Gezicht van het Nieuwe-Werk, op de Stad Kampen (1835), J.H. Prins Jongeling – Delin (Archief Kampen). Aan de noordzijde van de wal/stad, zie onderstaande kaart.

Een aantal afbeeldingen van het stadspark of plantsoen te Kampen, niet lang na aanleg. Met dat ‘jonge beeld’ in aantrekkelijke ‘ietwat primitieve’ tekeningen.

In 1809 schonk koning Lodewijk Napoleon de vestingwerken van Kampen aan de stad. Daarna begon een geleidelijke afbraak aan zowel de IJssel- als de landzijde; vanaf 1812 werd een groot deel van de stadsmuur aan de landzijde ontmanteld. Alleen de Broeder- en Cellebroederpoort bleven bewaard. Onder stadsarchitect Nicolaas Plomp (werkzaam 1825-1852) werd in 1830 begonnen aan een min of meer planmatige metamorfose, dit werd voortgezet onder de architect Pieter Bondam (werkzaam 1852-1863).

Gezicht van het Nieuwe-Werk, aan den Singel te Kampen (1835), J.H. Prins Jongeling – Delin (Archief Kampen). Aan de noordwestzijde van de wal/stad, zie onderstaande kaart (rond heuveltje).

De recreatieve functie van de stadswallen werd door Plomp versterkt door er een wandeling aan te leggen. Bondam verbreedde die wandeling en streefde naar een parkachtiger opzet, met de stadsgracht en de (waterkerende) wallen en dijken als beeldbepalende elementen.

Gezicht van het Nieuwe-Werk, buiten de Haven-poort te Kampen (1835), J.H. Prins Jongeling – Delin (Archief Kampen). LeesHagenpoort; in de achtergrond een zeilschuit op de IJssel. Aan de noordzijde van de wal/stad, zie onderstaande kaart (tegen de IJssel).

In 1863 maakten J.D. en L.P. Zocher een ontwerp voor het Tweede en Derde Plantsoen, dat drie jaar later was voltooid. Het Eerste Plantsoen bleef ongewijzigd. In 1915 is het ontwerp van het stadspark wederom herzien, onder leiding van Leonard Springer, omdat zowel het stadsziekenhuis als de hogereburgerschool de harmonie van het stadspark ernstig hadden aangetast.
Jan Holwerda

Schilderij met de Broederpoort en stadsmuur en het ten westen gelegen plantsoen (ca. 1835), door F.J. Buijtendijk (Stedelijk Museum Kampen). Hier kijk je vanuit het noordwestelijke plantsoen in zuidelijke richting.

Kaart met Kampen (1846-1847), uit serie Kaart van de rivier de IJssel van Westervoort tot Kampen in 20 bladen benevens 2 supplementaire bladen (1840-1847) (Gelders Archief).