Het CASCADE bulletin voor tuinhistorie is een onafhankelijk wetenschappelijk tijdschrift uitgegeven door Tuinhistorisch Genootschap CASCADE. Het is dit jaar vijfendertig jaar geleden dat CASCADE werd opgericht.
In het bulletin hebben onderzoekers de mogelijkheid nieuwe onderzoeksresultaten te publiceren. De redactie ziet uw bijdrage heel graag tegemoet. Dit mag ook een boekrecensie zijn. Mocht je willen publiceren, stuur dan je voorstel voor 1 mei aanstaande aan redactie@cascade1987.nl.
Indertijd gemist:
Kees Stal, Een wonder-werck, door menschen handen. De aanleg van de Scheveningseweg. Historische Reeks Muzee Scheveningen nr. 21, 2017, ISBN 978 90 820 8255 5, € 14,95, 128 p.
Een recensie valt te lezen op de website Huygens Hofwijck, zie hier.
Hieruit het volgende citaat: De mythe is dat de weg is bedacht door de dichter en staatsman Constantijn Huygens (1597-1687), heer van Zuylichem, en naar zijn ontwerp is uitgevoerd. Huygens is daarvoor bij het derde eeuwfeest van zijn geboorte (1897) geëerd met een borstbeeld en bij de herdenking van zijn driehonderdste sterfdag (1987) met een zwerfkei, die aan de kant van de weg is geplaatst met twee versregels uit zijn Batava Tempe. Stal stelt echter vast dat de weg is bedacht door twee regenten en aangelegd naar een ontwerp van de landmeter Johan van Swieten. Wel was Huygens een vroege, visionaire en invloedrijke pleitbezorger voor de ‘snelweg’ van Den Haag naar Scheveningen – een lobbyist, zouden wij nu zeggen. Dit boek werpt daarom tevens een nieuw en onthullend licht op Huygens’ fameuze lofdicht De zee-straet van ’s Graven-Hage op Schevening, dat in 1667 in de Haagse boekhandel een bestseller was.
(OP VERZOEK)
Op 10 maart 2022 zal na de jaarlijkse ledenvergadering het BAP-Symposium plaatsvinden. Het thema van het symposium is Feest en Feestelijkheden, want het BAP bestaat dit jaar 10 jaar. Biologisch-Archeologisch Platform is een onafhankelijk platform van biologisch-archeologische specialisten in de archeologie (website). Die Bredase Naussaus komen we in de tuinhistorie ook tegen. En de bundel met het deeltje Den Nederlandtsen hovenier (1669) van Jan van der Groen, zit daar niet ook De verstandige kock … met de verstandige confituurmaker.
Spreker en culinair historicus Marleen Willebrands was met Christianne Muusers te gast in NOS Met het Oog op Morgen. Voor hun boek Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus uit 1593 kregen ze de Joop Witteveenprijs in de categorie ‘de beste historische publicatie op het gebied van de eetcultuur in de Lage Landen’ (terugluisteren).
In de catalogus bij de Internationale tentoonstelling van tuinbouw en van voortbrengselen uit het plantenrijk, in het Paleis voor Volksvlijt, April 1877 te Amsterdam staat beschrijving nr. 1098: ‘De aanleg van een buitenplaats natuurlijk in het klein voorgesteld…’. Dit lezende moest ik aan een aantal foto’s uit de RCE beeldbank denken. Foto’s uit 1973 van een maquette van een tuinhuis met ommuurde tuin. Toch even laten zien. Hier doorklikken naar de serie.
Jan Holwerda
Ontwerp voor Fraeylemaborg (Slochteren), uit 1802 (in potlood genoteerd)
Lang had ik moeite om de naam Fraeylemaborg in één keer goed te schrijven. Dat had F.F.N. van Hulten, de landmeter van de Kadastraal Minuutplan met Fraeylemaborg, blijkbaar ook. Hij noteerde Fraailemaborg. Ik dacht even googelen met Fraailemaborg… Dan vind je de ‘Redevoering over het schoone in de natuur’, van Th. van Swinderen, gepubliceerd in Verslag van de inrigting van het Natuur- en scheikundig genootschap te Groningen uit 1807.
Hierin valt te lezen: ‘Of is het iets anders, mijne Hoorders! dat ons in de zoogenoemde Engelsche Bosschen zoo zeer bevalt, dan dat wij daar de Natuur zoo naauwkeurig nagebootst vinden? Zegt het, gij , die met mij het verrukkelijke Luutsburg [Duitse Schloß Lütetsburg], doorwandeldet, of, om naderbij te blijven, gij, die gelegenheid hadt om te Slochteren den nieuwen aanleg op Fraailemaborg; of te Paterwolde het dagelijks nog verrukkelijker wordende Noordwijk te beschouwen.‘
Leuk, de opmerking ‘den nieuwen aanleg op Fraailemaborg‘. Dat doet direct denken aan het ontwerp uit 1802. Het is niet gesigneerd en je vindt toeschrijvingen aan J.G. Michaël, aan J.D. Zocher sr. en aan J.D. Zocher sr. in samenwerking met J.G. Michaël. Mooi is dat het ontwerp tegenwoordig in de beeldbank van Groninger Archieven zit. Lekker inzoomen en details bekijken. Er staan potloodaantekeningen op, van later datum? Met potlood staan afstanden vanaf de oostelijke huisgevel genoteerd, zijn enkele paden ‘weggekrast’ en zijn een nieuw pad en verschillende vijvervormen ingetekend. En dat jaartal 1802 staat ook in potlood…
Jan Holwerda
Inzoomen: westelijke helft en oostelijke helft
Brouillon de carte – ou plan des prairies de Doorweerth (Bron: UB Leiden COLLBN Port 10 N 208)
150 jaar Collectie Bodel Nijenhuis bij de Universiteitsbibliotheek Leiden valt hier en daar te lezen. Kaarten en deze collectie komen naar voren in een leuke filmopname van een tafelgesprek (zie hier). Het ‘Bodel Nijenhuis Jaar’ zal worden gemarkeerd met onder andere een tentoonstelling in Museum Volkenkunde en de publicatie van twee boeken.
Eén van die boeken zal Grensverkenningen. Langs oude grenzen in Nederland (april 2022) zijn. Twee van de sprekers in de film werken hier aan. Kester Freriks, auteur van onder andere Verborgen wildernis. Ruige natuur & kaarten in Nederland (2010), is aangesteld als gastschrijver bij de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL). Samen met Martijn Storms, conservator Kaarten & Atlassen, gaat Freriks aan de hand van bijzondere grenzen op oude landkaarten op zoek naar de sporen van deze grenzen in de cultuurgeschiedenis én in het Nederlandse landschap.
Uitsnede met kasteel Doorwerth en directe omgeving
Bij deze aankondiging (zie hier) is een kaart opgenomen van de omgeving van kasteel Doorwerth: Brouillon de carte – ou plan des prairies de Doorweerth van ca. 1700 (inzoomen). Die moet maar eens naast de kaarten van Dirk Klinkenberg gehouden worden (zie deze map op Wildernis Kaartenkamer, bv deze kaart, maar liever nog de originelen in Nationaal Archief). En ‘naast’ of ‘over’ het terrein natuurlijk. Heel benieuwd.
Jan Holwerda