Sociëteit Gezelligheid (1808-1812, Rotterdam), D. Moens (Bron: Stadsarchief Rotterdam)

Uit begin 19e eeuw dateert Sociëteit Gezelligheid te Rotterdam. (Ja Gezelligheid, waar je bij de Rotterdammer denkt aan nuchter en hardwerkend…) Het was gelegen in polder Rubroek ten noorden van het centrum, gezien een kaart uit 1839 te midden van een aaneenschakeling van kleine tuinen met een tuinhuis. De weergave van die tuinen is sjabloonmatig en zegt niets over de werkelijkheid, maar is gelijktijdig de charme van de kaart (zeker kijken, hier inzoomen).
Hieronder een kaartuitsnede met de bewuste sociëteit. Als je de KMP ca 1822 erbij pakt kun je zelfs aangeven waar kunstenaar Moens zal hebben gestaan bij het vastleggen van de verschillende gezichten. De Sierlijken Muzijktempel spreekt voor zich. Dan is er het plein voor het publiek. Aan de westzijde begrenst door een L-vormig lang gebouw met een kolfsbaan. De neogotische gevel of misschien kapel(?) is onderdeel van wat het kadaster aanduid als ‘gebouw‘. In het stadsarchief bestaan 2 series van 4 afbeeldingen, één met en één zonder figuren. In 1859/1860 ging de inboedel in de verkoop en werd het terrein in percelen geveild. Tijdens het bombardement op Rotterdam werd het zuiden van de wijk verwoest en nadien herbouwd. Van het toenmalige stratenplan, laat staan meer dan dat, resteert niets.
Jan Holwerda

Uitsnede Plattegrond der Stad Rotterdam (1839), D. Veelwaard en Zn. en L.F. Temminck (Bron: Stadsarchief Rotterdam)