Apollo, Venus en Mercurius (2008, Gasselte) (Foto: Gouwenaar)

Googelend gestoten op het artikel Beelden van Apollo, Venus en Mercurius teruggevonden van de hand van Lex van Boetzelaer (link PDF). Over het via oude kranten achterhalen van een link tussen een drietal beelden in de tuin van de pastorie ‘De Weem’ van het witte kerkje van Gasselte (Drenthe) en het Landgoed Eyckenstein te Maartensdijk (Utrecht). Mooi dat soort reconstructies aan de hand van oude kranten / delpher. Vond zelf twee ansichtkaarten (ik zocht illustratie(s) 🙂 )  De ene heeft gelopen in 1925. Eenzelfde ansicht vond ik ook zonder toelichtende tekst. Staan ze nou in bouwland of is het wel heel ruig gazon?
Jan Holwerda

Gasselte-Beelden

Sinds 2015 reikt sKBL jaarlijks de Ithakaprijs voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond KBL uit. Dit jaar vindt de uitreiking plaats op donderdag 13 oktober 2022, 14.30-18.30 uur op Huis Landfort in Megchelen.

Voor de uitreiking beoordeelt de jury tien inzendingen:
Biljoen (Conrad Gietman & Jorien Jas)
De laatste Heer (Astrid Schutte)
Haagse Huizen van Oranje (Paul Rem)
Den Aalshorst (Jan ten Hove)
Trouw aan Twente: St Edwina van Heek (Eugenie Mogendorff-ter Kuile)
Tuinkoepels (Martin van den Broeke & Wim Meulenkamp)
Kasteel Helmond (Wies van Leeuwen)
Bulletin KNOB Jaargang 120 2021, nr. 4, themanummer ‘Buitenplaatslandschappen’ (diverse auteurs)
Boeren op de buitenplaats (Gerrit van Oosterom)
Atlas van Twickel (Jan Haverkate & Aafke Brunt)

De uitnodiging met programma en het aanmeldingsformulier vindt u hier.

De Havixhorst (De Schiphorst) (Foto: Mariska de Boer)

(OVERGENOMEN)
Platform Groen Erfgoed
Historiserende tuinen
7 oktober 2022
14:30 – 16:30
RCE, Smallepad 5, 3811 MG Amersfoort

In de jaren 80 van de vorige eeuw is een flink aantal historiserende tuinen en parken aangelegd. Zo’n tuin wekt de indruk een historische tuin te zijn, maar het is een nieuwe tuin in oude stijl. Ook deze tuinen en parken zijn alweer 40 jaar oud en behoren tot het groene erfgoed. Maar is dat wel zo? En zo ja, welke zijn het beschermen waard en vooral, waarom? Deze middag van het Platform Groen erfgoed start de discussie over dit mogelijk toekomstige groene erfgoed en onderzoekt de achterliggende ontwerpgedachten, motieven en valkuilen.

Dit webinar/de bijeenkomst is gratis, maar aanmelden is wel nodig. U ontvangt een bevestiging per mail met uw keuze van deelname. U kunt dit platform live bijwonen of online volgen, dit kunt u aangeven bij het aanmelden.

14.00 Inloop met koffie/thee
14.20 Digitale inloop
14.30 Welkom en uitleg hybride bijeenkomst, Joost van der Linden, dagvoorzitter
14.35 Inleiding Historiserende Tuinen, Dr. Christian Bertram, Universiteit van Amsterdam
14.55 Havixhorst binnen de perken, Ing. Wieke de Kleine-Riemersma, voorheen werkzaam bij Buro Hollema
15.15 Akerendam, vormen van een vijver, Ir. Peter Verhoeff, Stichting in Arcadië
15.35 Speakers Corner
15.40 Korte pauze
15.45 Dilemma’s bij aanleg en beheer van de zelf aangelegde tuin, Leendert van Prooije, gepensioneerd wetenschappelijk medewerker van het Openluchtmuseum
16.00 Waardering en prioritering, Ir. Eric Blok, SB4
16.15 Discussie
16.25 Afsluiting en borrel

