Oh oh Den Haag in het Haags Historisch Museum (zie ook weblog 14 okt) is te beschouwen als een Haagse pendant van de algemene tentoonstelling Bewonderde stad in het Mauritshuis. (zie ook weblog 17 okt)
Haga in Hollandia, Hollandse school (1553) (aanklikken voor grote weergave)
Onder, de schietbaan (links) en tuin vóór Doelenhuis rechts. Coll. Haags Historisch Museum
Op de informatie voor de pers vond ik een afbeelding van het prachtige anonieme schilderij Haga in Hollandia 1553. Hierop is langs de Hofvijver een groenaanleg te zien – tussen twee huisjes en schotten – bestaande uit de schietbaan van de St. Sebastiaanschutterij, afgescheiden door een haag tussen de schietbaan en het wandelpad langs de Hofvijver. De schietbaan dateert al van 1462-1464 en werd aangelegd door Karel de Stoute. Verder zien we rechts van de schietbaan een tuin ter hoogte van het tegenwoordige Haags Historisch Museum. Deze behoorde bij het Doelhuis (plaats waar in de middeleeuwen de schutters oefenden met hun hand- en voetbogen), gebouwd in 1509, en later in 1636 vervangen door het tegenwoordige gebouw van de St. Sebastiaansdoelen, waar nu het Haags Historisch Museum in is gevestigd. De tuin past overigens geheel in de laat zestiende eeuwse stijl van Hans Vredeman de Vries met randperken, geometrische middenperken en op de hoeken vormsnoei en / of hoog opgaande planten.
Het totale schilderij verschaft ons een zicht vanaf de (latere) Korte Vijverberg, over de Hofvijver en langs de Lange Vijverberg en de achterzijde van het Binnenhof. In het rechter huisje op de schietbaan spant een man de handboog. De Korte Vijverberg werd in 1633 aangelegd op het terrein van de schutterij, zodat er een verbinding ontstond tussen het Plein en het Voorhout.
Maar nu de xe2x80x9cverrassingxe2x80x9d. Het schilderij is niet te zien op de tentoonstelling. Wel hangt er een bijna identiek (anoniem) schilderij van veertien jaar later (1567), getiteld Haga Comitis Hollandiae Pars, waarop weliswaar de schietbaan is te zien, maar veel minder uitgewerkt, terwijl de tuin vóór het Doelenhuis ook maar fragmentarisch is weergegeven.
Ook interessant: op de kaart Haga Comitis in Hollandia uit 1570 – die beneden in het museum hangt – kunnen we in plattegrond ongeveer dezelfde situatie onderscheiden. De Hofvijver is overigens altijd een zeer gewild onderwerp voor schilders geweest. Er zijn diverse andere schilderijen van dezelfde plek op de tentoonstelling, zoals een schilderij van G. A. Berkheyde uit 1692. De schietbaan en de tuin langs de Hofvijver zijn dan verdwenen en we kijken op een geplaveide straat. CO.