Park van Kasteel van Leeuwergem, niet ver van Zottegem

Onderzoeken naar de ontwikkelingsgeschiedenis van tuinen, parken en landschappen gaan tegenwoordig denk ik standaard gepaard met het bekijken van kaarten op basis van Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Deze leveren vaak prachtige en frequent ook verrassende beelden.
In het bericht over Handleiding voor het beheer van historische dreven en wegbeplantingen (zie hier) was de hint: Kijk ook zelf nog even naar de andere publicaties van het agentschap Onroerend Erfgoed (Vlaanderen), dat doet u hier.

Eigen hint opgevolgd en even gebladerd door het rapport Het gebruik van laseraltimetrische gegevens en het Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen in het kader van archeologisch en landschappelijk onderzoek. Een mond vol voor wat ik maar werken met de Vlaamse AHN noem. In het rapport staat een prachtig voorbeeld van een park, het park van Leeuwergem, niet ver van Zottegem. Zo mooi, zeker naast de kaart uit 1786-1789, dat je haast denkt ‘Niet aanzitten, afblijven!’

Plan van het ‘casteel van Leeuwerghem’, 1786-1789

Die gedachte is een kleine stap naar iets wat ook naar voren komt op AHN kaarten. Toen de eerste AHN viewer er was was je uren aan het dwalen door Nederland (en nog). Zoekend naar lijnen, vlakken, structuren, ‘rare punten’ enz enz. En dan met name bij landgoederen, buitenplaatsen, bossen, natuurgebieden, heiden e.d. Daarbij kwam ik rare stroken van rechthoekige vlakken tegen, als op onderstaande afbeelding, die me in eerste instantie niets zeiden. Tot ik de luchtfoto van dezelfde locatie bekeek. Heide. En dan is het snel duidelijk want we weten al langer dat grootschalig machinaal plaggen onder andere leidt tot het verdwijnen microreliëf. Dat effect valt niet duidelijker te illustreren.
Jan Holwerda

AHN beeld van een heideveld op de Veluwe