In mijn krant (de Gelderlander) van afgelopen zaterdag 3 maart is een bijdrage opgenomen onder de titel: BOSHISTORIE WORDT WEER ZICHTBAAR
Waldgeschichte/bosgeschiedenis: Met een groot grensoverschrijdend totaalproject in het gebied tussen Duisburg en de Veluwe worden op negen plaatsen oude boselementen hersteld. De Gaarde en het Sterrebos in de Berghse Plantage [Huis Bergh, ’s Heerenberg] krijgen weer hun oude vorm terug dankzij een internationaal project voor boshistorie.
Een gezelschap van biologen, bosbeheerders en bestuurders van natuurorganisaties(…) is, volgens dit bericht, bijeengekomen. De naam van dit project: ‘Speuren naar bosgeschiedenis’.
Later in de bijdrage: Uitgaande van oude kaarten van het gebied [De Gaarde] is een ontwerp gemaakt, waarin weer iets van de pracht van de Franse tuinaanleg van rond 1700 terugkeert. Dit onder de titel ‘Nieuwe Gaard’.
Om u een indruk te geven van bovengenoemde ‘Franse’ aanleg en oude kaarten, een afbeelding uit 1727 afkomstig uit de Caarte van de graafschap Berghe, vervaardigd door Theod: Bucker, gezworen landmeter (Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, toegangsnr.: 0214, (828) 1227-1842, inventarisnr.: 2887) van de website van Huis Bergh.
Caarte van de graafschap Berghe (1727), Theod: Bucker. Bron: Archief Huis Bergh
De structuren van De Gaarde zijn op kaarten van Jacob van Deventer en Christiaan ’s Grooten uit resp. 1560 en 1573 ten dele al ingetekend, en zijn in hoofdlijnen goed bewaard gebleven.
Uit het monumentenregister in te zien via de website van de RCE: Op het rechthoekige door water omgeven terrein direct ten westen van de Singelwal, wordt dan de vinkenbaan (Vynkenborg) vermeld, die op de kaart van Chr. ‘s-Grooten uit ca. 1550 staat aangegeven. Op de kaart van Van Deventer uit 1560 is te zien dat de vinkenbaan is vergroot en aan de noordoostzijde is uitgebreid met een kaatsbaan. In 1630 werd bij de kaatsbaan een hovenierswoning gebouwd (…). De Franse tuinman Jean Beurette kreeg in 1635 de opdracht een nieuwe boomgaard in dit terrein, de Gaarde genaamd, aan te leggen. Deze aanleg (niet bewaard) en het begeleidende beplantingsschema uit deze tijd is gedetailleerd gedocumenteerd in het Beheersplan van kasteel Huis Bergh door de Stichting tot Behoud van Particuliere historische buitenplaatsen. Van de Gaarde is alleen de globale aanlegstructuur bewaard gebleven. AvdD
Ook het onderzoek over Nimmerdor (door Bureau Oldenburgers Historische Tuinen) heeft een aardig stukje boshistorie opgeleverd. De ontwikkeling van het cultuurbos van de buitenplaats Nimmerdor (i.t.t. de buitenplaats zelf is dit deel openbaar gemeentelijk eigendom), is op kaarten heel duidelijk te volgen en heeft delen bos blootgelegd uit de 17de eeuw (hakhoutbossen gescheiden door wallen, aangelegd door de bekende Amersfoorter Everard Meyster), 18de eeuw (o.a. het sterrenbos en de lange gezichtslaan), 19de eeuw (aanplant van plantagebossen) en vroeg-20ste eeuw. Het rapport is op de smartsite van de gemeente Amersfoort te lezen. CO. Zie http://www.amersfoort.nl/docs/Nieuwe_structuur/_wonen_wijken/_parken_groen/CULTUURHISTORISCH%20ONDERZOEK%20NIMMERDOR%2024-10-2011_v1.pdf
Hoi AvdD. Ik dacht ik wacht nog even met een reactie op jouw schrijven, maar die zie ik nog steeds niet komen, dus nu toch maar nog enige vragen n.a.v. deze tekst en detailkaart. begrijp ik nu goed dat de kaart met het noorden naar beneden is afgebeeld en dat buiten de gracht (groenig) het (plantage)bos ligt en daar noorderlijk van de gaarde (geel omlijnde vakken)? En waar de vinkenbaan en de kaatsbaan, ten westen van de gaarde? Overigens aan de andere kant van de gaarde liggen dan vier mooie visvijvers. Het sterrenbos is me nog niet duidelijk, of zou met dit woord het bosdeel bedoeld zijn met het padenkruis, op de hier afgebeelde kaart meest rechts? Kortom, het is mij nog niet erg duidelijk, ik hoop anderen wel. CO.