De haveningang van het vestingstadje Dokkum bij de Halvemaanspoort tegen het einde van de 18de eeuw, en de nabij gelegen kwekerij. Afbeelding groot
Kom ik van de ene crowdfunding in de andere. Nee, nu niet om te werven; het geld is al binnen. Deze keer om een mooi ‘plaatje’ te laten zien, van het ‘langste schilderij van Dokkum’.
OVERGENOMEN (gedeeltelijk) van www.voorjebuurt.nl
Het schilderij meet 245 x 90 cm en is gemaakt van drie aan elkaar bevestigde planken. Hierop is met olieverf een voorstelling geschilderd van de haveningang van het vestingstadje Dokkum tegen het einde van de 18de eeuw. Het paneel werd in 1942 aangekocht en het jaar daarop naar het Kabinet van schilderijen (tegenwoordig Het Mauritshuis) in Den Haag vervoerd en gerestaureerd. Juist de restauraties van toen maken dat het schilderij nu, bijna 75 jaar later, nauwelijks nog toonbaar is: vooral het groen is na-gedonkerd, er zijn vele onnodig brede overschilderingen en een hoofd is storend slecht bijgeschilderd. Afgezien daarvan laat hier en daar de verf los van het paneel. Een conservering en restauratie van dit unieke schilderij zijn daarom dringend nodig en gewenst. Vandaar de crowdfunding (zie www.voorjebuurt.nl/campaigns/museumdokkum).
Afbeelding boven, het schilderij vóór restauratie. Links de kettingbrug (de twee witte poortjes met wapen van Dokkum daarop); dan de Halvemaanspoort (het robuuste poorthuis); de witte klapbrug en in het midden nog een stukje te zien van de nog bestaande IJsherberg buiten de omwalling. Rechts is een kwekerij van sierbloemen en struiken te zien. Dit is tegenwoordig een onbebouwd eilandje in het water tegenover de IJsherberg.
Aan de linkerkant van het schilderij zijn overschilderingen en oud stopwerk verwijderd; nu zie je in ieder geval het origineel. De lacunes zullen spaarzaam weer worden opgevuld en bijgeschilderd, zo min mogelijk over oud schilderwerk heen. Afbeelding groot
Detail van de kwekerij rechts op het schilderij. De bolvormige planten op de voorgrond lijken rode en groene kolen te zijn. Zou het dan naast kwekerij van siergewassen ook een moestuin zijn geweest? Afbeelding groot
Je vraagt je af , waar komt die kennis vandaan, dat de kwekerij gespecialiseerd was in sierbloemvakken? Ik zoek natuurlijk naar een kwekerij-catalogus of -affiche. CO
Ik heb de volgende hovenier :
16 april, 7 en 14 mei 1791 Leeuwarder Courant (SDALC)
Best CHICHOREYSAAD voor 7 Stuivers ’t Pond te Koop, by Steffen Aukes, Hovenier te Dokkum.
Een kweker of handelaar:
26 maart en 2 april 1796 Leeuwarder Courant (SDALC)
By J. FOGTERLOO te Dokkum, is te bekoomen best CICHOREY-ZAAD voor een civiele prys, verzoekt een yders gunst en belooft een prompte behandeling.
en in de omgeving:
21 December 1771 Leeuwarder Courant (SDALC)
Hendrik Jans Hovenier tot Ferwert.
1, 8 november 1766 Leeuwarder Courant (SDALC)
Hovenier Joh. Peiffer te Marrum.
met vriendelijke groeten
Leo van der Meer
Wat is het toch leuk dat jij al die advertenties zo klaar hebt liggen Leo! Een kweker van cichoreizaad lijkt me heel acceptabel op deze plek. Als ik het schilderij goed vergelijk met de huidige kaart, is de toegang via de ophaalbrug (de hier genoemde witte poorten) oost west gelegen, en de kwekerij dan noord-zuid. Dat is natuurlijk een prima ligging voor een kwekerij (zo lang mogelijk de zon op de bedden), helemaal voor een zaden-kwekerij. Het gaat waarschijnlijk dan om zaad van Cichorei endivia, andijvie, die zeker in rijpe toestand, geschilderd er zo uit kan zien. CO
OAT geeft moestuin aan en Gaardenier Freerk Cornelis Tuininga. Mooi die combi van grondgebruik, beroep en achternaam!
Henk van der Eijk gaat op zijn Historical Gardens blog verder in op Freerk Cornelis Tuinenga.
Zie http://www.historicalgardensblog.com/2017/12/05/een-blik-op-tuinengas-kwekerij-bij-dokkum/