Uitsnede Kaart van Rotterdam en omleggende landeryen (1784), Abraham Dubreuil. Links De Schie, midden De Rotte (Bron: Stadsarchief Rotterdam)
Ik ben de auteur van De Kralingse Buitenplaatsen (2020), in november verschijnt het volgende deel Buitenplaatsen bij de Rotte. Ondertussen ben ik hard bezig aan ‘Buitenplaatsen aan de Rotterdamse Schie’. Een interessant onderdeel hiervan is de Schiekade, een buitenplaatsgracht vlak buiten de stadspoorten die zich vanaf ca. 1720 tot bijna 1900 heeft weten te handhaven.
Een van de oudste buitens daar was de Tuin van Terwen, later Eyckenburgh genaamd. Hier is een park voor ontworpen door Jakob Hagen, waarover Leonard Springer in 1931 in het Rotterdamsch Jaarboekje heeft gepubliceerd. Ik weet inmiddels dat deze Jakob Hagen in dezelfde tijd een park ontwierp voor Amstelrust in Nieuwer Amstel.
Mijn vragen zijn wie weet waar wat meer te vinden is over deze Jakob Hagen en weet iemand waar de originelen te vinden zijn van de tekeningen van zijn hand?
Bij voorbaat hartelijk dank,
Robert Ligthelm
Mooie uitdaging…
Via delpher.nl, internet en mijn boekenkast kom ik tot het volgende:
Onze tuinen jrg 19, 1924, no. 14, 03-10-1924
Over een tentoonstelling Tuinkunst in Arnhem met inzendingen van Springer die een toelichting gaf:
‘In de plannen van J. Hagen (1709-1789), die eigenlijk architect van gebouwen was…‘
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBWA03:001897015:00007
Onze tuinen jrg 25, 1930, no. 23, 05-06-1930
L.A. Springer, Oude Amsterdamse Buitenplaatsen, met Amstelrust bij Amsterdam, een tekening uit 1768 van de hand van J. Hagen met plattegrond/tekening/ontwerp
Hierin valt te lezen: ‘Het toeval bracht mij een paar in handen en wel de origineele ontwerp-teekening van het buiten Amstelrust, ontworpen en geteekend door den architect Jb. Hagen, in het jaar 1768, welke teekening in mijn bezit is…‘
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBWA03:001903023:00004
Dit artikel werd opgenomen in
L.A. Springer, Oude Nederlandsche tuinen, 47-48 ; met plattegrond/tekening/ontwerp
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB06:000003238:00052
Hierin staat ook een artikel over Bosch en Hoven bij Haarlem, daarin valt te lezen:
‘Aan het einde der groote breede laan is in net afsluitende boschje een soort cabinet met ronde, verdiepte parterre en grasstukje. Achter de parterre heeft een of andre monument gestaan, op de plattegrond aangegeven. Mogelijk heeft hier gestaan de houten versiering met 3 vazen, in 1783 door zekeren architect J. Hagen ontworpen, en waarvan de origineele teekening in het bezit is van schrijver dezes. Of deze architect in zijn tijd verder eenige invloed op dit buiten heeft gehad, meen ik te mogen betwijfelen, omdat tal van origineele teekeningen, die ik van hem heb, van geheel andere opvatting waren, althans wat betreft de vorm van de broderie parterres en ornamenten, die absoluut anders was.‘
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB06:000003238:00031
Rotterdams Jaarboekje 9 (1931), p. 84-87 ; met plattegrond/tekening/ontwerp
L.A. Springer, De tuin van Anthony Terwen bij Rotterdam 1766
‘Het geluk bracht mij eenige jaren geleden in handen een collectie origineele teekeningen en schetsen van genoemde en ongenoemde tuinen, ontworpen en geteekend door zekeren Jb. Hagen, blijkens ook bouwkunstige werken van zijn hand, bouwmeester van beroep in de laatste helft der 18e eeuw. Wie die Jb. Hagen was en waar hij woonde heb ik niet kunnen uitvinden, hoewel hij een bekende persoonlijkheid moet geweest zijn, die in Amsterdam, Rotterdam en Haarlem heeft gewerkt. Wat Rotterdam betreft, zien wij dit uit bijgaande repro-ductie van zijn teekening van den tuin van zekeren heer Anthony Terwen aldaar.’
En verder…
https://rjb.x-cago.com/pagedetail.do?code=GARJB&date=19311231&id=GARJB-19311231-0155
A. Bienfait, Oude Hollandsche tuinen, 1943, p. 262
Hierin wordt Terwen artikel van Springer aangehaald
De plattegrond/tekening/ontwerp staat in het platendeel van Bienfait
In de Amsterdamse courant van 06-11-1755 staat een ‘Mr. Jacob Hagen, timmerman te Amsterdam’.
Mr. timmerman? Toen vaak ook synoniem voorr architect.
Als ze in het bezit van Springer waren dan over naar Spec Coll van Wageningen Universiteit en Research
Terwen
Inventarisnr. 01.2356.02
spreekt over een foto…
https://library.wur.nl/WebQuery/tuin?q=01.2356
Amstelrust
Inventarisnr. 01.2036.02
spreekt over een foto…
https://library.wur.nl/WebQuery/tuin?q=01.2036
Inventarisnr. 01.3002.06
J.B. Hagen, een bouwkunstenaar uit het laatst van de 18e eeuw
Dit moet zijn Jb. Hagen …
gepubliceerd in Bouwkundig Weekblad 1906 p. 223-224
Het artikel eindigt met ‘Wie van de lezers kan van Jb. Hagen wat mededeelen ?’
https://www.lib.tudelft.nl/tijdschriften/architectuurtijdschriften/Bouwkundig_Weekblad_jrg26_1906.pdf
ook genoemd met een afbeelding in Bouwkundig Weekblad 1905, p. 18
https://www.lib.tudelft.nl/tijdschriften/architectuurtijdschriften/Bouwkundig_Weekblad_jrg25_1905.pdf
Samenvattend kom ik op
2x plattegrond/tekening/ontwerp in publicaties
dexe als 2x foto van plattegrond/tekening/ontwerp in Wageningen
waar ‘collectie origineele teekeningen en schetsen‘ is gebleven? Toch ook in Wageningen?
Beste Jan, Dit is geweldig ik ga hiermee aan de slag !!!!! Robert
Ons bureau maakte in 2003 een rapport over Amstelrust waarin het ontwerp van Jacob Hagen voorkomt, en in perspectief wordt geplaatst. Het hele rapport is digitaal te lezen (e-depot WUR).
Oldenburgers Historische Tuinen (Juliet E. Oldenburger en Carla S. Oldenburger). Amstelrust: historisch overzicht van huis en park. Amsterdam 2003.
Ken je dit rapport al? Als je deze titel etc. in de zoekbalk van Internet intypt, zo gevonden. Wij hebben verder nooit naar Jacob Hagen gezocht. Veel succes verder, Robert. CO.
Carla hartelijk dank, inderdaad gevonden met jopuw aanwijzingen. Robert