(OVERGENOMEN)
Verschijnt op 12 oktober 2020. Als u dit boek vóór 12 oktober bestelt, wordt uw bestelling als voorintekening beschouwd en krijgt u het direct na verschijning thuisgestuurd.

Noordoost-Nederland staat niet bekend als een kasteelrijke regio. Toch stonden hier in de middeleeuwen ten minste 134 bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen. Dit gebied, dat bekend stond onder de naam Oversticht, maakte in de late middeleeuwen deel uit van het prinsbisdom Utrecht.

In haar proefschrift analyseert Diana Spiekhout de ontwikkeling van de Overstichtse kastelen in relatie tot ruimte en tijd tussen 1050 en 1450.

Diana Spiekhout, Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht, Utrecht 2020, ISBN: 978-90-5345-273-8, pp. 850, € 89.95 (incl. verzendkosten). Met losse vouwkaart. Zie hier.

Kasteel Amerongen (Amerongen)  Foto: Niek Ravensbergen

Ook deze Cascade activiteit is weer vastgelegd door Niek Ravensbergen.
Alweer een mooi album. Hier te zien. (en hier voor alle albums). Mocht u ook iets willen plaatsen? Stuur uw foto’s naar webmaster@cascade1987.nl.

(OVERGENOMEN)

Op 25 september verschijnt het nieuwe boek van Klaas Bouwer: Bij de boom van Maria. De geschiedenis van Mariënboom en het Mariënbosch. Het boek beschrijft de historie van een eeuwenoude buitenplaats Oud-Mariënboom, het naastgelegen hotel-restaurant Mariënboom en het tegenovergelegen bosgebied het Mariënbosch, een deel van het middeleeuwse Nederrijkswald. Alle bewoners en eigenaren van de twee huizen passeren de revue, van rijke renteniers tot vreemde genezers en frauduleuze mestfabrikanten.
Het rijk geïllustreerde, in full colour uitgevoerde boek van ruim 200 pagina’s wordt uitgegeven door Roelants Nijmegen en zal in de boekhandels verkrijgbaar zijn voor 20 euro.

De Groene Bedstee van Mariëndaal bij Arnhem (Bron:GLK)

Groene Bedstee is een naam die ik altijd direct associeerde met de loofgang van Mariëndaal bij Arnhem (youtube filmpje). Maar nu zag ik het woord op het Kadastraal Verzamelplan Arnhem (1821). Alleen niet bij Mariëndaal, maar van daar uit gezien halfweg het centrum van Arnhem. Tegenwoordig ongeveer ter hoogte van het oostelijke deel van Het Dorp (inderdaad dat ‘van’ Mies Bouwman). De Kadastraal Minuutplan laat daar inderdaad dezelfde naam zien en met stippel- en getrokken lijnen een invulling met paden en een vierkante vorm.

KMP Arnhem sectie F 02 met Groene Bedstede ter hoogte van tegenwoordige Het Dorp (Bron: RCE).

De AHN toont ter plaatse een diep smal dal. Dit doet weer denken aan een andere Groene Bedstee, namelijk die bij De Steeg, ten oosten van Arnhem. Daar is het een toponiem voor een dal. Open en groen met aan weerszijden bosranden, een groene bedstee dus. Ook ter hoogte van Het Dorp en op Mariëndaal was en is sprake van een dal. Zou Groene Bedstee een ouder toponiem voor een dal kunnen zijn ‘verhangen’ aan de loofgang…

De Groene Bedstee bij De Steeg.

(OVERGENOMEN)

Na jarenlang onderzoek ligt het boek Opkomst en ondergang van landgoed de Eversberg over de eeuwenlange geschiedenis van de havezate in de boekwinkel. In ruim 460 bladzijden behandelt Jan Lohuis alle aspecten van het kasteel en al haar bezittingen, die zich in Hellendoorn, Rijssen en Wierden bevonden.

Niet alleen wordt aandacht besteed aan de ontstaansgeschiedenis van het landgoed, maar ook staat de auteur stil bij de lange reeks eigenaren. Hun positie in de gewestelijke politiek, hun militaire carrières, de invloed tijdens vergaderingen van de marke Notter, het aankopen van gronden na de afschaffing van de marke, de bouw van pachtboerderijen en de spelregels waaraan pachters zich hebben te houden, alles komt aan bod.

De lezer krijgt een veelheid van informatie aangereikt, die weergeeft hoe de diverse families zich in de loop van de eeuwen economisch het hoofd boven water hielden, maar soms ook door wanbeleid gedwongen waren delen van het landgoed te verkopen. Advertenties, veilinglijsten, kopers en opbrengsten geven ons een prachtig kijkje en soms ook inzicht in de sociaaleconomische omstandigheden. Ook alle voorwerpen die de elite van toen in huis had, leren ons het nodige over hun wijze van leven. Van salon tot stal, van bibliotheek tot bouwhuis, elk aanwezig ‘ding’ daarin wordt benoemd. Dat geldt ook voor de aanwezige bomen, de op het veld staande gewassen, de grootte van de percelen en de gereedschappen om een en ander te kunnen bewerken.

