Landgoed Schoonderlogt (Elst)
Een ook in het boek Johs. Mutters Jr., architect, ‘s Gravenhage opgenomen foto.
Bladerend door het boek Johs. Mutters Jr., architect, ‘s Gravenhage (zie voorgaand bericht) viel m’n oog op het onderschrift ‘Plaat 10. Villa met tuinmanswoning en stal voor den Heer Gaymans, Elst.’ Maar dat lijkt… dat is… het linkerdeel is het poortgebouw van landgoed Schoonderlogt (m’n vroegere ‘achterburen’). Vaag herinnerde ik me afbeeldingen met meer dan het poortgebouw alleen. Nu toch eens iets meer uitzoeken. Mooier dan die in het boek stond de foto online, en meerdere. Ook een waar iets van een kleine tuinaanleg zichtbaar is.
Landgoed Schoonderlogt (Elst)
In 1901 kwam de bouwhof Schoonderlogt op de grens van Elst en Valburg door koop in bezit van het echtpaar Baudina H.M. van Hulst en Jacob Anton Gaijmans. De gebouwen werden afgebroken en een landhuis, poortgebouw en modelboerderij (kippenfokkerij met voorloper van legbatterij) naar ontwerp van de architect Mutters verrezen. In 1905 overleed mevrouw en in 1906 hertrouwde Gaijmans met Esther Bervoets. Het huis beviel zijn tweede vrouw, de locatie echter niet. In 1907/1908 werd het landhuis afgebroken en vervolgens in Velp als villa De Ramstede herbouwd, in villapark Ma Retraite. In 1966 brandde het af. Het poortgebouw bleef staan, staat er nog en is recent prachtig gerestaureerd.
Jan Holwerda
Schoonderlogt met iets van de kleine tuinaanleg (links)
en het poortgebouw voor de restauratie (rechts)
Het poortgebouw van Schoonderlogt na de restauratie
Papperlapap, wat ’n fraaie assemblage van bouwvormen, een meester die Mutters – ook al nooit van gehoord (tot mijn schande). Wat jammer en eeuwig zonde dat dat zo interessante huis is afgebroken – aan het poortgebouw kun je al zien wat de som der delen moet zijn geweest. Hoe noemt Mutters zijn stijl in dit geval, Jan? Vast wel ‘landelijk’ of iets dergelijks. Het lijkt een amalgaam tussen rustiek-Engels en de ook zo in zwang zijnde Normandische stijl (denk Honfleur). Een bravo! voor de architect, al is het een volle eeuw te laat.
Via google vind je verschillende gebouwen van Mutters in allerlei stijlen, m.n. in en rond Den Haag. Bij Schoonderlogt zal het iets van Engelse Tudorstijl zijn. In het fotoboek, met korte tekst en vele advertenties, staat verder niets betreffende Schoonderlogt.
De betiteling landgoed vond ik altijd wat overdone, maar vond net twee advertenties die een historische basis geven:
1784: …het goed SCHOONDERLOCHT … bestaande in een dubbelde Heeren Behuizinge, voorzien met twaalf Boven- en Beneden-Kamers, waar van eenige Behangen, Stallinge voor Paarden en Hoornvee, Hoven, ruime Gragten, Vyvers, Alees, Starrebosschen, Bouw- en Weilanden
1807: Het aanzienlijk BUITEN GOED SCHOONDER-LUGT genaamd … bestaande in een Heeren-Huizinge, voorzien van Boven- en Beneden-Kamers, waaronder verscheiden behangen, Keuken, Zolders, Stallingen voor Paarden en Hoorn-Vee, Tuinmans-Wooningen Duivenvlugt, voorts welaangelegde en met Broeijerij en fijne Vruchtboomen voorziene Tuinen drie Boomgaarden, met Kerssen en Appelen Boomen beplant, Allées en Starrebosch met zware Eike Boomen…
De auteur Peter van Dam mailde dat de opbouw in Velp geschiedde door de architecten J. Mutters Jr en Johannes J. Gort jr. In die periode waren beiden geassocieerd.
De stijl die hier getoond wordt valt onder de noemer chalet stijl.Een veel toegepast stijl voor dit type rustieke landhuisbouw. De eigenaar wiens eerste vrouw overleed, trouwde opnieuw, doch zij vond het wonen in dit huis geschikt, maar niet de locatie. Vandaar dat dit huis steen voor steen werd afgebroken en in Velp opnieuw opgebouwd. In mijn serie van Haagse bouwmeesters zal het volgende deel met als werktitel J.Mutters Jr en J.J. Gort Jr exponenten in de Haagse architectuur in 2020 uitkomen.
Ben bang dat dit alles, behalve de chaletstijl is. Duidelijk Engels beïnvloed. Maar zeer benieuwd naar de publicatie.
Gaarne wil ik nog even opmerken dat de modelboerderij niet ontworpen is door Mutters.
Alleen een landhuis met poortgebouw. De aanbesteding vond plaats in augustus 1901.