Bij het zoeken naar vroege advertenties van Turkse Tenten vond ik in de Leydse courant van 31 juli 1741 het volgende:
Op den 10 Augusty aanstaande, zal men op de Hofstede WILTRYK, buyten Sassenheim, veilen en finaal verkopen fraaye Steene BEELDEN en VAASEN, geschilderde Gezigten en andere Ornamenten, als mede Broeybakken, Tuyngereedschappen, en ’t geen verder zal worden vertoond: Vorders nog den Opstal en Afbraak van ’t Heeren-Huys, van twee Speelhuyzen, als mede een Romeynse Tempel en Turkse Tent, zynde het eene heel nieuw met Schuyfraamen.
Een Turkse Tent en zo lekker vroeg is al mooi. Maar een Romeynse Tempel, is dat niet veel bijzonderder?!! Mogelijk een tuinsieraad, maar vast (ook) een relatie met de ooit net ten zuiden daarvan lopende Romeinse Limes, met Brittenburg bij Katwijk en castella Praetorium Agrippinae bij Valkenburg en Matilo bij Leiden, en ongetwijfeld Romeinse vondsten uit die streek.
(geheel terzijde: in mijn dorp Elst hebben we twee Romeinse tempels onder de kerk en nog een derde verder naar het oosten onder de grond).
Jan Holwerda
Interessante vondst, en die tempel zou volgens mij inderdaad best te maken kunnen hebben met de nabijheid van Romeinse vondsten. Op Walcheren had je iets vergelijkbaars: toen in 1647 op het strand bij Domburg Romeinse altaarstenen voor de godin Nehalennia aan het licht kwamen, werden de meeste tentoongesteld in de dorpskerk, maar er kwamen er ook een paar terecht op buitenplaatsen. Onder meer op het Huys ten Duyne bij Oostkapelle en Rusten-Burgh en Steenhove bij Middelburg werden ze in de tuin opgesteld. Kunnen we hier een parallel trekken?