Veel aandacht wordt besteed aan de families die in de loop van de tijd de boerderijen van landgoed De Eversberg hebben bewoond, zowel pachters als latere eigenaren. Een ware verrijking vormen de volledig uitgewerkte stambomen van elke familie.

Jan Lohuis, De Opkomst en ondergang van landgoed De Eversberg, Nijverdal 2020, ISBN 978-90-76272-40-5, € 45,-, pp. 464.
[Het is een publicatie met de nadruk op het landgoed en al zijn facetten en kent beperkt tuinhistorische informatie.] Het boek is te koop bij Uutgeverieje ‘n Boaken, via een email naar: uutgeverieje.boaken@gmail.com.

Zie ook Van Eversberg tot Eerde  en  Van Westerflier tot Grimberg, zie hier. En de drie tekeningen in kleur, zie hier.

(OVERGENOMEN)
Door de eeuwen heen hebben mensen natuurlijke elementen als bomen, planten, bloemen, maar ook water en steen, georganiseerd volgens een doelbewust plan: een tuin. Deze afgebakende en vaak omsloten plaats kreeg daarbij allerlei religieuze, ideologische, of politieke betekenissen. De tuin had een boodschap, was net als architectuur, een uitdrukking van ideeën, van een wereldbeeld. Ook hing de stijl waarin de tuin werd vormgegeven nauw samen met de overheersende esthetische opvattingen, zodat je in West-Europa bijvoorbeeld een typische renaissance-, barok-, of romantische tuin kan onderscheiden.

Barbara Moerman laat in Van paradijs tot tuinkunst verbanden zien van tuinen met kunstgeschiedenis en filosofie. Aan de hand van vele illustraties beschrijft ze de ontwikkeling en verschillende vormen van de West-Europese tuinkunst. Aan bod komen onder meer de paradijstuinen van de Moorse sultan rondom het Spaanse Granada, de overweldigende praalparken van het absolutistische Versailles, de melancholische Engelse landschapstuinen, en de conceptuele tuinen van deze tijd.

Barbara Moerman is filosoof met als specialisatie de filosofie van de tuinkunst. Jarenlang heeft ze filosofie gedoceerd in de eindexamenklassen van havo en vwo. Tegenwoordig organiseert ze particuliere cursussen filosofie en geeft ze lezingen over de filosofie van de tuinkunst. Ook begeleidt ze binnen- en buitenlandse tuinreizen.

Barbara Moerman, Van paradijs tot kunstwerk. Filosofie van de tuin door de eeuwen heen, ISBN 9789463012171, €24,90, pp. 184. Hier (deel) in te zien.

Haar oratie hield prof.dr. Hanneke Ronnes afgelopen november, recent kwam deze digitaal beschikbaar.

(OVERGENOMEN)
In de late 17de en 18de eeuw domineerden buitenplaatsen in sterke mate het landschap. Meteen buiten de steden lagen ontelbaar veel tuinen en tuinhuizen, iets verder weg de vele grotere buitens. Bijna al deze buitenplaatsen, zo’n 90%, zijn afgebroken in de 19de en 20ste eeuw: opgeslokt door de oprukkende steden, dan wel te duur om te onderhouden. Met het verdwijnen van de objecten, is ook de herinnering aan het fenomeen vervaagd. Het nationale verleden geconcipieerd in de 19de eeuw, richtte zich op de stad en haar burgers, niet op de gebieden daaromheen.

Dat hiermee de buitenplaats in de vergetelheid raakte, is eigenlijk eigenaardig. De buitenplaats was immers nadrukkelijk een pendant van de stad geweest en het waren dezelfde, stedelijke burgers die (in de zomer) massaal naar buiten trokken. De buitenplaats onderging in de 19de eeuw de transitie van populair cultuurgoed naar een oubollig relict uit vroeger tijden, en bevolkt, zo dacht de opkomende stedelijke avantgarde, door reactionaire heertjes. In de 20ste eeuw werd de buitenplaats – on-Nederlands, elitair, en niet stedelijk, zo was het idee – maar weinig bestudeerd, met als gevolg een achterstand in kennisniveau, onderzoeksmethoden en -theorievorming ten opzichte van de ons omringende landen. Het is een achterstand die nog steeds niet is ingehaald. In deze oratie zullen lijnen voor toekomstig onderzoek worden uitgezet, waarbij zowel de wetenschappelijke benadering als een aantal nieuwe onderzoeksthema’s behandeld zullen worden.

De oratie valt hier te downloaden.

