Zuyderburch te Leidschendam, met linksonder een niet leesbaar bordje.

Vorige week stuurde Taco H. een mail over en met een aquarel met ‘een buitenhuis aan de vaart met een trekschuit, niet gesigneerd‘. Deze stond te koop bij een veilinghuis. Linksonder zag hij een bordje, met een niet leesbare tekst. Na opvraag van meer gedetailleerde foto’s blijkt op het bordje ‘hier leggen voetangels‘ te staan.

‘Hier leggen voetangels’

Een ander woord voor voetangels is kraaienpoten. Van origine met een militaire achtergrond: oorspronkelijk bedoeld om de opmars van vijandelijke infanterie of cavalerie te vertragen.
Enige weken eerder was ik ook voetangels tegengekomen. In de geschiedenis van de buitenplaats Binnenrust te Abcoude. Aldaar kreeg eigenaar Kips in 1791 toestemming om ‘klemmen, voetangels en strikken te leggen’ zodat verdere diefstal uit zijn boomgaard werd voorkomen. Voorwaarde was dat Kips ‘dezelve buitenplaats bij nacht gesloten houdende en op bordetjes met duidelijk schrift de vereischte waarschouwing doende’.

Langer geleden, en dat moest ik terugzoeken, was ik voetangels ook al eens tegengekomen. In zogenaamde Placaetboeken van rond 1700.
Bv in een ‘placaet tegen het besteelen van hof-steden, tuynen en boomgaerden’ of een ‘placaat … tegen het schenden en steelen van boomen, soo in particuliere tuynen, als publicque plantagien, mitsgaders tegen het besteelen en opbreecken van tuynhuysjes’.

Eigenaren waren gemachtigd om tegen rover(s), dieven e.d. ‘voet-angels , sprenckels en diergelycke instrumenten te leggen , mits het selve voor de voorschreve hoven en landen, tot een ieders waerschouwinge, op een bordetjen stellende‘.
Jan Holwerda

Verschillende soorten voetangels en metalen zolen die er als tegenmaatregel onder schoenen konden worden gegespt (Codex Löffelholz, Neurenberg 1505)