(OVERGENOMEN, boek niet gezien, geen idee hoeveel ‘historisch groen’ er in zo’n uitgave over een buitenplaats of landgoed zit)

Marie-Louise Cuypers trouwde in 1939 met Jacques Pelletier, graaf de Chambure. Na de Tweede Wereldoorlog woonde het echtpaar, wat kinderloos bleef, permanent op Mattemburgh. Marie-Louise overleed in 1967. Na haar dood werd het landgoed in 1970, met uitzondering van het huis, bijgebouwen en de tuinen, conform haar wens verkocht aan Brabants Landschap.
Het huis, de bijgebouwen en de tuinen werden in 1982 na de dood van de graaf de Chambure als ‘Schenking gravin de Chambure’ overgedragen aan Brabants Landschap. Daarmee kwam er een einde aan het tijdperk van Jacques Pelletier en Marie-Louise Cuypers – de graaf en gravin de Chambure – op Mattemburgh. Het slot van bijna honderdvijftig jaar geschiedenis met hoogte- en dieptepunten.
Landgoed Mattemburgh was in hun tijd nooit toegankelijk voor het publiek. Een plaatselijke fotograaf mocht tegen betaling af en toe in de tuin een bruidsreportage maken. Natuurlijk kwamen er wekelijks leveranciers om bestellingen af te leveren: de groenteboer, de bakker en de slager. En er waren de pachters en de mensen die een karwei kwamen doen. De aannemer, de timmerman of de glazenwasser. De poort bleef voor ieder ander gesloten. De nieuwe eigenaar Brabants Landschap zette in juni 1985 de poort open voor het publiek. Duizenden mensen kwamen er op af. Dit boek biedt een inkijk in het persoonlijke leven van de mensen die er woonden en werkten en brengt het landgoed tot leven.

Ad van Loenhout, ‘t Hof van Cuypers. Wonen en werken op landgoed Mattemburgh, Woudrichem, pp. 288, € 29,95 (krantenbericht, uitgever)

17e-eeuws schilderij met de borg Scheltkema-Nijenstein (Zandeweer)

In 2021 was Hippolytuskerk in Middelstum (Groningen) in het nieuws. De indrukwekkende gewelven en schilderingen werden hersteld en gerestaureerd na aardbevingsschade. Die schilderingen dateren vermoedelijk van rond 1520 en kwamen tijdens de restauratie in de jaren zeventig van de vorige eeuw aan het licht toen kalklagen werden verwijderd. Enkele schilderingen zijn vermoedelijk gemaakt naar de voorbeelden van kunstschilder en tekenaar Albrecht Dürer (Neurenberg 1471-1528).

Pijlers en hekwerk van de borg Scheltkema-Nijenstein voor de Hippolytuskerk in Middelstum (Bron: Nieuwsblad van het Noorden 23-09-1929)

Buiten de kerk staat ook iets bijzonders, begrijp ik uit de krant van 1929. In de krant staat een foto met de vermelding dat de rijk gebeeldhouwde pijlers eens op de binnenplaats voor de brug van de borg Scheltkema-Nijenstein te Zandeweer stonden. Het schilderij van de borg is best bekend. Deze borg werd omstreeks 1812 op afbraak verkocht, in 1817 volgde verkoop van de twee palen. Ze werden eigendom van Mr. E. J. Baron Lewe van Middelstum, die ze wilde plaatsen voor de borg Ewsum bij Middelstum. Ze werden echter niet geplaatst. Na aankoop door de kerkvoogden volgde plaatsing bij de kerk. O.a. het monumentenregister maakt ook vermelding van de herkomst van het hekwerk, Oud nieuws dus, niet alleen de krant.
Jan Holwerda

De toegang tot de borg Ewsum (Middelstum), nabij de borg staat nog eenzelfde set palen (Foto: Klaas de Boer)