Dit boek verschijnt op 13 november 2020, omwille van de introductieprijs nu alvast naar voren gebracht: € 39,95 i.p.v. € 49,95.

(OVERGENOMEN)
Al vele keren is Biljoen bezongen, maar nooit eerder is de geschiedenis van kasteel, bewoners en landgoed zo aantrekkelijk beschreven als in dit boek. Bekendheid kreeg Biljoen vooral in zijn 18e-eeuwse bloeiperiode, toen de verfijnde stuczaal en de befaamde waterwerken in het aangrenzende park Beekhuizen toeristische trekpleisters waren. Na de oorlog werden kasteel en landgoed steeds
meer gesloten voor het publiek. Hieraan kwam pas een eind toen Geldersch Landschap & Kasteelen Biljoen in 2009 verwierf.

Biljoen is een voor Nederland uniek landgoed, met inter-nationale allure. Dit boek werpt op basis van diepgravend nieuw onderzoek een verrassend licht op de hoogtepunten, maar ook op de minder befaamde episodes uit een geschiedenis die bijna duizend jaar teruggaat. Bekende auteurs als Luuc Kooijmans, Ileen Montijn en Luc Panhuysen vertellen ‘het verhaal van Biljoen’ in een breed cultuur-historisch kader. Daarnaast maken de bijzondere vormgeving en vele afbeeldingen deze uitgave tot een eersteklas kijkboek. Een must voor alle liefhebbers van kastelen, tuinen en landgoederen.

Conrad Gietman, Jorien Jas (redactie), Biljoen. Kasteel, bewoners, landgoed, ISBN 9789462583856, € 39,95 (€ 49,95) p. 360. Naar verwachting leverbaar vanaf 17-11-2020.

(OVERGENOMEN)

Symposium Nederlandse Kastelenstichting en Werkgroep Adelsgeschiedenis
Ongenode gasten
De bezetter en bevrijder op de buitenplaats
zaterdag 17 oktober 2020

De Tweede Wereldoorlog is van grote invloed geweest op de Nederlandse kastelen en buitenplaatsen. Honderden zijn er geconfisqueerd. Sommige eerst door het Nederlandse leger tijdens de mobilisatie van 1939, vervolgens door de Duitse bezetter en vanaf 1944 in toenemende mate door de geallieerde bevrijders. Die geschiedenis staat centraal op de studiedag Ongenode gasten. Welke functies kregen kastelen en buitenplaatsen tijdens de oorlog? Wat waren de gevolgen voor militair gebruik, gedwongen ontruiming of confiscatie.? Hoe was het voor de eigenaren om huis en haard te delen met buitenlandse soldaten, als ze al niet geheel uit hun woning werden verjaagd? Wat waren de materiële gevolgen voor huis en inboedel?
Na 1945 bleven veel huizen (zwaar) beschadigd achter. Voor veel eigenaren aanleiding om te besluiten hun bezit af te stoten. Het begin van een grote golf van herbestemmingen: de gevolgen van de oorlog zijn tot op heden voelbaar.

PROGRAMMA
13:15 – 14:00 Inloop
14:00 – 14:05 Welkom
14:05 – 14:40 Inleiding door key note speaker; Conrad Gietman
De laatste oorlog van het kasteel
14:40 – 15:00 Elyze Storms-Smeets
Oorlog in Arcadië: Nederlandse kastelen en landgoederen in de Tweede Wereldoorlog
15:00 – 15:20 Ingrid Jacobs
Nederhemert, een kasteel als bewaarplaats in oorlogstijd
15:20 – 16:00 Theepauze
16:00 – 16:20 nog niet definitief
16:20 – 16:50 Yme Kuiper
De Nederlandse adel en de Bezetting
16:50 Borrel
Moderator: Fred Vogelzang

LOCATIE
Klooster O.L.V. ter Eem
Daam Fockemalaan 22
3818 KG Amersfoort

Het Klooster O.L.V. ter Eem biedt alle mogelijkheden om op 1,5 m van elkaar het symposium bij te wonen. Bij het aanmelden, in de pauze en bij de borrel zullen ook alle RIVM maatregelen in acht genomen worden.

KOSTEN
NKS donateur/ WAG leden € 35
anderen € 45
studenten € 20

Voor meer over de sprekers, de lezingen en voor aanmelding en tickets moet u hier zijn.

(OVERGENOMEN)

In het tuinweekend van 5 en 6 september 2020 kun je de hele dag verspreid door de tuin luisteren naar verhalen. Op zaterdag staan deze in het teken van Planten van Herinnering, zondag gaat het over Groen Vakmanschap. Kijk op de website van Het Loo voor de verhaaltitels, tijden en sprekers, o.a. Willem Zieleman en Lenneke Berkhout zullen verhalen. Naast de verhalenpodia zijn er diverse kraampjes met tuingerelateerde informatie en regionale producten, zoals groenten en fruit, een imker en botanische kunst.