Gerrit van Oosterom schreef al de masterscript Gronden van vermaak, over Een reconstructie van de ontwikkeling van de buitenplaatscultuur en het buitenplaatslandschap langs de Oude Rijn tussen Leiden en Utrecht (1600-1900). Hier te downloaden. Over hetzelfde tracé is net verschenen Heren van de Oude Rijn, boerderijen, burchten en buitenplaatsen.

(OVERGENOMEN)
Iedereen kent de “zegepraalende Vecht” met zijn prachtige buitens, maar veel minder bekend is dat er langs de Oude Rijn van Utrecht tot Katwijk ooit meer dan 225 kastelen en buitenplaatsen hebben gelegen. De meeste zijn verdwenen, maar van een groot aan tal0 buitenplaatsen zijn nog de gebouwen, ruïnes of andere resten bewaard gebleven. In Heren van de Oude Rijn gaan historici Jan van Es en Bernt Feis op zoek naar de verhalen achter nog bestaande en verdwenen buitenplaatsen. Waarom werden ze langs de Oude Rijn gesticht en wanneer? En wat is er vandaag de dag nog te herkennen?

In Heren van de Oude Rijn komen alle plaatsen aan de Oude Rijn – van Utrecht tot Katwijk – uitgebreid aan de orde in de vorm van spannende verhalen en beschrijvingen. Ook bevat het boek 14 fiets- en wandelroutes met duidelijke routekaartjes, gericht op een breed publiek; binnenkort ook als route-apps te downloaden . Het eerste boek in Nederland dat vrijwel alle buitenplaatsen langs de Oude Rijn behandelt!

De Oude Rijn als trekvaart
In de Gouden Eeuw werd de Oude Rijn als trekvaart ingericht, een soort water-snelweg. Naast een jaagpad kwamen er honderd vaste bruggen, waardoor het vaar- en landverkeer enorm werd verbeterd en de reistijd naar Amsterdam en Den Haag werd gehalveerd. Hierdoor werd het nog aantrekkelijker om een buitenverblijf aan de Oude Rijn te stichten. Maar ook het bedrijfsleven profiteerde: langs de Rijn verrezen tientallen kalkovens en kleifabrieken. In Heren van de Oude Rijn is er dan ook veel aandacht voor sluizen en bruggen en ander technisch en industrieel erfgoed.

Eeuwige rust
Eeuwenlang drukten de heren (en dames) van de Oude Rijn hun stempel op het gebied. In de kerken kregen ze een prominent graf en in Katwijk aan den Rijn kregen de heren van Wassenaer Catwijck zelfs een graftombe voor de ingang van de begraafplaats; uiteraard met eeuwigdurende rechten… Ook voor deze grafcultuur is er veel aandacht in het boek.

14 wandel- en fietsroutes langs buitenplaatsen
Langs de Oude Rijn zijn – goed verstopt – nog ca 100 voormalige buitenplaatsen te vinden. Soms is het landhuis fraai gerestaureerd, maar soms resteert alleen nog maar een ruïne, een toegangshek of alleen nog maar een straatnaambordje. Vaak zijn ze fraai gelegen in een kasteelpark, polderpark of andere vorm van stadsgroen en in een enkel geval is het oorspronkelijke landgoed nog behouden. Langs deze parken en landgoederen zijn in totaal 14 wandel- en fietsroutes uitgezet met duidelijke kaartjes.

J. van Es en B.R. Feis, Heren van de Oude Rijn, boerderijen, burchten en buitenplaatsen, 2025, ISBN 978-90-9039675-0, 210 p., ca 365 afb., meer dan 50 routekaarten, € 24,95.
Zie hier, te bestellen bij levenderfgoed@ziggo.nl