(OVERGENOMEN)

Er zijn drie essen in Vilsteren. Ver terug in de middeleeuwen hebben boeren zich in de buurt daarvan gevestigd. Zij vormden een gemeenschap die een buurschap werd genoemd. Zij hielpen elkaar, bijvoorbeeld bij de bouw van een boerderij. Op de essen verbouwden de boeren rogge. De belangrijkste meststof werd geleverd door schapen die op de heide graasden.
De eigendommen van de boerenerven en omgeving waren in handen van de adel. Edellieden, die de erven aan de boeren verpachtten, voerden het beheer over de onverdeelde ruwe gronden, zoals de heide. Dat gezamenlijke bezit werd een marke genoemd. De eigenaren kwamen een maal per jaar bijeen op de zogenaamde holtspraak. Er was een markerichter die de holtspraak voorbereidde en de besluiten uitvoerde. Hij was verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van geboden en verboden.

In 1800 werden in Nederland gemeenten ingevoerd. De buurschap Vilsteren verloor daardoor zijn zelfstandigheid en werd voortaan binnen de gemeente Ommen als buurschap aangeduid. Nog geen dertig jaar later waren alle gronden in Vilsteren en de marke in handen van één eigenaar. Zo vloeide de marke Vilsteren geruisloos over in het landgoed Vilsteren. De laatste persoon die dit landgoed in zijn geheel bezat was Gellius Pathuis Cremers. Hij overleed kinderloos in 1949. Neven en nichten Cremers waren zijn erfgenamen die een aantal jaren later het gezamenlijke bezit omzetten in een vennootschap.

Het boek beschrijft hoe het in al die eeuwen in Vilsteren eraan toeging. En hoe het kwam dat Vilsteren een katholieke enclave (met een eigen kerk en pastoor!) werd binnen een protestants gebied. En wanneer de oude boerderijen, kerk, molen en landhuis verrezen zijn. En niet vergeten waarom de Gasunie in de tweede helft van de vorige eeuw Vilsteren als locatie voor een tussenstation heeft uitgekozen. Dit boek gaat niet alleen over instituties en gebouwen maar vooral ook over mensen: eigenaren, bewoners, pastoors en parochianen. Het boek eindigt rond 1970.

Aan de totstandkoming van dit boek is door enkele familieleden van de auteur meegewerkt, o.a. door Mathieu Cremers die voor de vormgeving en de cover heeft gezorgd. Het boek omvat vele foto’s die gemaakt zijn door betrokkenen bij het landgoed en ook uit de collectie van Oud Ommen. Verder zijn foto’s van schilderijen van Eric Schutte opgenomen.

Het boek is alleen te verkrijgen in het Landgoedcentrum te Vilsteren. De prijs is € 25,-. Het landgoedcentrum is geopend in de maanden juni t/m september op de woensdag- en zaterdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur. Ook kan via info@landgoedvilsteren.nl een afspraak gemaakt worden om het boek bij het rentmeesterskantoor te komen halen.