Kaarte van de hofsteede Woestduin (Vogelenzang) Bron: beeldbank RCE
Die Van Lenneps schreven nogal wat. Niet dat ik nou zo into ze ben, maar toch even een volgend citaat. Nu uit het dagboek van Maurits Jacob van Lennep (1830-1913). Hij maakt een opmerking die denk ik te plaatsen is in zijn jeugdjaren, zeg rond 1845.
Toen de Holl.Spoorweg tussen Haarlem en Leiden aangelegd werd, liep die dwars door de harde laan, die achter het huis schuins op de Leidse vaart in de richting van het Manpad liep en met bomen aan weerszijden was beplant, die topsy turvy, namelijk met de kruin in de grond geplant waren.
Dat topsy turvy dat maakt het bijzonder. Met de kruin in de grond geplant klinkt als een kunstproject. En via google kom je met tree upside down op de Baobab boom. Toch staat mij ook bij dat er Engelse voorbeelden zijn. Van dode bomen planten weet ik het zeker. Voorbeelden van op de kop planten staan vast ook in oude publicaties genoemd. Weet kent iets?
Welke laan het betreft lijkt duidelijk: schuins op de Leidse vaart in de richting van het Manpad. En anders die achter het huis. Hoewel… Wat met achter wordt bedoeld wil bij verschillende bezoekers van een en hetzelfde huis nog wel eens verschillen. Een volgend citaat helpt: Achter het huis van Woestduin zijn twee vijvers of breede sloten, waarin wij dikwijls zand wierpen om vestingen te maken. Kijk je op een van de oude kaarten dan loopt vanaf het huis een laan naar de Leidse Vaart en ligt nabij het huis aan weerszijden een langwerpige vijver of brede sloot. Inzoomen op de kaart levert helaas geen topsy turvy laanbomen. Dat zou pas echt mooi zijn. Maar ja, bewuste kaart is dan ook van ouder datum en alleen gebruikt ter illustratie van de locatie. Een tekening met die laan, laat staan topsy turvy bomen vond ik niet.
Tot slot vind ik zijn darmenlaan een leuke: Achter in de plaats was een laan vol sweetbriars ter weerszijden maar zo oneffen en vol wortels dat men er met de ezelwagen doorrijdende ontzettend gebousculeerd werd, weshalve wij die laan de darmenlaan noemden omdat de darmen schudden. Die laan bestaat helaas niet meer, en ook de seringen en jasmijnen zijn helaas in 1900 verdwenen en de voorvijver is gedempt.
Jan Holwerda
Detail Kaarte van de hofsteede Woestduin (Vogelenzang) Bron: beeldbank RCE
En daar kom ik natuurlijk weer met Soekasari in Dordrecht, waar eigenaar Otto van der Linden van Snelrewaard zo in de jaren 1870-80 (ik noteer dit even zonder na te kijken) als protest tegen de volgens hem verkeerde aanpak van de aanleg van het Merwesteinpark, een of meer bomen plantte, uit Merwestein ‘gered’, met de kruin in de grond. De Dordtenaren snapten er niets meer van, en het gaf aanleiding tot het volksrijm (ook weer even uit het hoofd) ‘Op Soekasari / goeien de bomen à-contrari’.