De zuilen bij Landgoed Hooghalen (Hijken).
Vorige week stond er een mooie foto met twee zuilen op linkedin, met de vraag ‘Wie herkent deze zuilen en weet waar ze nu staan? Ze stonden op landgoed Hooghalen ten noordoosten van Hijken in Drenthe. Heel snel was er al een antwoord: ze staan nu bij Rustoord bij Esbeek in Noord-Brabant. Hoe mooi dat zo’n oproep werkt!
Huize Rustoord dateert uit het begin van de vorige eeuw. In het voorjaar van 1920 begon de levensverzekeringsmaatschappij ‘De Utrecht’ (latere AMEV) op haar gelijknamige landgoed met de bouw van dit monumentale vakantiehuis, voor de medewerkers van de verzekeringsmaatschappij die er hun vakantie konden doorbrengen (op de website van Rustoord wat historische foto’s).
Maatschappij De Utrecht verkreeg in de jaren 30 van de vorige eeuw ook gronden nabij Landgoed Hooghalen en het landgoed zelf in of rond 1950. Ergens nadien zullen de zuilen zijn verplaats naar Esbeek, neem ik aan.
De hekpalen bij Rustoord (Esbeek, 1990).
Nu is de huidige locatie wel bekend, maar waar stonden ze voor Landgoed Hooghalen is dan mijn vraag? De foto laat toch zuilen zien die ouder ogen en het monumentenregister zegt inderdaad dat ze 18e-eeuws zijn. En met de wetenschap dat Landgoed Hooghalen vanaf ca 1930 werd ontwikkeld is dan mijn vraag ‘Waar kwamen ze vandaan?’
De heidegronden van Landgoed Hooghalen werden door de firma Blaauboer makelaar uit Amsterdam aangekocht en mevrouw Elisabeth Maria Blaauboer-Bezier legde de eerste steen voor de aldaar in 1934 gebouwde boerderij. Haar zoon Jacques-Jean runde toen de firma, zijn opa Jan en vader Dirk deden dit voor hem. De Blaauboers werkten vanuit Amsterdam en woonden in Bussum. Handelend in vastgoed zullen ze veel gebouwen e.d. hebben verhandeld en ongetwijfeld genoeg afbraak zijn tegengekomen… En in de omgeving van Amsterdam, het Gooi en de Vecht zijn (veel) buitenplaatsen, kastelen e.d. afgebroken; die zuilen kunnen daar maar zo zijn vrijgekomen.
Aardig is vervolgens een krantenbericht over een gevelsteen in het bezit van de heer ‘D. Blaauboer jzn makelaar’ die hij had aangetroffen ‘bij een handel in afbraak in een der grensgemeenten onzer stad’ (Amsterdam 1930). Heeft hij daar die zuilen op de kop getikt? Dan nog, ‘Waar kwamen ze vandaan?’…
Jan Holwerda
Was reeds op linkedin van sKBL beantwoord, Jan. Naar iemand daar meldde, staan ze op Huize Rustoord in Esbeek. Dat is een chique hotel bij Lage Mierde. Dat was onderdeel van De Utrecht dat een levensverzekeringsmaatschappij toebehoorde. OP Rustoord konden medewerkers van dat bedrijf op verhaal komen, een werkgeversservice van toen.
Sorry, niet goed gelezen dat de vraag is waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Die moet nog worden beantwoord.
Ik heb wel een kanshebber die er heel erg op lijkt (zo niet identiek). Buitenplaats Veen en Veelust aan de Amstel (westoever), vrijwel direct ten noorden van de brug over de Amstel bij Ouderkerk. In 1865 was er in een advertentie als sprake van de voormalige heerenhofstede (Delpher, Algemeen Handelsblad 13 feb. 1865). De poort met zuilen stond echter in 1892 nog fier overeind en staat op een foto van Jacob Olie in het Amsterdams Archief
(inzoomen via link)
De zuilen op de foto van Olie zijn eng identiek. Alleen….. Als je een verschil zoekt zit die mogelijk in de aftopping bovenaan. Die lijkt in Hooghalen net iets afgeplatter of ronder te zijn maar dat kan ook perspectief zijn of een latere bewerking (b.v. van een beschadiging die is afgevlakt, ik verzin maar wat). Wat we op de foto’s van de zuilen in Drenthe / Brabant niet kunnen zien is of ze ook bol aan de achterkant zijn zoals op Veen en Veelust. Verder identiek voor zover ik kan zien.
Dan is er nog de vraag wat er met de zuilen van Veen en Veelust is gebeurd. Er zijn twee verhalen. Het ene is dat ze in 1966 naar de tuin van het Rijksmuseum zijn gegaan (zie ik nergens terug op foto’s maar ben geen kenner maar dat hadden we dan toch wel ergens op een foto teruggezien lijkt me). Dat staat o.a. in de (oudere) redengevende beschrijving van het complex woningen dat hier in 1910 gebouwd werd (de ‘scheiderhuizen’, link).
Het andere is dat ze in de jaren dertig in bouwvallige staat waren en toen zijn verdwenen. Volgens Historisch Amstelland ‘volgens sommige bronnen heeft het de tuin van het Rijksmuseum nog opgesierd’ (link).
De bouwer van de woningen (Casper Hendrik Schneider) uit Amstelveen kom je met allerlei benamingen tegen van boer, timmerman, koopman in zowel Amstelveen als Amsterdam. Dat daar rond 1910-1930 een connectie met een Amsterdamse makelaar zou liggen is niet onaannemelijk, los van het feit dat het natuurlijk vlak bij Amsterdam lag.
Mooi gevonden door Gerrit van Oosterom.
In de huidige opstelling van de tegenwoordige toppen of poppen van de hekpijlers missen de mutsen of de bovenste delen waardoor de ‘aftopping’ zich meer ‘afgeplatter’ of plomper toont. M.a.w. ‘de poppen’ waren niet uit een stuk natuursteen vervaardigd maar uit samengestelde delen.
Hierdoor een tweede ronde…..met…waar zijn de mutsen gebleven?