-arbor-mala-factus-aus-so-krummem-holze-als-woraus-der-mensch-gemacht-ist/
Ik zie dat het onderwerp al oud is maar wil toch reageren: net gelezen in Peter wohlleben’ het verborgen leven van bomen: de beuk die bij de eik groeit is nefast voor de eik. Ondergronds concurreert de beuk met de wortels van de eik en steelt suikers. Wanneer de beuk zo groot is dat hij boven de eik uitsteekt, krijgt de eik die een lichtminnende boom is het moeilijk omdat hij niet voldoende aan fotosynthese kan doen. Hij zal langzaam een hongerdood sterven. Geen idylle dus. Ps beuk groeit vaak bij eik Door bijvoorbeeld Vlaamse gaai die er zijn nootjes ingraaft. Natuurlijk dus! Groetjes, hilde