Uyt de grond gestoolen 10 Piramide Taxis Boomen


Blommarkt Amsterdam, uitsnede Gezicht op het stadhuis te Amsterdam (ca 1720), Andries en Hendrik de Leth (Bron: Rijksmuseum Amsterdam, groot)

Tusschen den 25 en 30 April is by het dorp Nichtevegt over de Plaets van den Hr. Christoffel Brants genaemt Petersburg, uyt de grond gestoolen 10 Piramide Taxis Boomen, van 8, tot 10 a 11 voeten hoog, die den daeder weet aen te wyzen, of de boomen te regt brengt aen Cornelis van Oosten op de Bloemmarkt tot Amsterdam sal 25 gulden tot een vereering genieten’, aldus een bericht in de Amsterdamse Courant van 6 mei 1717.

Het chagrijn van de rijke Amsterdamse koopman Brants zal groot geweest zijn. Niet alleen omdat dergelijke piramides duur waren, maar vooral ook omdat tsaar Peter de Grote en zijn gevolg de buitenplaats Petersburg in 1717 bezochten. In augustus van dat jaar gaf Brants een groot tuinfeest voor de tsaar. Of de gestolen piramides toen weer gevonden waren of dat er nieuwe taxusbomen zijn geplaatst, is helaas niet bekend.

Cornelis van Oosten (1673-1723) was een vooraanstaand entenier, die in Leiden en Amsterdam enterijen had met een breed assortiment (fruit)bomen. Ook kon je bij hem terecht voor grote taxusbomen. Hij adverteerde bijvoorbeeld in de Oprechte Haerlemsche courant van 25, 28 en 30 maart 1713 de verkoop van ‘3000 taxis-piramides-bomen van 4, 5, 6, 7 en 8 voet hoog en 1000 taxisbomen van 2, 3 en 4 voet hoog tot hagen’.

Cornelis was een neef van Hendrick van Oosten, de Leidse entenier die het traktaat De Nieuwe Nederlandse Bloem-hof ofte de sorgvuldige Hovenier (1700, zie hier) schreef. Na de dood van Hendrick in 1719 kocht Cornelis zijn huis en enterij met alles erop en eraan voor in totaal 8.800 gulden (4.000 voor het huis en 4.800 voor al het plantsoen op de enterij). Met handel in bomen viel goed geld te verdienen.

De bloemmarkt die in de advertentie wordt genoemd, vond plaats in de zomer op maandagmorgen op de Deventer Houtmarkt in Amsterdam. In het voor- en najaar was er op maandagmorgen een boommarkt op de St. Lucien Burgwal achter het Weeshuis (het huidige Amsterdam Museum). Cornelis was daar regelmatig te vinden.
Lenneke Berkhout, met dank aan Leo van der Meer voor de advertentie


Petersburg (1718/1719), Daniel Stoopendaal (Bron: Het Utrechts Archief)